Ο αμοραλισμός στην ενέργεια

Γράφει ο Ευστάθιος Χιώτης

Δρ. Μεταλλειολόγος Μηχανικός ΕΜΠ Μηχανικός Πετρελαίων Imperial College πρώην διευθυντής στη Δημόσια Επιχείρηση Πετρελαίων και στο Ινστιτούτο Γεωλογίας και Ερευνών Υπεδάφους

Συχνά συμβαίνει τον τελευταίο καιρό να απορώ για απρονοησίες υπευθύνων και συνήθως κλείνω το θέμα με μισή φράση: « Ο Θεός μωραίνει ….».

Μα δεν έπρεπε στο Λούβρο να είχαν τουλάχιστον ένα σύστημα drones και να ελέγχουν το χώρο ανά πάσα στιγμή; Λυπάμαι που συνέβη αυτό στον αγαπητό γαλλικό λαό, λίγο μετά την αποκατάσταση της Παναγίας των Παρισίων. Τα μνημεία τους είναι και δικά μας. Η σύντομη επανάληψη όμως προβληματίζει· μήπως πρόκειται για γενικότερο φαινόμενο ανεπάρκειας; Και η ανεπάρκεια κατά τη γνώμη μου αφορά τους θεσμούς, γενικότερα τους θεσμούς προστασίας του Δημοκρατικού Πολιτεύματος, φαινόμενο που συναντάμε πολύ συχνά και εντονότερα στην ενέργεια.

Οι αστοχίες που ανεχόμαστε στην ενέργεια είναι καθημερινό φαινόμενο και μεγάλης κλίμακας. Η μεγάλη διακοπή ρεύματος σε Ισπανία και Πορτογαλία από την υπερβολική συμμετοχή ΑΠΕ, χωρίς τα απαραίτητα δίκτυα και συστήματα ασφαλείας, έγινε μάθημα σε όλους.

Αυτό όμως που με αιφνιδίασε και με έφερε μπροστά σε μια νέα πραγματικότητα, ήταν η πρόσφατη απόφαση πολωνικού δικαστηρίου (Βαρσοβία, 17 Οκτωβρίου 2025) να μπλοκάρει την έκδοση στη Γερμανία ενός Ουκρανού άνδρα ύποπτου για συμμετοχή στην επίθεση του 2022 στους αγωγούς φυσικού αερίου Nord Stream. Το δικαστήριο διέταξε την απελευθέρωσή του.

Η απόφαση δικαστηρίου χαιρετίστηκε πανηγυρικά από τον πρωθυπουργό της Πολωνίας Ντόναλντ Τουσκ, ο οποίος σημείωσε ότι η Γερμανία είχε προηγουμένως προχωρήσει με το έργο Nord Stream 2 παρά την αντίθεση των χωρών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης και των ΗΠΑ, οι οποίες υποστήριξαν ότι θα αύξανε την εξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο και θα έδινε στη Ρωσία τη δυνατότητα να χρησιμοποιεί το φυσικό αέριο ως γεωπολιτικό όπλο. Δήλωσε επίσης ότι «το πρόβλημα της Ευρώπης, το πρόβλημα της Ουκρανίας, το πρόβλημα της Λιθουανίας και της Πολωνίας δεν είναι ότι ο Nord Stream 2 ανατινάχθηκε, αλλά ότι κατασκευάστηκε». Πρόσθεσε μάλιστα ότι «οι μόνοι άνθρωποι που πρέπει να ντρέπονται και να σιωπούν για τον Nord Stream 2 είναι αυτοί που αποφάσισαν να τον κατασκευάσουν».

Στην Ελλάδα, η κυβέρνηση είναι περήφανη που παραχωρεί το Αιγαίο και τον κάθετο άξονα στη διακίνηση του LNG των ΗΠΑ, χωρίς να έχει συγκροτήσει ανεξάρτητη Αρχή ελέγχου των διαρροών μεθανίου, χωρίς τη στοιχειώδη έστω μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Ταυτόχρονα, για να διευρύνει την κατανάλωση φυσικού αερίου στη χώρα, κλείνει τα λιγνιτωρυχεία της και μάλιστα σε περίοδο πολεμικού κλίματος στην Ευρώπη.

Γνωρίζει άραγε ότι αυτή τη στιγμή η Σιβηρία λόγω φυσικών εκπομπών μεθανίου είναι η ταχύτερα θερμαινόμενη περιοχή στον κόσμο; Ότι η διακίνηση μεθανίου στο Αιγαίο μπορεί να έχει παρόμοια αποτελέσματα;

Τις τελευταίες δεκαετίες η κλιματική θέρμανση στην Αρκτική είναι πολύ ταχύτερη συγκριτικά με τον υπόλοιπο κόσμο και αυτό έχει δημιουργήσει τρεις νέους δυνατούς δρόμους διέλευσης και μάλιστα συντομότερους από την κλασική οδό Σουέζ. Από ορισμένους ερευνητές εκτιμάται ότι κατά την περίοδο των δορυφορικών παρατηρήσεων από το 1979 η Αρκτική θερμάνθηκε τέσσερις φορές ταχύτερα. Τοπικά μάλιστα περιοχές της Σιβηρίας (Εικόνα: περιοχή τοπικής υπερθέρμανσης) η θέρμανση ήταν μέχρι και επτά φορές ταχύτερη.

Ας έρθουμε τώρα σε μια σοβαρή καταγγελία του προέδρου της Κοινότητας Πτολεμαΐδας Ισαάκ Νικολαΐδη, κατά τη διαβούλευση διαρκείας μιας εβδομάδας του Νομοσχεδίου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (Ν. 4872/21, ΦΕΚ 24Α, 10 Δεκεμβρίου 2021). Στις 2021-10-18 σχολίασε γραπτά σε δημόσιο έγγραφο: «Οι απαλλοτριώσεις (λιγνιτικών γαιών) έγιναν αναγκαστικά για εθνικό συμφέρον, με σκοπό την εξορυκτική δραστηριότητα, την υποχρέωση αποκατάστασης του περιβάλλοντος, και την επαναπόδοσή τους στις τοπικές κοινωνίες για εκμετάλλευση. Δυστυχώς με το παρόν σχέδιο νόμου δημιουργούμε ένα φεουδάρχη στην περιοχή και μάλιστα με τη σταδιακή μετάλλαξή του, τα εδάφη της περιοχή μεταφέρονται σε επενδυτές ξένων συμφερόντων και παύει η διαχρονική εταιρική σχέση που υπήρχε με τη ΔΕΗ! Πιστεύω πως αυτή η εξέλιξη δεν είναι δίκαιη, δεν δημιουργεί θέσεις εργασίας και δεν ανταποκρίνεται στις προσδοκίες της τοπικής κοινωνίας».

Η θέση Νικολαΐδη είναι η πιο βαριά κατηγορία πολιτικού αμοραλισμού που έχει ακουστεί μέχρι τώρα εις βάρος της κυβέρνησης. Παραχωρείται δηλαδή αγροτική γη του Δημοσίου 200 τετραγωνικών χιλιομέτρων σε ιδιωτική εταιρία, ενώ θα έπρεπε κανονικά αποδοθεί στους Έλληνες αγρότες, και μάλιστα με νόμο που ονομάζεται υποκριτικά Νόμος Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης. Η κυβέρνηση οφείλει να τοποθετηθεί. Το πιο ανησυχητικό φαινόμενο όμως είναι η αδράνεια δημοκρατικών θεσμών, στο σύνολό τους, να αποτρέψουν την επιστροφή στο Μεσαίωνα.