«Μάκβεθ»: Μια αθάνατη ταινία του Όρσον Γουέλς

Από όλα τα έργα του Σαίξπηρ, το «Μάκβεθ» (μια διαχρονική ιστορία πάθους και φιλοδοξίας στην τσακισμένη από τον πόλεμο Σκωτία στον 16ο αιώνα) είναι αναμφισβήτητα ανάμεσα στα πλέον διάσημα. Έχουν περάσει περίπου 400 χρόνια από την πρώτη φορά που εκδόθηκε, ωστόσο διασκευάζεται συνεχώς στο θέατρο, την τηλεόραση, τον κινηματογράφο.

Η τραγική ιστορία ενός στρατηγού στη Σκωτία που τον στοίχειωσε η ίδια του η φιλοδοξία και η προφητεία ότι μια μέρα θα γίνει βασιλιάς, έχει μαγέψει δημιουργούς ανά τους αιώνες, και στη μεγάλη οθόνη έχει διασκευαστεί από τον Όρσον Γουέλς, τον Ρομάν Πολάνσκι, μέχρι πρόσφατα (2015) και τον Τζάστιν Κερζέλ, που το γύρισε με πρωταγωνιστές τον Μάικλ Φασμπέντερ και τη Μαριόν Κοτιγιάρ.

Μια συναρπαστική απεικόνιση της πραγματικότητας της εποχής και μια αναπαράσταση του πολέμου για τον διασημότερο χαρακτήρα του Σαίξπηρ, αυτές στις μέρες έρχεται στην επικαιρότητα χάρη στην προβολή της αξέχαστης ταινίας του Όρσον Γουέλς (σε διανομή Bibliotheque) που γυρίστηκε το 1948 με πρωταγωνιστή τον ίδιο.

Έπειτα από μια σκληρή μάχη, ο Μάκβεθ, πιστός ακόλουθος και στρατηγός του Βασιλιά Ντάκαν, κατάφερε να καταστείλει την επανάσταση. Μαζί με τον στρατηγό Μπάνκο, συναντούν τρεις γυναίκες που αναδύονται από τα πτώματα των πεσόντων στρατιωτών και προφητεύουν ότι ο Μάκβεθ θα γίνει Βασιλιάς της Σκωτίας, ενώ ο Μπάνκο πατέρας μελλοντικών βασιλιάδων.

Τυφλωμένος από φιλοδοξία, ο Μάκβεθ στέλνει ένα γράμμα στη σύζυγό του λέγοντάς της για την προφητεία. Εκείνη, χρόνια μάκρυα από τον σύζυγό της και σε βαθύ πένθος για την απώλεια του μοναδικού τους παιδιού, τον παρακινεί να δολοφονήσει τον Βασιλιά για να πάρουν τον θρόνο. Μετά τους εορτασμούς για τη νίκη, ο Βασιλιάς πέφτει για ύπνο, αγνοώντας ότι η Λαίδη Μάκβεθ έχει ναρκώσει τους φρουρούς του. Ενώ το Ινβερνές κοιμάται, ο Μάκβεθ σκοτώνει τον Βασιλιά του. Μέσα στη σύγχυση και το πένθος, ο Μάκβεθ στέφεται Βασιλιάς.

Ο Μπάνκο ωστόσο υποψιάζεται τον νέο του Βασιλιά- δεν έχει ξεχάσει την προφητεία. Ο Μάκβεθ διατάζει τον θάνατο του Μπάνκο, και του μοναχογιού του, Φλινς. Η εντολή εκτελείται, αλλά ο νεαρός Φλινς καταφέρνει να δραπετεύσει.

Ο τρόμος οδηγεί το Μάκβεθ να αναζητήσει ξανά μια νέα προφητεία. Οι τρεις μάγισσες του λένε ότι δεν θα πεθάνει από το χέρι κανενός άντρα που βγήκε από τη μήτρα της μητέρας του. Η προφητεία τού δίνει μια μικρή ανακούφιση, αλλά ανίκανος πια να εμπιστευτεί οποιονδήποτε, μετατρέπεται σε τύραννο που σκοτώνει όποιον του αντισταθεί. Οι ενοχές πνίγουν τη Λαίδη Μάκβεθ και η σκέψη ότι χάνει τον σύζυγό της από το σκοτάδι, την οδηγεί στην τρέλα. Ανίκανη να κάνει κάτι πια, πεθαίνει μέσα σε οράματα του νεκρού παιδιού τους.

Ο πρωτότοκος γιος του Βασιλιά Ντάνκαν, Μάλκολμ, επιστρέφει να διεκδικήσει τον θρόνο από τον Μάκβεθ, μαζί με τον κόμη Μακντόφ. Ο Μάκβεθ ισχυρίζεται ότι δεν έχει τίποτα να φοβηθεί, όταν ο Μακντόφ του αποκαλύπτει ότι τον πήρανε από τη μήτρα της μητέρας του πρόωρα. Ο Μάκβεθ παραδίδεται στον αναπόφευκτο θάνατό του. Ένα μικρό παιδί βρίσκει το πτώμα του Μάκβεθ. Είναι ο Φλινς. Παίρνει το σπαθί του Βασιλιά στα χέρια του και χάνεται μέσα στην πόλη που φλέγεται ακόμα.

Πολλά στοιχεία της ταινίας θυμίζουν την ταινία «Πολίτης Κέιν», την τεράστια αυτή επιτυχία του Όρσον Γουέλς: ο πύργος θυμίζει το Ξαναντού, τη βίλα του μεγιστάνα του Τύπου, ο Μάκβεθ δεν είναι παρά ένας πρόδρομος του μεγαλοεκδότη Τσαρλς Φόστερ Κέιν. Η μεγάλη ομοιότητα αυτών των δύο προσώπων είναι η άρρηκτη σύνδεση μεταξύ ανθρώπινου μεγαλείου και τραγικότητας. Το μεγαλείο για τον σκηνοθέτη Όρσον Ουέλς δεν βρίσκεται στις ηρωικές πράξεις, αλλά στη μοναξιά και στην καταστροφή. Το μεγαλείο βρίσκεται στην αποτυχία.