Τα ερωτήματα με τα οποία «έφυγε» το 2024 είναι αυτά που συνεχίζουν να κυριαρχούν και το 2025 και οι καθαρές απαντήσεις εξακολουθούν ν’ αναζητούνται παρά την αλλαγή της χρονιάς, καθώς όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοιχτά και δεν προοιωνίζονται ιδιαίτερα θετικές εξελίξεις. Με δύο πολέμους να μαίνονται σε δύο διαφορετικές, αλλά «καυτές» περιοχές, ήτοι στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή, τις ανακατατάξεις στην ευρύτερη περιοχή μετά την πτώση του Άσαντ στη Συρία, καθώς και την «αλλαγή φρουράς» στον Λευκό Οίκο και την ανάληψη της ηγεσίας των ΗΠΑ από τον Ντόναλντ Τραμπ, εξακολουθούν να λείπουν αρκετά κομμάτια από το παγκόσμιο παζλ και η σύνθεσή του να φαντάζει εξαιρετικά δύσκολη.
Ο Τραμπ και η Ευρώπη
Από την άλλη πλευρά, αντίστοιχα είναι τα κενά που υπάρχουν στο παζλ της οικονομίας και μάλιστα αυξάνονται, αν κάποιος λάβει υπόψη του την πρόθεση Τραμπ να κηρύξει κατ’ ουσίαν εμπορικό πόλεμο σε Ευρώπη και Κίνα με την επιβολή δασμών, αλλά και τη γενικότερη πολιτική αστάθεια στην ΕΕ και συγκεκριμένα στους δύο βασικότερους πυλώνες της, τη Γαλλία και τη Γερμανία, η οποία είναι λογικό να φέρνει και κραδασμούς στις δύο μεγαλύτερες οικονομίες της Ευρωζώνης. Εξέλιξη που ούτως ή άλλως συνδέεται με όλα είναι και η απόφαση της Μόσχας και του Κιέβου να διακόψουν από την Πρωτοχρονιά τη μεταφορά του ρωσικού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη.
Έκλεισε η στρόφιγγα
Αν και λόγω του πολέμου ήταν μάλλον μια προδιαγεγραμμένη εξέλιξη, το κλείσιμο της ρωσικής στρόφιγγας αρχικά δείχνει να φέρνει περισσότερες δυσκολίες στη ρωσική πλευρά παρά στην Ευρώπη, καθώς ακόμη και οι περιορισμένες το τελευταίο διάστημα ροές αερίου προς την Ευρώπη έφερναν ικανοποιητικά ποσά στα ταμεία των ρωσικών εταιρειών και τη ρωσική οικονομία κατ’ επέκταση. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι έσπευσε να μιλήσει για «μεγάλη ήττα» της Μόσχας, δίχως βέβαια κάποιος να πρέπει να παραβλέψει ότι η εξέλιξη συνιστά ταυτόχρονα και το οριστικό τέλος της ενεργειακής εξάρτησης ορισμένων χωρών ή ακόμη και ολόκληρης της Ευρώπης από τη Ρωσία, αφού έως τώρα υπήρχαν πάντοτε αστερίσκοι και… παρακάμψεις. Από την άλλη, οι σκεπτικιστές αναμένουν να δουν στην πράξη τις τιμές με τις οποίες θα προμηθεύονται από άλλες πηγές αέριο οι ευρωπαϊκές χώρες, ειδικά εκείνες με ιδιαίτερα χαμηλές χειμερινές θερμοκρασίες, καθώς διατυπώνονται ανησυχίες ως προς την επιβάρυνση της τσέπης του μέσου Ευρωπαίου καταναλωτή.
Χρονιά αβεβαιότητας
Θα είναι λοιπόν το 2025 η χρονιά της αβεβαιότητας, όπως υποστηρίζουν πολλοί αναλυτές ανά τον κόσμο; Η απάντηση σε ένα τέτοιο ερώτημα δεν μπορεί ποτέ να δοθεί με σιγουριά στις πρώτες μέρες του νέου έτους, ωστόσο είναι μάλλον λογικό να υποστηρίξουμε ότι η νέα χρονιά θα είναι μια χρονιά με την ίδια αβεβαιότητα που είχαν οι προηγούμενες σε όλα τα επίπεδα, με το γεωπολιτικό και οικονομικό σκηνικό ευμετάβλητο ανά πάσα στιγμή. Ο κόσμος στο τέλος της σίγουρα θα είναι διαφορετικός, αλλά για το πόσο διαφορετικός θα χρειαστεί να το δούμε στους μήνες που θα μεσολαβήσουν – ποιος περίμενε άλλωστε το 2020 με τον κορωνοϊό να είναι η χρονιά του lockdown;
