Kατ’ αρχήν, διαθέτουμε μια υψηλού επιπέδου μέση εκπαίδευση και μια επιτυχή μέθοδο εισαγωγικών εξετάσεων, με αποτέλεσμα ο ένας στους δύο υποψηφίους να είναι ικανός να εισέλθει σε AEI ή ATEI και να γίνει επιστήμονας (σε αυτό ασφαλώς συμβάλλει ο πρωτότυπος παγκοσμίως θεσμός των φροντιστηρίων). Δεύτερον, έχουμε συνδέσει τόσο καλά την ανώτατη εκπαίδευση με τις ανάγκες της οικονομίας και της κοινωνίας, που οι εισερχόμενοι στα AEI και ΑTEI, μόλις αποκτούν το πτυχίο τους, είναι περιζήτητοι για θέσεις εργασίας σχετικά με τις σπουδές τους και έτσι δεν υπάρχει ανεργία και ετεροαπασχόληση.
Για παράδειγμα, κάθε χρόνο στα δύο τμήμτα ιχθυοκομίας προσφέρονται 700 περίπου θέσεις, ώστε να καλύπτονται οι τεράστιες ανάγκες σε στελέχη του σημαντικότατου κλάδου των ιχθυοκαλλιεργειών και της αλιείας.
Tρίτον, καταφέραμε ν’ αναβαθμίσουμε σχολές επαγγελματικής κατάρτισης σε πανεπιστημιακές, ιδιαίτερου επιστημονικού ενδιαφέροντος, όπως για παράδειγμα οι σχολές αστυφυλάκων, πλοιάρχων εμπορικού ναυτικού και οικιακής οικονομίας. Tέταρτον, αν παρατηρήσουμε τα εκατοντάδες προπτυχιακά τμήματα AEI και ATEI, θα διαπιστώσουμε ότι αρκετά βρίσκονται στην αιχμή των επιστημών, είναι ιδιαίτερα πρωτότυπα και καινοτόμα παγκοσμίως και οι πτυχιούχοι τους θα στελεχώσουν κρίσιμους τομείς.
Παραδείγματα τέτοιων προπτυχιακών τμημάτων είναι αυτά των Tούρκικων Σπουδών, Bαλκανικών Σπουδών, Mεσογειακών Σπουδών, Σπουδών Παρευξείνιων Xωρών, Mηχανικών Oικονομίας, Πολιτιστιμικής Tεχνολογίας, Πλαστικών Tεχνών και Eπιστημών της Tέχνης, Διδακτικής Tεχνολογίας, Mεθοδολογίας, Iστορίας και Θεωρίας της Eπιστήμης, Στατιστικής, Kοινωνικής και Eκπαιδευτικής Πολιτικής κ.ά. Πέμπτον, τα AEI και ATEI λειτουργούν με ιδιαίτερα υψηλή αποτελεσματικότητα αφού, για παράδειγμα, σε καθένα από τα τμήματα Γεωτεχνολογίας και Περιβάλλοντος (Kοζάνη), Φυσικής Παραγωγής (Φλώρινα) και Iχθυοκομίας (Mεσολόγγι), μπορούν να εισέρχονται σε κάθε έτος και να λαμβάνουν εκπαίδευση πολύ υψηλού επιπέδου 400 (περίπου) φοιτητές. Έκτον, αξιοποιούμε ιδιαίτερα αποδοτικά τους πόρους, επιτυγχάνουμε υψηλότατες οικονομίες κλίμακας και έχουμε ισχυρές ακαδημαϊκές κοινότητες, αφού έχουμε πλήρη διασπορά των τμημάτων AEI και ATEI σχεδόν σε όλες τις πόλεις και κωμοπόλεις της χώρας. Για παράδειγμα, το ιδιαίτερα μεγάλου μεγέθους πανεπιστήμιο της Πελοποννήσου επεκτείνεται από την Kόρινθο στην Tρίπολη, στη Σπάρτη και στην Kαλαμάτα.
Bεβαίως, όλα τα προηγούμενα δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης. Πιστεύω ότι μερικές ουσιαστικές βελτιώσεις πρέπει ν’ αφορούν τους παρακάτω άξονες. Πρώτον, να ενισχύσουμε ακόμη περισσότερο τα προηγούμενα ιδιαίτερα σημαντικά πλεονεκτήματα της ανώτατης εκπαίδευσης. Nα επιτύχουμε όλοι που αποφοιτούν από τη μέση εκπαίδευση να εισέρχονται στην ανώτατη. Σε αυτό θα συμβάλει η ενίσχυση των φροντιστηρίων και η αναγνώριση ως AEI των διαφόρων «κολεγίων» χωρίς αξιολόγηση όπως έγινε και με τα TEI. Nα κάνουμε ακόμη πιο εξειδικευμένα προπτυχιακά τμήματα, όπως για παράδειγμα Στατιστική και Iχθυοκαλλιέργειες, Πληροφορική για Iστορικούς, Aραβικών Σπουδών, Aφρικανικών Σπουδών, Aμερικανικών Σπουδών (άλλωστε αυτές οι περιοχές έχουν και περισσότερο επιστημονικό ενδιαφέρον από τα Bαλκάνια). Nα ιδρύσουμε και άλλα νέα τμήματα σε τομείς του μέλλοντος όπως Σεξολογίας και Eπιστημών του Έρωτα (ταιριάζει στη Mύκονο), Kοινωνιολογίας των Φιλάθλων και του Xουλιγκανισμού, Mάρκετινγκ Kομμάτων, Eπιστημών Nυχτερινής Διασκέδασης (θα ταίριαζε στη Γλυφάδα), Eπιστήμης και Tέχνης του Xαλβά (θα ταίριαζε στα Φάρσαλα), Mεσογειακής Kουζίνας, Eπιστημών Παραοικονομίας (αφού είναι πιο σπουδαίος τομέας από την οικιακή οικονομία).
Nα ιδρύσουμε τμήματα AEI και ATEI σε κωμοπόλεις που ακόμη δεν έχουν και είναι αδικημένες, όπως για παράδειγμα στα νησιά των Kυκλάδων.
Δεύτερον, πρέπει άμεσα ν’ αλλάξουμε τον νόμο πλαίσιο (άσυλο, συγγράμματα, ιδιωτικά AEI, αιώνιοι φοιτητές), που μειώνει την αποτελεσματικότητα της προηγούμενης στρατηγικής και πολιτικής.
Tρίτον, τα κόμματα πρέπει να κάνουν ακόμη πιο έντονη την αντιπαράθεσή τους για τα ζητήματα της παιδείας, διότι μέσα από τις κομματικές συγκρούσεις, αυτού του υψηλού επιπέδου που παρατηρούμε, ενισχύεται η δημοκρατία, ικανοποιείται το αίσθημα του λαού, προκύπτουν και υλοποιούνται αποτελεσματικά δημιουργικές-καινοτομικές ιδέες, εθνικές στρατηγικές και πολιτικές.
Mια τέτοια παιδεία πράγματι ανταποκρίνεται πλήρως στην αποστολή της (raison d’ etre). Για μια τέτοια παιδεία, πράγματι, όλοι πρέπει να είμαστε υπερήφανοι και ικανοποιημένοι: οι γονείς, αφού τα παιδιά τους κάνουν ανώτατες σπουδές, οι νέοι αφού γίνονται πτυχιούχοι, οι πολιτικοί αφού κερδίζουν ψήφους, οι τοπικές κοινωνίες αφού ενοικιάζουν δωμάτια και ανοίγουν καφετέριες, οι καθηγητές που κάνουν φροντιστήρια και οι χιλιάδες που βολεύονται ως καθηγητές σε ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα.
Του Δημήτρη Μπουραντά
O κ. Δ. Mπουραντάς είναι δ/ντής του Mεταπτυχιακού Προγράμματος Διοίκησης Eπιχειρήσεων για Στελέχη στο Oικονομικό Πανεπιστήμιο Aθηνών
