Μια σπονδυλωτή εκδήλωση με ομιλίες και προβολή ντοκουμέντων (φωτογραφιών, δημοσιευμάτων, γραπτών μαρτυριών) διοργανώνει «Ο Άλλος Τόπος Επικοινωνίας και Πολιτισμού» την Τετάρτη 14 Οκτωβρίου 2015, στις 7.30 μμ, στο Πολύκεντρο «Ηλέκτρα Αποστόλου» (Κουντουριώτου και Νεότητος) στο Ηράκλειο Αττικής.
Τίτλος της εκδήλωσης «Όταν από τη γη έβγαζαν λιγνίτη (ή) Δρόμοι του Κάτω Κόσμου, Λιγνιτωρυχεία Καλογρέζας – Ν. Ηρακλείου (1938-1958)» και θέμα της: τα λιγνιτωρυχεία Καλογρέζας – Ν. Ηρακλείου που λειτούργησαν την περίοδο 1938-1958. Η εκδήλωση πραγματοποιείται στο πλαίσιο της φωτογραφικής έκθεσης «Ανακαλύπτοντας το Ηράκλειο Αττικής στη διάρκεια ενός αιώνα (1880-1980)» που διοργάνωσε ο «Άλλος Τόπος Επικοινωνίας και Πολιτισμού». Η έκθεση στην Πινακοθήκη Γρηγοριάδη κλείνει με επισκέψεις σχολείων, μετά από μια επιτυχημένη πολύμηνη διαδρομή, την Πέμπτη 15 Οκτωβρίου 2015.
Στην εκδήλωση που είναι αφιερωμένη στους «Δρόμους του Κάτω Κόσμου» όπως τόσο εύγλωττα τους αποκάλεσε ο ποιητής Τάσος Γαλάτης στο ποίημά του «Δρόμοι της Καλογραίζας» (« …Δρόμοι του Κάτω Κόσμου, της καρβουνόσκονης, της λάσπης και της εργατιάς, δρόμοι πιο αληθινοί από την αλήθεια…») ομιλητές είναι:
Η Μαρία Μαυροειδή (ιστορικός, βιομηχανική αρχαιολόγος, Ιστορικό Αρχείο ΔΕΗ, Γενική Γραμματέας Ελληνικού Τμήματος TICCIH) που θα εισάγει το κοινό στην «Εξορυκτική δραστηριότητα στην Ελλάδα στο πρώτο μισό του 20ού αιώνα» και ο Κώστας Χαλέμος (δημοσιογράφος, συγγραφέας του βιβλίου «Βάρδα Βουλιαμέντο – Στα Λιγνιτωρυχεία Καλογρέζας») που θα αναφερθεί στην ιστορία των Λιγνιτωρυχείων Καλογρέζας – Ν. Ηρακλείου, που εκτός των άλλων έδωσαν «ψωμί στην Κατοχή και παλικάρια στην Αντίσταση».
Θα παρουσιαστούν ανέκδοτα αποσπάσματα από το αρχείο του Γ. Γραμματέα της Ομοσπονδίας Μεταλλευτών Ελλάδος τη δεκαετία του 1950 Γιώργου Βρούστη για τις συνθήκες εργασίας – διαβίωσης των λιγνιτωρύχων της περιοχής και την πλούσια συνδικαλιστική τους δράση. Μέσα από αυτό το σπάνιο υλικό – διαβάζει η ηθοποιός Κατερίνα Βακαλοπούλου – αναδεικνύεται ανάγλυφα η εποχή της μετεμφυλιακής Ελλάδας με τους λιγνιτωρύχους να πρωταγωνιστούν στον αγώνα για την εδραίωση των δικαιωμάτων τους και των δεδουλευμένων τους. Οι απεργίες τους που διαρκούσαν τριάντα και σαράντα ημέρες, η αποφασιστικότητά τους (και των οικογενειών τους) στη δεκαετία του ΄50 συγκλόνισαν συχνά όχι μόνο τις περιοχές της Καλογρέζας και του Ηρακλείου αλλά και το Πανελλήνιο.
Μια ακόμα μαρτυρία εμπλουτίζει την εκδήλωση. Πρόκειται για τη μαρτυρία του Κώστα Στουμπιάδη (γιού του λιγνιτωρύχου Νικολάου Στουμπιάδη) με τίτλο «Μεγαλώνοντας στη συνοικία των καρβουνιαρέων».
Στους στόχους του «Άλλου Τόπου Επικοινωνίας και Πολιτισμού» είναι και η γνωριμία του κοινού με άγνωστες πτυχές της ιστορίας της πόλης. Η ιστορία των λιγνιτωρυχείων μπορεί να σημάδεψε ανεξίτηλα τη γη (ένας σεισμός θυμίζει στους κατοίκους του Ηρακλείου την ύπαρξη των πηγαδιών και των στοών) αλλά δεν άφησε σχεδόν τίποτα στην επιφάνειά της. Έμειναν μόνο ένας μικρός δρόμος, η οδός Ανθρακωρύχων, μια είσοδος πηγαδιού, λίγα βιβλία και ποιήματα για τους «δρόμους της καρβουνόσκονης» και τη συνοικία των εργατών «τα Πατσαβουρέικα». Κι αυτά τα ελάχιστα ζητούν ταπεινά δικαίωση, κοινώς ανάδειξη.
Η είσοδος στην εκδήλωση «Όταν από τη γη έβγαζαν λιγνίτη (ή) Δρόμοι του Κάτω Κόσμου, Λιγνιτωρυχεία Καλογρέζας – Ν. Ηρακλείου 1938-1958» είναι ελεύθερη.
