Η απώλεια του Μανώλη Γλέζου στις 30 Μαρτίου στάθηκε η αφορμή για πρόσωπα, συλλόγους και φορείς να ανασύρουν μνήμες ή εμπειρίες τους σε σχέση με τη σπουδαία αυτή προσωπικότητα. Ήταν, λοιπόν, 7 Φεβρουαρίου του 2012 όταν ο ίδιος έκανε την εξαιρετική τιμή να αποδεχθεί την πρόσκλησή να έρθει στο 1ο Γυμνάσιο Παπάγου, να συναντηθεί με τους μαθητές της Γ’ τάξης και τους εκπαιδευτικούς και να παραστεί σε εκδήλωση με θέμα «Το παιδί στην Αντίσταση».
Τον καλωσόρισε και παρουσίασε η διευθύντρια ,Λουίζα Γεωργιάδου, ενώ στη συνέχεια μίλησε για τον αγωνιστή της Αριστεράς ο Διευθυντής Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, Δημήτρης Σιψής, ο οποίος παρευρέθηκε στη βραδιά. Ο πρόεδρος του δεκαπενταμελούς συλλόγου, Φίλιππος Λέφας, χαιρέτισε εκ μέρους των μαθητών, με τον καθηγητή της μουσικής, Γιώργο Λιλή να γράφει για τον ιστορικό αγωνιστή το ακόλουθο ποίημα:
Στον Μανώλη Γλέζο
Πίσω από τη θάλασσα
έρχεται η ζωή
μπροστά από τη ζωή
προχωράει η προσπάθεια
ο αγώνας
το όποιο κερδισμένο νόημα
το χαμόγελο
το λάθος
η ήττα
ο απολογισμός
το σκυμμένο πρόσωπο
το χαμένο βλέμμα
το γιατί …
μια προσευχή
το κουράγιο …
και πίσω ξανά.
Ο Μανώλης Γλέζος μίλησε για το παιδί στην Αντίσταση. Ο λόγος του ήταν, σύμφωνα με τους ανθρώπους του σχολεείου, γοητευτικός, παραστατικός, συγκινητικός, η παρουσία του επιβλητική, το ήθος του μοναδικό. Δεν αναφέρθηκε ούτε μια φορά στην ξεχωριστή αντιστασιακή του πράξη, ως νεαρού φοιτητή – στην υποστολή της γερμανικής σημαίας από την Ακρόπολη μαζί με τον Απόστολο Σάντα στις 30 Μαΐου 1941 – αλλά ούτε και στον δικό του αντιστασιακό αγώνα.
Οι μαθητές, όπως τονίζεται, έδειξαν πρωτόγνωρο ενδιαφέρον· τον βομβάρδισαν με ερωτήσεις, ενώ έξω από την αίθουσα μαθητές των άλλων τάξεων του Γυμνασίου καθώς και του Λυκείου στριμώχνονταν για να δουν έναν αληθινό ήρωα. Μετά το τέλος της εκδήλωσης στο γραφείο του σχολείου ο Μανώλης Γλέζος αντάλλαξε απόψεις με τους καθηγητές για θέματα εκπαιδευτικά, κοινωνικά, πολιτικά.
Το μήνυμα του Δήμου
Ως «παράδειγμα μίας γενιάς που έδωσε ξεχωριστό νόημα στις έννοιες φιλοπατρίας και προσφοράς» χαρακτήρισε η Δημοτική Αρχή Παπάγου – Χολαργού τον Μανώλη Γλέζο, σε μήνυμά της την ημέρα του θανάτου του: «Ένας γενναίος άνθρωπος, σύμβολο της αντίστασης και αγνός πατριώτης πέρασε στην ιστορία. Ο Μανώλης Γλέζος που μία νύχτα του Μαΐου του 1941 βρήκε το θάρρος μαζί με τον Λάκη Σάντα να κατεβάσουν τη σημαία της ναζιστικής Γερμανίας από τον ιερό βράχο της Ακρόπολης, έμελλε να σηματοδοτήσει μία από τις πρώτες αντιστασιακές πράξεις στην χώρα μας απέναντι στον κατακτητή. Τον αποχαιρετούμε όλοι με σεβασμό και στεκόμαστε σιωπηλοί μπροστά στην εμβληματική αυτή μορφή της πατρίδας μας. Θα θυμόμαστε για πάντα την τόλμη του σπουδαίου αυτού άντρα, παράδειγμα μίας γενιάς που έδωσε ξεχωριστό νόημα στις έννοιες της φιλοπατρίας και της προσφοράς».
Μια αργοπορημένη «ανταμοιβή»
Τη νύχτα της 30ής προς την 31η Μαΐου 1941 δύο Ελληνες νέοι, ο Μανώλης Γλέζος και ο Απόστολος (Λάκης) Σάντας κατέβαζαν από την Ακρόπολη τη σημαία με τον αγκυλωτό σταυρό των γερμανικών δυνάμεων κατοχής. Η πράξη αυτή που θεωρήθηκε από τις πρώτες και πάντως πιο ηρωικές αυθόρμητες αντιδράσεις των λαών της Ευρώπης, έχει προ πολλού τεκμηριωθεί απολύτως και αποτελεί μία φωτεινή σελίδα στην ιστορία της εθνικής αντίστασης της περιόδου 1941-1944.
Η ανακοίνωση που εκδόθηκε από τις γερμανικές αρχές την επομένη και δημοσιεύτηκε υποχρεωτικά σε όλο τον ελεγχόμενο Τύπο, όχι μόνο επιβεβαιώνει την ηρωική πράξη, αλλά μιλά ρητά για την «κυματίζουσα επί της Ακροπόλεως γερμανική πολεμική σημαία». Μάλιστα αναφέρεται και σε άλλες αυθόρμητες αντιδράσεις του ελληνικού λαού εναντίον των δυνάμεων κατοχής, περιγράφοντας έτσι το κλίμα μέσα στο οποίο οι δύο νέοι πήραν την απόφασή τους.
Ωστόσο, χρειάστηκαν 39 ολόκληρα χρόνια για να τιμηθεί το τόλμημα των Μανώλη Γλέζου και Λάκη Σάντα. Την εκδήλωση αυτή, το πρωί της 1ης Ιουνίου 1980, οργάνωσε η κίνηση «Ενωμένη Εθνική Αντίσταση 1941-44» για να θυμίσει την ηρωική τους πράξη. Οι δύο αγωνιστές έτυχαν θερμής υποδοχής από το πλήθος που τους χειροκροτούσε και τους αγκάλιαζε. Η πιο συγκινητική στιγμή της τιμητικής τελετής ήταν όταν όλοι οι συγκεντρωμένοι τραγούδησαν τον Εθνικό Ύμνο. Στην γιορτή παρευρέθηκαν ο τότε πρόεδρος της Βουλής, Δημήτρης Παπασπύρου, ο γραμματέας της κίνησης Σταύρος Γιαννακόπουλος, οι τότε δήμαρχοι Αθηναίων, Νέας Σμύρνης, Δάφνης, Νέων Λιοσίων και Σεπολίων. Από τα πολιτικά κόμματα, το παρών έδωσαν ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΚΚΕ Εσωτερικού, Λεωνίδας Κύρκος, οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ, Παναγιώτης Κρητικός και Αναστάσιος Πεπονής, το μέλος της ΝΔ, Αθανάσιος Μίχας, ο πρόεδρος του ΚΟΔΗΣΟ, Γιάγκος Πεσμαζόγλου, καθώς και δεκάδες αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης της περιόδου 1941-1944.
Οι Γλέζος και Σάντας δεν θέλησαν να μιλήσουν στη συγκέντρωση. «Πριν από εμάς, έπρεπε να τιμηθούν αυτοί που εκτελέστηκαν από τους Γερμανούς και σήμερα στο πρώτο Νεκροταφείο η μαρμάρινη πλάκα που τους σκεπάζει δεν γράφει ούτε τα ονόματά τους. Ούτε ότι εκτελέστηκαν», ανέφεραν με πικρία.…