Από την έντυπη έκδοση της εβδομαδιαίας Αμαρυσίας – 22/02/2025
Aλλαγή πολιτικής και στάσης απέναντι στην Ευρώπη, νέο αμυντικό δόγμα που αναιρεί όσα ξέραμε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, οριστικό σπάσιμο του πάγου με τη Ρωσία: αυτές είναι μερικές από τις φράσεις -αλλά σίγουρα όχι όλες- που περιγράφουν τα ιστορικά γεγονότα που συντελούνται τα τελευταία 24ωρα με τη στάση του Ντόναλντ Τραμπ και πρακτικά όσα ακολούθησαν την τηλεφωνική του επικοινωνία με τον Βλάντιμιρ Πούτιν. Αν και η προεκλογική του υπόσχεση να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία μέσα σε μια μέρα ήταν πρακτικά ανέφικτη, ο Αμερικανός Πρόεδρος κατάφερε με τη στάση και τα λεγόμενά του να ανατρέψει δεδομένα δεκαετιών και να αιφνιδιάσει την Ευρώπη, η οποία εξακολουθεί να παρακολουθεί αυτές τις εξελίξεις αμήχανη και ταυτόχρονα να αλλάζουν όλες οι παγκόσμιες ισορροπίες μέσα από αυτό το παιχνίδι του Τραμπ.
Συνομιλητές ξανά
Όχι μόνο λοιπόν η Ρωσία βγήκε από τη διεθνή απομόνωση (ως προς τη Δύση) στην οποία είχε περιέλθει τα τρία τελευταία χρόνια, ύστερα από την εισβολή στην Ουκρανία, αλλά επιπλέον ο λόγος της φαίνεται πως έχει ιδιαίτερη σημασία για την Ουάσιγκτον προκειμένου ν’ αποτελέσει το αντίβαρο απέναντι στην Κίνα. Όσο για την Ευρώπη, είναι ξεκάθαρο πια ότι ο Τραμπ δεν την υπολογίζει και η ομιλία – σοκ του αντιπροέδρου Βανς στη Διάσκεψη για την Ασφάλεια στο Μόναχο ήταν απλώς ένα δείγμα της στάσης που θα κρατήσει ο Αμερικανός Πρόεδρος – ζητώντας βέβαια γρήγορες και στιβαρές απαντήσεις από την πλευρά της Ευρώπης, η οποία δεν μπορεί να συνεχίσει να παρακολουθεί θεατής τις εξελίξεις.
Υπό πίεση το Κίεβο
Στο μέτωπο πάντως της Ουκρανίας, οι προθέσεις του Τραμπ φάνηκαν από την πρώτη στιγμή, καθώς η επίθεση στον Βολοντίμιρ Ζελένσκι και ο χαρακτηρισμός «δικτάτορας» φανερώνουν πως ο τερματισμός του πολέμου θα έρθει μόνο με μια οδυνηρή συνθηκολόγηση του Κιέβου. Οι διαστάσεις ωστόσο που θα έχει μια τέτοια εξέλιξη είναι δραματικές όσο και επικίνδυνες για την Ευρώπη και ολόκληρο τον κόσμο, αφού αφενός νομιμοποιούν την αλλαγή οποιουδήποτε status quo και συνόρων με την επιβολή του ισχυρού, στρατιωτικά και οικονομικά – με ό,τι μπορεί να σημαίνει αυτό και για ευαίσθητες περιοχές στις οποίες βρίσκεται μάλιστα η χώρα μας, όπως είναι τα Βαλκάνια και η Κύπρος. Αφετέρου αναδεικνύουν τις ΗΠΑ σε «παγκόσμιο σερίφη», αφού η εξωφρενική απαίτηση του Αμερικανού Προέδρου να παραχωρήσει η Ουκρανία την εκμετάλλευση σπάνιων γαιών και μεταλλευμάτων στην Αμερική σίγουρα δεν έχει προηγούμενο. Την ίδια στιγμή, η ευθεία παραδοχή Ουάσιγκτον και Μόσχας ότι στο Ριάντ της Σαουδικής Αραβίας οι αντιπροσωπείες των δύο χωρών συζητούν την προοπτική εκλογών στην Ουκρανία, δεν αποτελεί απλώς μια ωμή παρέμβαση στα εσωτερικά της, αλλά το ενδεχόμενο εγκατάστασης μιας φιλορωσικής ηγεσίας που, σύμφωνα με κάποιες πλευρές, δυνητικά μεγαλώνει την απειλή για την Ευρώπη, καθώς, όπως υποστηρίζουν, ποιος μπορεί ν’ αποκλείσει το ενδεχόμενο η Ρωσία να προχωρήσει στο μέλλον σε εισβολή σε άλλη ευρωπαϊκή χώρα, όπως έπραξε στην Ουκρανία, για ν’ αλλάξει τα σύνορα;
Η Ευρώπη στην… άκρη
Και η Ευρώπη; Ακόμη και αν συνταχθεί και αντιδράσει, ως πού μπορεί να φτάσει η φωνή της; Ούτως ή άλλως, το δεδομένο είναι πως η κατάσταση αυτή ακυρώνει και τη συνύπαρξη ΗΠΑ – Ευρώπης στο πλαίσιο της συμμαχίας του ΝΑΤΟ και τη στιγμή που δηλώνει μεν έτοιμη να δώσει εγγυήσεις ακόμη και με στρατό για την Ουκρανία και τον τερματισμό του πολέμου, αντιμετωπίζει πλέον το πιο σοβαρό πρόβλημα που απειλεί την υπόστασή της ως πολιτική και οικονομική ένωση. Θα πρέπει δηλαδή ν’ απαντήσει όχι με αοριστολογίες, αλλά συγκεκριμένα το πού βαδίζει και τι είναι αυτό που θέλει να κάνει, μακριά από συνόδους και παρα-συνόδους ηγετών και ατέρμονες συζητήσεις. Η συμμετοχή πάντως των σκανδιναβικών χωρών και του… Καναδά στη Σύνοδο του Παρισιού που συγκάλεσε ο Εμανουέλ Μακρόν αποτυπώνει την αμηχανία και τον αιφνιδιασμό της, εκτός και αν μέσα από αυτή τη δοκιμασία βρει τη δύναμη ν’ απαντήσει αποφασιστικά στις ΗΠΑ, έχοντας μπροστά της και έναν οικονομικό πόλεμο που εμφανίζεται επίσης αποφασισμένος ν’ ανοίξει ο Τραμπ με την επιβολή δασμών.
