Υπόθεση: Ο Λέμι Κόσιον, φτάνει στην πόλη Αλφαβίλ από τις «Έξω Χώρες», προσποιούμενος τον δημοσιογράφο Ιβάν Τζόνσον από την εφημερίδα «Φιγκαρό-Πράβντα». Πρώτη του αποστολή είναι να βρει τον Χένρι Ντίκσον, επίσης πράκτορα, συνάδελφο του που τα ίχνη του έχουν χαθεί τελευταία.
Σύντομα τον ανακαλύπτει σε κάποιο ξεπεσμένο ξενοδοχείο, εθισμένο στο σεξ και στο ποτό και παροπλισμένο νοητικά όπως ο υπόλοιπος πληθυσμός της σκοτεινής πόλης. Έτσι, μαθαίνει ότι η πόλη κυριαρχείται από τον πανούργο υπολογιστή Άλφα-60 που ελέγχει ολοκληρωτικά τους κατοίκους. Για καλύτερο έλεγχο έχει χωρίσει την πόλη σε ζώνες: υπάρχει η ζώνη της Ημέρας και η ζώνη της Νύχτας, του Θερμού και αυτή του Ψυχρού. Ο κατασκευαστής του Άλφα είναι ένας παρανοϊκός επιστήμονας ο Φον Μπράουν, του οποίου το πορτρέτο βρίσκεται παντού (και μας θυμίζει Ναζί).
Η κόρη του επιστήμονα, η Νατάσα Φον Μπράουν (την υποδύεται θαυμάσια η Άννα Καρίνα) αναλαμβάνει να παρακολουθήσει τον Λέμι Κόσιον και έτσι θα γεννηθεί ένα ειδύλλιο.
Στην Άλφαβιλ τα βιβλία απαγορεύονται. Κυκλοφορεί ένα λεξικό, η «Βίβλος», που περιέχει τις επιτρεπόμενες λέξεις, όμως κάθε μέρα εξαφανίζεται κι από μία λέξη. Η Νατάσα δεν γνωρίζει τις λέξεις «αγάπη» και «τρυφερότητα», αφού έχουν αφαιρεθεί από το λεξικό. Έχει όμως μαζί της ένα βιβλίο του Πωλ Ελιάρ και τελικά αυτό θα βοηθήσει τον Λέμι να νικήσει το κομπιούτερ. Ο ήρωας τελικά νικάει με τη δύναμη της ποίησης.
* * *
Γυρισμένη το 1965, η ταινία είναι μια ουτοπική, ατμοσφαιρική σάτιρα στο πνεύμα της δεκαετίας του ‘60, των νεανικών εξεγέρσεων και της ποπ κουλτούρας. Πρόκειται για το καλύτερο -και αξεπέραστο ως σήμερα- δείγμα ταινίας επιστημονικής φαντασίας με ρεαλιστικά σκηνικά.
Ο Γκοντάρ, για πρώτη φορά στον κινηματογράφο, μιλάει για το μέλλον και τον κίνδυνο της υποταγής του ανθρώπου στην «απόλυτη μηχανή». Δε δείχνει, όμως, φουτουριστικά ντεκόρ, αλλά το μοντέρνο Παρίσι του ‘60, με τα γυάλινα κτίρια και τα νυχτερινά φώτα. Μιλάει, για εμάς τους ίδιους, ήδη σκλάβους της μηχανιστικής ζωής, αν δεν επαναστατήσει η συνείδηση και το συναίσθημα, η φιλοσοφία, η ποίηση και το σινεμά σαν παιχνίδι – παραμύθι.
Το σενάριο, μπορεί να ακούγεται τυπικό για ένα φιλμ επιστημονικής φαντασίας, όμως η πόλη Άλφαβιλ είναι μια συνηθισμένη γαλλική πόλη στα μέσα του ‘60 και είναι κυριολεκτικά το Παρίσι.
Ο Λέμι Κόσιον κυκλοφορεί μ’ ένα Ford Galaxie, όπως πολύς κόσμος τότε, και το μόνο «υπερσύγχρονο» αντικείμενο που έχει είναι μια κάμερα. Όταν δε εμφανίζεται ο Άλφα-60 βλέπουμε φώτα που αναβοσβήνουν και έναν ανεμιστήρα.
Ο Λέμι Κόσιον παραείναι γραφικός για να τον πάρει κανείς στα σοβαρά. Κατ’ αρχήν, πριν το Άλφαβιλ o Έντι Κονσταντίν, είχε παίξει τον ίδιο ήρωα, ένα πράκτορα του FBI, σε επτά ταινίες. Ο Λέμι ήταν ήδη γνωστός σαν ήρωας των γαλλικών b-movies. Η «έκδοση» που έκανε ο Γκοντάρ περιλαμβάνει αναφορές σε όλη τη γκάμα των ηρώων της μαζικής κουλτούρας του ‘60: Ντικ Τρέισι, Τζέιμς Μποντ, Φλας Γκόρντον, χορευτικές φιγούρες του Τζιν Κέλι, τη θρυλική μάχη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου στο Γκουανταλκανάλ του Ειρηνικού, που κάνει παρήχηση με την Καζαμπλάνκα. Και έχουμε ένα κολάζ πρωταγωνιστών του νουάρ με εξέχοντα τον Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ, κι όλα αυτά με διάθεση παρωδίας του προϋπάρχοντα Λέμι Κόσιον.
Σκηνοθεσία: Ζαν Λικ Γκοντάρ
Με τους: Έντι Κονσταντίν, Άνα Καρίνα, Ακίμ Ταμίροφ, Χένρι Ντίκσον, Βαλερί Μποισγκέλ, Ζαν Λουί Κομολί, Μισέιλ Ντελαχαγιέ
ΑΓΓΕΛΟΣ ΠΟΛΥΔΩΡΟΣ
