Είναι προφανές ότι στην πρόσφατη συνάντηση Σαμαρά – Βενιζέλου δρομολογήθηκε η έναρξη της διαδικασίας για την αναθεώρηση του Συντάγματος. Από τις πληροφορίες που διέρρευσαν, η πλέον προβεβλημένη είναι ότι αποφασίστηκε η μείωση του αριθμού των βουλευτών κατά πενήντα. Ομως τούτο δεν αφορά τη συνταγματική αναθεώρηση, αφού ο καθορισμός του αριθμού των βουλευτών από 200 έως 300 ανήκει στην αρμοδιότητα του κοινού νομοθέτη. Πάντως πρέπει να αναγνωρισθεί ότι είναι ένα θετικό βήμα.
Διέρρευσε ακόμη η πληροφορία για την ίδρυση Γερουσίας, χωρίς όμως να προσδιοριστούν οι αρμοδιότητές της. Αν η Γερουσία πρόκειται να ιδρυθεί ως δεύτερο νομοθετικό σώμα, η ιδέα αυτή δεν με βρίσκει σύμφωνο. Διότι απλούστατα θα πρόκειται για επανάληψη σε μικρογραφία των όσων έλαβαν χώρα κατά την αντίστοιχη συζήτηση στη Βουλή.
Πιστεύω ότι η Γερουσία θα πρέπει κατά κύριο λόγο να καλύψει το κενό που δημιούργησε η αναθεώρηση του 1986 με την οποία αφαιρέθηκαν όλες οι αρμοδιότητες του Προέδρου της Δημοκρατίας. Διότι έτσι οδηγηθήκαμε σε περαιτέρω ενίσχυση του πρωθυπουργού, που αναδείχθηκε σε μοναδικό και ανεξέλεγκτο κέντρο της πολιτικής εξουσίας. Η συγκέντρωση όμως όλης της εξουσίας στον πρωθυπουργό είναι επικίνδυνη, αφού η αυθαίρετη άσκησή της εγκυμονεί κινδύνους.
Μια εύκολη λύση θα ήταν η επαναφορά στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας όλων των αρμοδιοτήτων που καταργήθηκαν. Ομως η άσκηση οιασδήποτε από τις αρμοδιότητες αυτές από τον Πρόεδρο μπορεί να προκαλέσει αιτιάσεις για μεροληψία, με απρόβλεπτες αντιδράσεις. Είναι προφανές ότι, προ των κινδύνων αυτών, ο εκάστοτε Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα αποτρέπεται από την άσκηση των αρμοδιοτήτων αυτών.
Χρειάζεται επομένως να βρεθεί ένα άλλο όργανο, με αποφασιστική αρμοδιότητα, που και το πρόσωπο του Προέδρου της Δημοκρατίας θα προστατεύει αλλά και με το κύρος του θα περιβάλλει με τον χαρακτήρα του αδιάβλητου την άσκηση των αρμοδιοτήτων του Προέδρου της Δημοκρατίας. Και αυτό πρέπει να είναι η Γερουσία.
Η Γερουσία θα έχει αυστηρά τις παρακάτω αρμοδιότητες: Θα απαιτείται η σύμφωνη γνώμη της με αυξημένη πλειοψηφία για να μπορεί ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας να προβαίνει στη διάλυση της Βουλής.
Ομοίως η σύμφωνη γνώμη της θα είναι απαραίτητη προκειμένου ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας να προκηρύσσει δημοψήφισμα. Θα γνωμοδοτεί στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας για την αναπομπή νόμου.
Θα γνωμοδοτεί στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας προκειμένου αυτός να απευθύνει διάγγελμα.
Θα επιλύει τα προβλήματα που ανακύπτουν κατά τη λειτουργία της Βουλής από την ερμηνεία διατάξεων του Συντάγματος (π.χ. ψήφος Αλευρά).
Στις αρμοδιότητες αυτές θα ήταν δυνατόν να προστεθούν και άλλες, όπως π.χ. η εκλογή των προεδρείων των Ανωτάτων Δικαστηρίων, η άρση της ασυλίας των βουλευτών, η επιλογή, ύστερα από πρόταση της κυβέρνησης, των προσώπων για τις ανεξάρτητες διοικητικές αρχές και τον Συνήγορο του Πολίτη, η παραπομπή των υπουργών στο Ειδικό Δικαστήριο κ.λπ.
Για να ανταποκριθεί στην αποστολή του και να διασφαλίζει την αντικειμενικότητα που απαιτεί το έργο του, το σώμα αυτό πρέπει:
1. να συγκροτείται από 30 έως 50 μέλη,
2. που θα εκλέγονται με σταυρό προτιμήσεως,
3. για θητεία πέντε ετών μη ανανεώσιμη,
4. σε εκλογές διεξαγόμενες παράλληλα με τις ευρωεκλογές,
5. μεταξύ υποψηφίων που θα υποδεικνύουν τα κόμματα ή ορισμένος αριθμός εκλογέων (προκειμένου περί των ανεξάρτητων),
6. με κοινό ψηφοδέλτιο όλων των κομμάτων, και
7. να έχουν τα μέλη του ορισμένη ηλικία (π.χ. το τεσσαρακοστό έτος της ηλικίας).
8. Τέλος, οι Σύμβουλοι της Δημοκρατίας δεν θα λαμβάνουν μηνιαία αποζημίωση ούτε θα απολαμβάνουν τα βουλευτικά προνόμια, αλλά μόνον αποζημίωση κατά συνεδρίαση.
Η εκλογή με κοινό ψηφοδέλτιο όλων των κομμάτων θα δίνει στον εκλογέα τη δυνατότητα να εκδηλώνει την προτίμησή του στους κατά τη γνώμη του αρίστους, ανεξάρτητα από τις πολιτικές πεποιθήσεις του εκλογέα ή του υποψηφίου. Το γεγονός δε ότι η θητεία δεν θα είναι ανανεώσιμη μειώνει οπωσδήποτε την όποια εξάρτηση του γερουσιαστή από το κόμμα στο οποίο ανήκει.
Τέλος, για να αποκλεισθεί η κριτική ότι πρόκειται για σώμα αδρά αμειβόμενο, προβλέπεται ότι τα μέλη του δεν θα λαμβάνουν μηνιαία αντιμισθία, δεν θα απολαύουν κανενός άλλου προνομίου από εκείνα που έχουν οι βουλευτές, αλλά θα αμείβονται κατά συνεδρίαση.
Iωάννης Μ. Βαρβιτσιώτης
Έχει εκλεγεί 13 φορές βουλευτής. Συμμετείχε ανελλιπώς σε όλες τις αναθεωρητικές εργασίες του Συντάγματος από το 1963 μέχρι σήμερα. Ήταν εισηγητής της μειοψηφίας στην αναθεώρηση του Συντάγματος του 2000.
