Γράφει ο Νίκος Μπαλιδάκης
Στις 21 Απριλίου πραγματοποιήθηκε ο δεύτερος γύρος των προεδρικών εκλογών στην Ουκρανία, με το αποτέλεσμα που ήδη όλοι γνωρίζουμε, δηλαδή τη συντριπτική επικράτηση, με πόσοστα που πλησίασαν το 75%, του κωμικού ηθοποιού Βασίλι Ζελένσκι, επί του έως σήμερα προέδρου και γνωστού ολιγάρχη, Πέτρο Ποροσένκο.
Με την ευκαιρία του πρώτου γύρου των εκλογών, την τελευταία μερα του Μαρτίου, επισκεφθήκαμε το Κίεβο, ούτως ώστε να δούμε από κοντά την κατάσταση και να εκτιμήσουμε το προεκλογικό κλίμα. Αυτό το οποίο ήταν απολύτως ξεκάθαρο, είναι το γεγονός ότι 5 χρόνια μετά την αντισυνταγματική ανατροπή του νόμιμου προέδρου Βίκτορ Γιανουκόβιτς και την ανάληψη της εξουσίας από το φιλοδυτικό και φιλοναζιστικό καθεστώς, η Ουκρανία είναι μια χώρα υπό διάλυση, χωρίς την παραμικρή ελπίδα επανόδου στο προηγούμενο επίπεδο (το οποίο, επίσης, κάθε άλλο παρά καλό μπορούσε να χαρακτηριστεί).
Η μισή της επικράτεια βρίσκεται υπό τον έλεγχο των δυνάμεων που ανθίστανται ενεργά και σθεναρά στα σχέδια των φασιστών του Κιέβου για μετατροπή της χώρας σε προκεχωρημένο φυλάκιο της Δύσης στα σύνορα με τη Ρωσία, το μισό της πολιτικό προσωπικό κατηγορεί το άλλο μισό ως διεφθαρμένο και βρόμικο (έχοντας όλοι δίκιο…) και με η κοινωνία παρακολουθεί απαθώς ή άγεται και φέρεται από τις λαϊκιστικές και εθνικιστικές κορώνες του ενός ή του άλλου επίδοξου σωτήρα. Οι υποδομές της χώρας τελούν υπό καθεστώς κατάρρευσης, η οικονομία συντηρείται προσωρινά και μόνο χάρη στη βοήθεια που παρέχουν οι πάτρωνες εκ του εξωτερικού (λέγε με Η.Π.Α. και Ε.Ε.) όσων ασκούν την εξουσία στο Κίεβο και μια γενική εικόνα χάους είναι εμφανής παντού, από την κίνηση στους δρόμους έως τα σούπερ μάρκετ.
Μιλώντας με δυτικούς διπλωμάτες, που θέλησαν να διατηρήσουν την ανωνυμία τους, μάθαμε ότι τίποτα το θετικό δεν ακουγόταν από τους υποψηφίους προέδρους, παρά μόνο κατηγορίες εναντίον όλων των άλλων αντιπάλων τους, ενώ σε ερώτησή μας για τη γενικότερη πρόοδο στη χώρα, εξέφρασαν την απογοήτευσή τους, λέγοντας ότι τίποτα το ουσιαστικό προς τη θετική κατεύθυνση δεν έχει λάβει χώρα τα τελευταία χρόνια και ότι για κάθε μία μεταρρύθμιση που προχωράει, υπάρχει πληθώρα άλλων, που μένουν κολλημένες στα γρανάζια της γραφειοκρατίας ή στην έλλειψη πραγματικής βούλησης για αλλαγές από το καθεστώς. Παράλληλα, εξέφρασαν την ανησυχία τους για την όλο και αυξανόμενη επιρροή εξτρεμιστικών στοιχείων, τα οποία ωθούν συνεχώς στα άκρα την κατάσταση, τόσο όσον αφορά στην εσωτερική πολιτική (εμφύλια σύρραξη στα Ανατολικά) όσο και στην εξωτερική (σχέσεις με τη Ρωσία).
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, λοιπόν, ο παντελώς άπειρος, αλλά και ως εκ τούτου άφθαρτος Βασίλι Ζελένσκι, αναδείχθηκε νικητής στον πρώτο γύρο των εκλογών, με ποσοστό γύρω στο 30%, αφήνοντας δεύτερο και ηττημένο κατά κράτος τον πρόεδρο Πέτρο Ποροσένκο, που συγκέντρωσε περίπου 16%. Στην τρίτη θέση βρέθηκε η… γνωστή και μη εξαιρετέα Γιούλια Τιμοσένκο, με 13%, η οποία, παρ’ ότι αναγνώρισε το αποτέλεσμα, καταφέρθηκε ευθέως εναντίον του Ποροσένκο, κατηγορώντας τον για χειραγώγηση του αποτελέσματος. Αξίζει εδώ να σημειώσουμε ότι ήταν τέτοια η ρητορική των πλείστων εκ των άλλων υποψηφίων, που οι θέσεις της Τιμοσένκο φάνταζαν, αν μη τι άλλο, ρεαλιστικές και προσγειωμένες, με ό,τι αυτό σηματοδοτεί και συνεπάγεται για το επίπεδο της προεκλογικής εκστρατείας και των υποψηφίων προέδρων.
Ένα άλλο χαρακτηριστικό των εκλογών ήταν πως παρ’ ότι οι ανακηρυχθέντες υποψήφιοι ήταν καμμιά τριανταριά, σε αυτούς δεν… χώρεσε ο Γ.Γ. του Κ.Κ. Ουκρανίας, Πέτρο Σιμονένκο. Αν και το Κομμουνιστικό Κόμμα τυπικά δεν είναι παράνομο, με βάση τον νόμο περί… αποκομμουνιστικοποίησης του κράτους, που ψηφίστηκε το 2015, ουσιαστικά τα μέλη και τα στελέχη του δεν μπορούν να λάβουν μέρος στα πολιτικά δρώμενα της Ουκρανίας! Ένα ακόμα δείγμα, για το πόσο πιστά βαδίζει η χώρα επάνω στα πρότυπα της Δημοκρατίας, όπως αυτή γίνεται αντιληπτή στην Ε.Ε., όπου σε μια σειρά από χώρες της τα Κομμουνιστικά κόμματα και σύμβολα τελούν υπό διωγμό. Τέλος, θα ήταν παράλειψη να κλείσουμε την αναφορά μας στον πρώτο γύρο, χωρίς ν’ αναφερθούμε σ’ ένα ακόμα ρεσιτάλ αντιρωσικής υστερίας από τους νεοναζί του Κιέβου, οι οποίοι όχι μόνο δεν έστησαν κάλπες για τα εκατομμύρια Ουκρανών που βρίσκονται στη Ρωσία, αλλά και, σε μια κίνηση χωρίς προηγούμενο, αρνήθηκαν να χορηγήσουν βίζα σε 12 Ρώσους παρατηρητές του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη! Κάθε επιπλέον σχόλιο επί του θέματος είναι προφανές ότι περιττεύει.
Έτσι, λοιπόν, μετά τα αποτελέσματα της 31ης Μαρτίου, ήταν προφανές ότι ο Ζελένσκι βάδιζε προς θρίαμβο, όπερ και εγένετο. Αλλά τώρα αρχίζουν τα δύσκολα, για τον νεοεκλεγέντα πρόεδρο. Γιατί όσο εύκολο είναι να υπόσχεσαι ότι θα καταπολεμήσεις τη διαφθορά προεκλογικά, τόσο δύσκολο είναι να το πραγματοποιήσεις μετεκλογικά, ειδικά χωρίς την παρουσία οργανωμένης κομματικής βάσης. Επίσης, οι γενικολογίες για τις σχέσεις με τη Ρωσία θα πρέπει να δώσουν τη θέση τους σε πράξεις, που εν πολλοίς θα κρίνουν και το μέλλον της χώρας.
Μπορεί ο Ζελένσκι να ήταν προσεκτικός στις διατυπώσεις του, αλλά, όπως φάνηκε και από τις δηλώσεις του σχετικά με τον Στεπάν Μπαντέρας, τον συνεργάτη των Γερμανών κατακτητών, που από το 2014 και εντεύθεν μόνο που δεν έχει αγιοποιηθεί στην Ουκρανία, είτε δεν θέλει είτε δεν μπορεί ν’ αποστασιοποιθήθει της κρατούσας (μη) λογικής, καταφεύγοντας στο «άλλα λόγια ν’ αγαπιόμαστε». Συγκεκριμένα, ερωτηθείς για το πώς αισθάνεται έναντι του γεγονότος ότι το επίσημο κράτος έχει υιοθετήσει τα λόγια, τα έργα και την κληρονομιά του ηγέτη των Ουκρανών… Γερμανοτσολιάδων, ο υποψήφιος ακόμα τότε πρόεδρος δήλωσε απλώς ότι το να δίνεται το όνομα κάποιου σε τόσους πολλούς, δρόμους, πλατείες και κτήρια δεν είναι ιδιαίτερα καλό για τη μνήμη του! Τα ίδια και χειρότερα ισχύουν και για τον -προς το παρόν- χαμηλής έντασης εμφύλιο πόλεμο, που διεξάγεται στα Ανατολικά, τον οποίο υποσχέθηκε ότι θα τερματίσει, κατατροπώνοντας την αντίπαλη πλευρά στο πεδίο των… πληροφοριών.
Μετά απ’ όλα τα παραπάνω, λοιπόν, καθίσταται πασιφανές ότι το μέλλον της Ουκρανίας παραμένει εξαιρετικά άδηλο. Μπορεί ο Ποροσένκο και ό,τι εκπροσωπούσε να ηττήθηκε συντριπτικά στις κάλπες, αλλά ο φασισμός ανθεί στη χώρα, σε πολλές μορφές. Και είναι κάτι παραπάνω από αμφίβολο ότι ένας παντελώς άπειρος ηθοποιός, με απολιτίκ φρασεολογία και επιχειρήματα, που βρέθηκε στον προεδρικό θώκο λόγω της τεράστιας λαϊκής δυσαρέσκειας προς το υπάρχον πολιτικό προσωπικό, θα είναι σε θέση να πραγματοποιήσει τις τομές που απαιτούνται, ώστε η Ουκρανία να ξαναρχίσει να θυμίζει κανονικό κράτος και όχι το κράτος-παρωδία, που είναι σήμερα.