Από την έντυπη έκδοση της εβδομαδιαίας Αμαρυσίας – 24/06/2023
Μια εβδομάδα μετά το τραγικό ναυάγιο στα ανοιχτά της Πύλου κι ενώ η θάλασσα άρχισε ήδη να ξεβράζει πτώματα στη γύρω περιοχή -αλλά να μη γνωρίζουμε ή να μη μάθουμε ποτέ τον ακριβή αριθμό των θυμάτων – όλοι εξέφρασαν τον αποτροπιασμό τους, την απογοήτευσή τους και την οργή τους για τους δουλεμπόρους. Κι όταν λέμε όλοι, εννοούμε και τους Ευρωπαίους, με κορυφαίους αξιωματούχους να δηλώνουν συγκλονισμένοι και να ζητούν τη λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση των κυκλωμάτων των διακινητών και την αποφυγή αντίστοιχων περιστατικών που θα οδηγήσουν σε νέες τραγωδίες.
Το πιθανότερο βέβαια είναι πως αυτό θα ισχύσει απλώς μέχρι την επόμενη τραγωδία – όσο κυνικό κι αν ακούγεται. Διότι η κατάσταση αυτή είναι μια θλιβερή πραγματικότητα στη Μεσόγειο από τις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας και τα περιστατικά με μικρότερα ή μεγαλύτερη σκάφη που βυθίζονται και ακολουθούν επιχειρήσεις διάσωσης είναι καθημερινές, σε όλες τις χώρες του μεσογειακού νότου. Τίποτε δηλαδή δεν άλλαξε από την αρχή της προσφυγικής κρίσης και δύσκολα κάτι θα αλλάξει και σήμερα, παρά το γεγονός ότι πράγματι, παραμονές του ναυαγίου της Πύλου, η Ευρωπαϊκή Ένωση αποφάσισε σημαντικές αλλαγές στο πλαίσιο για το μεταναστευτικό, αρκετές εκ των οποίων θεωρούνταν μάλιστα θετικές και για την Ελλάδα.
Ποιος θυμάται, για παράδειγμα, την περιβόητη «Κοινή Δήλωση» Ευρώπης – Τουρκίας για το μεταναστευτικό το 2016, η οποία είχε ως αποτέλεσμα να εισρεύσουν ευρωπαϊκά κεφάλαια στην Άγκυρα, αλλά εκείνη από την πλευρά της και να μην εφαρμόζει όσα προβλέπει η «Κοινή Δήλωση», αλλά παράλληλα να απειλεί την Ευρώπη, χρησιμοποιώντας κατά καιρούς το μεταναστευτικό ως μοχλό πίεσης προς την πλευρά της. Εκείνη ήταν άλλωστε που εργαλειοποίησε τους μετανάστες κατά της Ελλάδας στην περίπτωση του Έβρου και παρά το γεγονός ότι τότε υπήρξε πράγματι άμεση η αντίδραση της Ευρώπης και η έκφραση αλληλεγγύης προς την ελληνική πλευρά, στο μέλλον ελάχιστα άλλαξαν ως προς την αντιμετώπιση του μεταναστευτικού.
Στοιχεία που θλίβουν
Τα νούμερα συγκλονίζουν: περισσότεροι από 21.000 άνθρωποι έχουν πνιγεί στη Μεσόγειο από το 2014 έως σήμερα στην προσπάθειά τους να φτάσουν από την Αφρική στις ευρωπαϊκές ακτές. Επίσης, αυτό που διαπιστώνεται τους τελευταίους μήνες είναι ότι οι μεταναστευτικές ροές έχουν αυξηθεί σημαντικά και, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης, το τρίμηνο Ιανουαρίου – Μαρτίου υπήρξε το πιο θανατηφόρο στην κεντρική Μεσόγειο από το 2017.
Όσο για το τι προβλέπει το νέο πλαίσιο για το μεταναστευτικό που αποφάσισε η ΕΕ; Κυρίως οικονομικές επιβαρύνσεις για τις χώρες της κεντρικής Ευρώπης που αρνούνται τη φιλοξενία μεταναστών στο έδαφός τους, ρίχνοντας έτσι το βάρος στις λεγόμενες χώρες υποδοχής, ήτοι τις χώρες της νότιας Ευρώπης και της
Μεσογείου, συμπεριλαμβανομένης ασφαλώς και της Ελλάδας. Ωστόσο, οι ειδικοί επιμένουν ότι ελάχιστη πρόοδος έχει συντελεστεί, ούτε έχουν ληφθεί σημαντικές αποφάσεις, όπως π.χ. η δημιουργία ασφαλών οδών για όσους αιτούνται ασύλου.
