Θεωρώντας την Τοπική Αυτοδιοίκηση ως μια ανοιχτή κοινότητα και μια διοικητική, οικονομική, πολιτική, κοινωνική, οικολογική και πολιτιστική οντότητα, μπορεί να υποστηριχτεί ότι ο κύριος ρόλος της είναι η ανάπτυξη μιας θεσμικής και συλλογικής δράσης για την ενδυνάμωση της τοπικής κοινωνίας, στο πλαίσιο μιας συντεταγμένης κοινωνίας. Ο ρόλος των Δήμων καθίσταται πρωταγωνιστικός για τις τοπικές κοινωνίες, καθώς η ανάδειξη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης σε κύριο μοχλό ανάπτυξης των τοπικών κοινωνιών αποτελεί μια από τις σημαντικότερες προκλήσεις της εποχής μας.
Της Μαρίνας Σταυράκη – Πατούλη
Ανάπτυξης με γνώμονα το περιβάλλον, την ποιότητα ζωής των συμπολιτών μας, της προόδου που αγκαλιάζει τον Άνθρωπο και τις αξίες του Πολιτισμού. Η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, είναι μια από τις βασικές αρχές του πανανθρώπινου πολιτισμού και δεν επιδέχεται ερασιτεχνισμούς και προχειρότητες, ούτε συμβαδίζει με την περιττή βιασύνη και τις κινήσεις εντυπωσιασμού. Γι’ αυτό ο ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην προστασία της ίδιας της ύπαρξής της δεν πρέπει να περιορίζεται μόνο στην επαύξηση του πρασίνου. Αλλά πρέπει να μεταφέρει καθημερινά τη φωνή αγωνίας απέναντι στην επιβάρυνση, στην υποβάθμιση και στην καταπάτηση του «πράσινου» χαρακτήρα του τόπου μας.
Αν και επάρκεια δικαίου για το περιβάλλον υπάρχει, αυτό πού λείπει είναι οι μηχανισμοί εφαρμογής, οι πόροι για την εφαρμογή των μέτρων και προπαντός η συγκέντρωση των αποφάσεων στην κεντρική διοίκηση. Η Αυτοδιοίκηση αν και οραματίζεται, διεκδικεί και αγωνίζεται για τα ζητήματα του περιβάλλοντος, δεν μπορεί να επιτελέσει το ρόλο της που προσδιορίζεται από το όνομά της «αυτοδιοίκησης». Η κεντρική εξουσία, μέχρι σήμερα, έχει σχεδόν όλη της ευθύνη για παράδειγμα στον τομέα την περιβαλλοντικής διαχείρισης, ώστε το πρόβλημα της κατανομής ρόλων και αρμοδιοτήτων μεταξύ των δήμων και της κεντρικής διοίκησης να αποτελεί διαρκές αντικείμενο σύγκρουσης για πολλά χρόνια. Βέβαια, πρέπει να επισημανθεί πως ο νέος αναθεωρημένος Εθνικός Σχεδιασμός Διαχείρισης Απορριμμάτων -που αναμένεται να τεθεί σε διαβούλευση- μπορεί να δώσει μια νέα διάσταση στην περιβαλλοντική αυτενέργεια των Δήμων και στην περαιτέρω συμβολή τους στα θέματα διαχείρισης και αξιοποίησης των απορριμμάτων σε τοπικό επίπεδο, με τη σύμφωνη γνώμη της κοινωνίας.
Η οικονομική κρίση που μαστίζει και τη χώρα μας προειδοποιεί ότι χρειάζονται δραστικές αλλαγές, ώστε να βελτιωθούν τα παλιά σχέδια ανάπτυξης και να γίνει μια μετάβαση σε μια εποχή περισσότερο «πράσινη», η οποία θα συνεισφέρει στην οικονομική ανάκαμψη. Θα λέγαμε πως επιβάλλεται η αλλαγή του μοντέλου ανάπτυξης, ώστε να κυριαρχήσει η πράσινη διάσταση, η αλλαγή του πολιτισμού της καθημερινότητας, είτε πρόκειται για τη χρήση αυτοκινήτου, είτε για τη διαχείριση των απορριμμάτων κ.α.
Εν κατακλείδι, η προώθηση της βιώσιμης τοπικής ανάπτυξης και ο ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης σε αυτή, είναι από τα βασικά συστατικά στοιχεία μιας αναπτυξιακής πολιτικής. Συνεπώς, προκειμένου να επιτευχθούν οι αναπτυξιακοί σκοποί πρέπει να ενισχυθεί και να αξιοποιηθεί το περιβαλλοντικό κεφάλαιο σε συνδυασμό με την ενεργοποίηση του κοινωνικού κεφαλαίου, που διαθέτει τις γνώσεις και την ικανότητα αλλά και τη διάθεση για συμμετοχή και δράση από θέσεις ευθύνης.
Μέσα από τη συνεργασία των Ο.Τ.Α. , αξιοποιώντας την ευρωπαϊκή εμπειρία και τις καλές πρακτικές που έχουν εφαρμοστεί αλλού αλλά και τα ευρωπαϊκά προγράμματα χρηματοδότησης, μπορούν οι Δήμοι να αναλάβουν ουσιαστικές αρμοδιότητες και πρωτοβουλίες πάνω στα ζητήματα του περιβάλλοντος. Χρήσιμο εργαλείο στην προσπάθεια αυτή μπορεί να αποδειχθεί η Επιτροπή Χωροταξίας, Υποδομών και Περιβάλλοντος της Κ.Ε.Δ.Ε., η οποία συγκροτήθηκε με σκοπό να αποτελέσει εργαλείο παραγωγής πολιτικής για την Αυτοδιοίκηση Α’ Βαθμού.
Η πόλη στην οποία ζούμε, εργαζόμαστε, δημιουργούμε, διασκεδάζουμε, πρέπει να είναι βιώσιμη και φιλική προς εμάς και τα παιδιά μας, να διευκολύνει και να μην επιβαρύνει την καθημερινότητά μας. Η προστασία του περιβάλλοντος πρέπει να αποτελεί κεντρικό άξονα κάθε εφαρμοζόμενης πολιτικής. Γι’ αυτό ως δημοτική αρχή οφείλουμε να μεριμνούμε συνεχώς για τη δημιουργία καινούργιων χώρων πρασίνου και αναψυχής, την ανάπλαση, συντήρηση και τη φροντίδα των υπαρχόντων, καθώς και την ευαισθητοποίηση των πολιτών προς την οικολογία – την ανακύκλωση μέσα από δράσεις, εκπαιδευτικά προγράμματα, πρωτοβουλίες συλλογικές και πρωτοποριακές. Τούτο όμως δεν αρκεί.
Οφείλουμε παράλληλα να συμμετέχουμε ως ενεργοί πολίτες στην προσπάθεια αναβάθμισης της ποιότητας ζωής μας. Να αναπτύσσουμε περιβαλλοντική και οικολογική συνείδηση, να υιοθετούμε φιλική προς το περιβάλλον στάση ζωής, να κάνουμε λελογισμένη χρήση των διαφόρων πηγών ενέργειας και να εφαρμόζουμε εναλλακτικές μορφές ενέργειας. Οφείλουμε όλοι να αλλάζουμε νοοτροπία καθημερινά!
