Η Περιφέρεια Αττικής συγκεντρώνει ολοένα και μεγαλύτερο τμήμα του οικονομικά ενεργού πληθυσμού της χώρας. Συγκεκριμένα, στην περιφέρεια αυτή συγκεντρώνεται το 37,8% του συνολικού ενεργού πληθυσμού, παρουσιάζοντας διαχρονικά αυξητική τάση παράγοντας περίπου το 37% του συνολικού Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) της χώρας. Όσον αφορά στην τομεακή σύνθεση του ΑΕΠ, το 77,7% παράγεται από τον τριτογενή τομέα, ο οποίος αποτελεί και το δυναμικότερο τμήμα της οικονομίας. Η μεγάλη πλειονότητα των επιχειρήσεων (50%) δραστηριοποιείται στον τριτογενή τομέα, κυρίως στο χονδρικό και λιανικό εμπόριο. Ιδιαίτερη ανάπτυξη παρουσιάζουν τα τελευταία χρόνια και οι υπηρεσίες, που αφορούν στις εμπορικές εκθέσεις, καθώς και στον τομέα των logistics. Η Περιφέρεια Αττικής συγκεντρώνει το 42% των απασχολουμένων της χώρας στη μεταποίηση (βιομηχανία, βιοτεχνία). Επιπρόσθετα, στον δευτερογενή τομέα δραστηριοποιείται το 21% των επιχειρήσεων της Περιφέρειας, με κύκλο εργασιών που ανέρχεται στο 30% του παραγόμενου τζίρου. Ειδικότερα, οι κλάδοι των κατασκευών και των τροφίμων και ποτών είναι οι πλέον δυναμικοί. Όσον αφορά στην εξέλιξη της επιχειρηματικής κίνησης στους τομείς της Περιφέρειας Αττικής, από στοιχεία που συλλέχθηκαν από τα 6 Επιμελητήρια (ΕΒΕΑ, ΒΕΑ, ΕΒΕΠ, ΒΕΠ, ΕΕΑ, ΕΕΠ), τα συμπεράσματα έχουν ως εξής:
- Με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία για την εξέλιξη του αριθμού των επιχειρήσεων στην Περιφέρεια Αττικής, για την περίοδο 2005-2006, όπως προκύπτει από τα στοιχεία των Επιμελητηρίων Αθήνας και Πειραιά, εξάγεται ότι ο συνολικός αριθμός των εγγραφών νέων επιχειρήσεων στα επιμελητήρια κατά την περίοδο αυτή παρουσίασε αύξηση από 28.065 το 2005 σε 30.925 το 2006. Αντίστοιχα σημειώθηκε μείωση των διαγραφών από 11.671 το 2005 σε 11.170 το 2006.
- Η συντριπτική πλειονότητα των νέων επιχειρηματικών προσπαθειών σε όλη την Περιφέρεια Αττικής και ανεξαρτήτως κλάδου ή τομέα οικονομικής δραστηριότητας, εξακολουθεί να λαμβάνει τη μορφή ατομικής επιχείρησης. Αυτή η διαπίστωση καταδεικνύει ένα έλλειμμα στις υπόλοιπες μορφές εταιρικής επιχειρηματικής δραστηριότητας.
- Η ατομική επιχειρηματικότητα εξακολουθεί να αναπτύσσεται και κατά το 2005-2006 με ρυθμό δύο φορές περίπου μεγαλύτερο από ό,τι οι άλλες μορφές εταιρικής επιχειρηματικότητας.
- Από τις μορφές εταιρικής επιχειρηματικής δραστηριότητας οι νέοι επιχειρηματίες προτιμούν αυτές της Ομόρρυθμης ή και της Ετερόρρυθμης Εταιρείας. Η ανάπτυξη των Ανωνύμων Εταιρειών και ΕΠΕ είναι σε απόλυτα μεγέθη αρκετά περιορισμένη. Μία νέα μορφή επιχειρηματικής δραστηριότητας, με σημαντική παρουσία, είναι αυτή της Μονοπρόσωπης Εταιρείας Περιορισμένης Ευθύνης.
Στην Περιφέρεια Αττικής δραστηριοποιείται περίπου το 35% των επιχειρήσεων όλης της χώρας, ο κύκλος εργασιών των οποίων ανήλθε στο 66,53% του συνολικά παραγόμενου κύκλου εργασιών των επιχειρήσεων της Ελλάδας. Η μεγάλη πλειονότητα των παραπάνω επιχειρήσεων ανήκουν στην κατηγορία των ΜΜΕ και ΠΜΕ.
Τα προβλήματα των ΜΜΕ στην Αττική
Τα βασικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ΜΜΕ της Περιφέρειας Αττικής συνοψίζονται στα παρακάτω σημεία:
- Στο μικρό μέγεθος επιχειρήσεων, που δεν ευνοεί τη δημιουργία οικονομιών κλίμακας και τις καθιστά λιγότερο αποδοτικές και ανταγωνιστικές και κατά συνέπεια, περισσότερο ευάλωτες στις συχνές μεταβολές της αγοράς.
- Στο χαμηλό επίπεδο στελέχωσης.
- Στην έλλειψη σύγχρονου τεχνολογικού εξοπλισμού.
- Στη χαμηλή παραγωγικότητα.
- Στην περιορισμένη ανάπτυξη αποτελεσματικών λειτουργιών προς την κατεύθυνση της εγχώριας και διεθνούς αγοράς (παρακολούθηση εξελίξεων, προσαρμοστικότητα, marketing, έρευνα αγοράς, οργάνωση πωλήσεων, εξυπηρέτηση πελατείας, έρευνα-ανάπτυξη, υιοθέτηση νέων τεχνολογιών σε όλους τους τομείς κ.λπ.).
- Στην περιορισμένη εφαρμογή μεθόδων και τεχνικών διασφάλισης ποιότητας.
- Στην ανεπαρκή αντιμετώπιση των ζητημάτων διαδοχής.
- Στην πολυνομία, γραφειοκρατία και ελλείψεις στην κωδικοποίηση της νομοθεσίας για ίδρυση – λειτουργία – μεταβίβαση – επαγγελματική στέγη – νομικές μορφές επιχειρήσεων – ασφαλιστικό καθεστώς – θεσμικό πλαίσιο – χρηματοδότηση κ.λπ.
- Στη δυσκολία εξασφάλισης χρηματοπιστωτικών πόρων, κυρίως λόγω των χρονοβόρων διαδικασιών και προϋποθέσεων που απαιτούνται σε κάθε περίπτωση τραπεζικής χρηματοδότησης.
- Στο υψηλό κόστος δανεισμού στη χώρα μας. Το υψηλότερο στην Ευρωζώνη σύμφωνα και με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
- Στην ανύπαρκτη ή/και μικρή σύνδεση του εκπαιδευτικού και ερευνητικού συστήματος με τις πραγματικές ανάγκες των ΜΜΕ.
- Στις εισαγωγές προϊόντων από τρίτες χώρες χαμηλού κόστους.
- Στον αποκλεισμό μεγάλου τμήματος των επιχειρήσεων της Περιφέρειας Αττικής από τα κίνητρα του Αναπτυξιακού Νόμου (Ν. 3299/2004).
Είναι χαρακτηριστικό ότι μεγάλο τμήμα από το σύνολο των Βιοτεχνικών Πάρκων (ΒΙΟΠΑ), όπου θα μπορούσε να μεταστεγαστεί μεγάλο μέρος των οχλουσών μεταποιητικών μονάδων, υπολειτουργεί, καθώς δεν έχουν γίνει οι κατάλληλες πολεοδομικές ρυθμίσεις και δεν έχουν υλοποιηθεί οι απαραίτητες υποδομές.
Γενικά, μπορεί να αναφερθεί ότι η Περιφέρεια Αττικής βρίσκεται σε μία δυναμική εξέλιξη σε όλα τα επίπεδα οικονομικών και κοινωνικών δραστηριοτήτων και σε συνδυασμό με τη Θεσσαλονίκη, αποτελούν τον κυριαρχικό αναπτυξιακό άξονα της χώρας. Διαθέτει την υψηλότερη παραγωγικότητα εργασίας σε όλους τους τομείς, το υψηλότερο επίπεδο τεχνολογικής εξέλιξης, το 50% του εθνικού δικτύου τεχνικής υποδομής που συνεχώς βελτιώνεται και τον μεγαλύτερο όγκο παραγωγής και κατανάλωσης.
Η πόλη των Αθηνών αποτελεί το κύριο κέντρο των διοικητικών υπηρεσιών της Περιφέρειας Αττικής και το κέντρο παροχής προηγμένων υπηρεσιών προς τις επιχειρήσεις. Αποτελεί δε μαζί με τον Πειραιά (σε συνδυασμό και με το νέο λιμάνι του Λαυρίου) ισχυρό διαμετακομιστικό σταθμό εμπορευμάτων και συγκοινωνιακό κόμβο διεθνούς επιρροής.
Η Περιφέρεια εμφανίζει τάσεις διεύρυνσης, αλλά και σημαντικής οικιστικής πύκνωσης του «μητροπολιτικού πυρήνα» (η περιοχή εντός του Λεκανοπεδίου). Παράλληλα, εμφανίζονται τάσεις μεγέθυνσης του δικτύου οικισμών στα προάστια, καθώς και έντονη ανάπτυξη των παραλιακών περιοχών, με κινητήρια δύναμη την οικιστική και τουριστική ανάπτυξη.
Το δίκτυο των διοικητικών υπηρεσιών και βασικών λειτουργιών της Περιφέρειας Αττικής, που άλλοτε ήταν απόλυτα συγκεντρωμένο στο κέντρο της Αθήνας, επεκτείνεται πλέον διαρκώς, τείνοντας στη διαμόρφωση ομογενοποιημένων λειτουργικών συμπλεγμάτων και δικτυώσεων:
- Γύρω από το βασικό πλέγμα των οδικών κυκλοφοριακών αξόνων του ανατολικού, του δυτικού και του νότιου Λεκανοπεδίου.
- Στα κέντρα-τόπους ορισμένων Δήμων.
- Στις συγκεντρώσεις επιχειρήσεων κυρίως στις περιοχές του Ελαιώνα, της Μεταμόρφωσης και κατά μήκος της οδικής αρτηρίας του Κηφισού, που σταδιακά μετασχηματίζεται σε σημαντικό επιχειρησιακό πόλο με αξιόλογο αριθμό επιχειρήσεων.
- Στις συγκεντρώσεις κεντρικών λειτουργιών στους παραθαλάσσιους άξονες και στο δίκτυο διασύνδεσης των περιφερειακών οικισμών μεταξύ τους και με το κέντρο της Αθήνας.
Επιβεβαίωση σεναρίου δυναμικής ανάπτυξης της επιχειρηματικότητας
Με βάση την έκθεση του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας κατά το έτος 2006, μεταξύ των τριών πιθανών σεναρίων ανάπτυξης της επιχειρηματικότητας (στατικότητα, δυναμική ανάπτυξη, στασιμότητα), το σενάριο το οποίο επιβεβαιώθηκε σε μεγάλο βαθμό από τις εξελίξεις στο επίπεδο της εθνικής αλλά και της περιφερειακής ανάπτυξης ήταν εκείνο της «δυναμικής ανάπτυξης της επιχειρηματικότητας».
Στον επόμενο πίνακα παρουσιάζονται τα στοιχεία που τεκμηριώνουν τις εξελίξεις της επιχειρηματικότητας ταξινομημένα σε τέσσερις ενότητες: Μακροοικονομικό περιβάλλον, επιχειρηματικό και εργασιακό περιβάλλον, εθνικό πλαίσιο και οικονομική, τεχνολογική και κοινωνική υποδομή:
ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
- Η ελληνική οικονομία εξακολούθησε να αναπτύσσεται κατά το 2006 με ρυθμό 4,3%.
- Το ΑΕΠ εξακολουθεί να αυξάνεται επί 14 συνεχή έτη.
- Πρόκειται για τη μακρότερη περίοδο συνεχούς οικονομικής ανάπτυξης μετά τη δεκαετία 1950-1960.
- Υποχώρηση πληθωρισμού στο 3,3% (από 3,5% το 2005).
ΕΘΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
- Τόνωση της παραγωγικής ικανότητας της οικονομίας, μέσω επενδύσεων και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.
- Περαιτέρω απελευθέρωση του χρηματοπιστωτικού συστήματος.
- Επιτυχής διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων 2004.
- Μεγάλες εισροές πόρων από τα διαρθρωτικά ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ & ΕΡΓΑΣΙΑΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
- Λήψη διαρθρωτικών μέτρων που συνετέλεσαν στην αποτελεσματικότερη λειτουργία των αγορών προϊόντων και υπηρεσιών.
- Τόνωση της εγχώριας ζήτησης.
- Αύξηση και ενίσχυση των ελληνικών εξαγωγών στην Νοτιοανατολική Ευρώπη.
- Μείωση ανεργίας στο 8,9% και αύξηση της απασχόλησης κατά 1,99% σε εθνικό επίπεδο.
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ, ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ & ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΥΠΟΔΟΜΗ
- Επενδύσεις σε δημόσια έργα υποδομής (λιμάνια, εθνικές οδοί, αεροδρόμια κ.λπ.).
- Αύξηση παραγωγικότητας κατά 2,5% σε εθνικό επίπεδο.
- Ραγδαία εξάπλωση νέων τεχνολογιών.
