O σύγχρονος τρόπος ζωής διακρίνεται από καλοβολιά, ταχύτητα, εύκολη και άμεση ευχαρίστηση και επιδερμικότητα. Είμαστε διαρκώς σε ένα κυνήγι ντοπαμίνης και σερετονίνης. Αναπνέουμε το άρωμα της αόρατης επιδημίας των εφαρμογών γνωριμιών, των «πρόχειρων» και χωρίς εμβάνθυση σχέσεων, της ωραιοπάθειας και της επιφανειακής κατάκρισης. Ο άνθρωπος, ως κοινωνικό ον, αναζητούσε πάντοτε τη συντροφικότητα… ποτέ ξανά όμως η κατοχύρωσή της δεν ήταν μονάχα ένα swipe μακριά.
Οι μικρές τετράγωνες φορητές συσκευές τις οποίες αποκαλούμε κινητά, παίζουν πλέον πρωταγωνιστικό ρόλο στη ζωή μας, μιας και μας δίνουν απεριόριστες επιλογές. Ένα μονάχα εικονίδιο μάς παρασέρνει σε έναν νέο, συναρπαστικό κόσμο και μόλις τον βαρεθούμε, επιλέγουμε άλλο εικονίδιο που μας μεταφέρει στον επόμενο. Ο «κώδικας» των ανθρώπων μπορεί να εξελίχθηκε, μα συνάμα απλοποιήθηκε αρκετά ώστε πλέον μετετράπη σε παντελώς προβλέψιμο και λειτουργεί κάπως έτσι: Μου αρέσει κάτι, ωστόσο τα σύγχρονα μέσα μου έμαθαν να μην έχω την υπομονή για να το αποκτήσω.
Ενότητα 1η: Μοναξιά και εφαρμογές γνωριμιών
Οι εφαρμογές γνωριμιών δημιουργήθηκαν με κυρίαρχο σκοπό την επιλογή ενός ερωτικού συντρόφου. Κι ενώ κανείς δεν αντιλέγει ότι πολλές φορές υπήρξαν επιτυχείς, γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι η πρώτη σου επαφή με έναν καινούριο άνθρωπο έχει εμπορικό χαρακτήρα. Ίσως να μην το αντιλαμβάνεται, μα ο χρήστης γίνεται το ίδιο το προϊόν. Επιλέγει την πιο ελκυστική του φωτογραφία, προβάλλει τα πιο καλά του χαρακτηριστικά, αποκρύπτει εκείνα τα στοιχεία που σύμφωνα με εκείνον δεν τον καθιστούν ποθητό. Ο ίδιος έχει ταυτόχρονα και δεύτερο ρόλο, αυτόν του αγοραστή. Ποιό προϊόν καλύπτει τις ανάγκες μου, ποιό μου ταιριάζει καλύτερα, ποιό με ελκύει περισσότερο; Κατά αυτόν τον τρόπο, το ρομάντζο εμπορευματοποιείται, ενώ παράλληλα γίνεται επιφανειακό. Ενδεχομένως, η παραπάνω άποψη να είναι κυνική. Ωστόσο, η προαναφερόμενη φύση των εν λόγω ερφαμογών είναι υπεύθυνη για τη γέννηση του άγχους της εικόνας, σύμφωνα με το οποίο οι σύγχρονοι άνθρωποι στρεσάρονται περισσότερο για το φαίνεσθαι παρά για το είναι.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ένας σημαντικός λόγος που οι χρήστες στρέφονται σε αυτές τις εφαρμογές είναι πως αισθάνονται μοναξιά, ενώ παράλληλα το να βγουν ένα πραγματικό ραντεβού τους προκαλεί αφόρητο άγχος. Στην πραγματικότητα, η μοναξιά και το ερωτικό άγχος αλληλοεπιδρούν. Τα αποτελέσματα, σύμφωνα με μια έρευνα που επικεντρώθηκε στη μοναξιά του UCLA όπου ερωτήθηκαν 250 νέοι των ηλικιών των 20-34 που χρησιμοποιούν τις θιγμένες εφαρμογές, ανέδειξαν σημαντική σχέση μεταξύ του «άγχους των ραντεβού» και της μοναξιάς.
Ενότητα 2η: Εσφαλμένες αντίληψεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης
Μια σημαντική παρατήρηση είναι ότι πολλές φορές οι νέοι «συμμετέχοντες στον κόσμο των ραντεβού» βασίζονται κυρίαρχα στις αντιλήψεις που προβάλλονται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αντί στις δικές τους εμπειρίες. Αυτό μπορεί να αποβεί επικίνδυνο για την ιδιοσυγκρασία του χρήστη, μιας που πολλές φορές οι απόψεις αυτές ενδεχομένως να είναι ακραίες. Μια έρευνα που διεξήχθη σε συνεργασία του Πανεπιστημιακού Κολλεγίου Λονδίνου (UCL), του Πανεπιστημίου Kent και των εκπροσώπων του ASCL, ανέδειξε πως ένας χρήστης που αρχικά παρακολουθεί υλικό για την αυτοβελτίωση και τη μοναξιά ενδέχεται να γίνει αποδέκτης διαφόρων βίντεο που κατηγορούν βάναυσα τη μοναχική κατάσταση που βιώνουν οι σύγχρονες γυναίκες. Αν ο χρήστης εκφράσει οποιαδήποτε προτίμηση προς αυτό το περιεχόμενο, η έρευνα έδειξε πως μετά από πέντε ημέρες ο αλγόριθμος TikTok παρουσίαζε τετραπλάσια βίντεο με μισογυνιστικό περιεχόμενο (αύξηση από 13% των προτεινόμενων βίντεο σε 56%). Κατά αυτόν τον τρόπο, οι νεαροί άντρες μπορεί να αποκτήσουν μια εικόνα που δεν αρμόζει στην πραγματικότητα σχετικά με τη συμπεριφορά του γυναικείου φύλου, ενώ συνάμα αυτές οι απόψεις κάνουν κακό και στους ίδιους, καθώς προωθούν την οργή και την προκατάληψη.
Ωστόσο, τα νεαρά αρσενικά δεν είναι τα μόνα θύματα του αλγόριθμου. Πολλές φορές και οι νέες γυναίκες δέχονται, επίσης, τοξικές συμβουλές μέσα στη σφαίρα του διαδικτύου, όπως ότι πρέπει να δείχνουν με έναν ορισμένο τρόπο ώστε να θεωρούνται θελκτικές ή πως πρέπει να συμπεριφέρονται με έναν στερεοτυπικά «θηλυκό» τρόπο προκειμένου να είναι ποθητές. Αυτής της φύσεως οι απόψεις μπορεί να γεννήσουν την ανασφάλεια στους νέους, ενώ τους κάνουν να πιστεύουν ότι προκειμένου να βρουν τη ρομαντική αγάπη πρέπει να ενσαρκώνουν ορισμένα κριτήρια -τα οποία κατά κύριο λόγο είναι επιφανειακά και υλιστικά- γεγονός που στην πραγματικότητα δεν ισχύει, μιας που η αγάπη είναι καλοδεχούμενη για όλους.
Συμπερασματικά, η συμπεριφορά μας στο ρομάντζο δεν πρέπει να βασίζεται σε ό,τι προβάλλεται στα social media, αλλά σε πραγματικές, προσωπικές μας εμπειρίες. Μπορεί τα social media να έχουν κάνει εν μέρει τη ζωή μας εύκολη, μιας που μας παραδίνουν συναισθήματα «έτοιμα στο πιάτο». Ωστόσο, οφείλει να τονιστεί πως τα «πιξελαρισμένα» συναισθήματα είναι παροδικά. Γι’ αυτό πρέπει τα νέα άτομα να σταματήσουν να εισπνέουν εικονοστοιχεία και με τόλμη να γευτούν τον αέρα του πραγματικού κόσμου που ίσως κάποιες φορές αυτός ο αέρας να γίνεται αποπνικτικός, δύσκολος, άγριος και μελαγχολικός. Μα τουλάχιστον, είναι αληθινός…
Πηγές:
- Martaria Rizky Rinaldi, Octla Fiera Sarah Azzahra, Jelang Hardika . Dating Anxiety and Loneliness in Online Dating: The Moderating Effect of Gender. Journal of Psychological Perspective.
- UCL News (5 February 2024). Social media algorithms amplify misogynistic content to teens.
ΙΣΜΗΝΗ ΛΙΝΑΡΔΑΚΗ
