Δύο ενδιαφέρουσες μελέτες κυκλοφόρησαν το Σεπτέμβριο από τις εκδόσεις ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ (Καμβουνίων 9, Θεσσαλονίκη, Τ.Κ. 54621 – τηλ 2310-256146):
ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΡΟΜΟΙ
Μελέτες αφιερωμένες
στην Άρτεμη Ξανθοπούλου- Κυριακού
Επιμέλεια: Κυριάκος Χατζηκυριακίδης και Γεωργανόπουλος Ευριπίδης
Η ιστορία του μείζονος ελληνισμού μετά την Άλωση δεν περιορίζεται στα στενά όρια του σύγχρονου ελληνικού κράτους.
Οι Έλληνες παραδοσιακά ήταν διεσπαρμένοι σε μια σειρά από ανθηρές εστίες στη Μικρά Ασία, τον Πόντο, τη Νότια Ρωσία, το σύνολο της βαλκανικής Χερσονήσου, την ιταλική Χερσόνησο, την Κεντρική και τη Δυτική Ευρώπη.
Μια απλή αναφορά στα ζητήματα που πραγματεύονται οι ιστορικές μελέτες που δημοσιεύονται στον παρόντα τόμο φανερώνει το σημαντικό θεματικό εύρος του: από τη δράση του Πατριάρχη Ιεροσολύμων Δοσιθέου στο τέλος του 17ου αιώνα και τη σχέση του με τους Ρώσους, στο Μακεδονικό Ζήτημα από τον Ελληνισμό του Πόντου τον 19ο αιώνα και την προσπάθεια δημιουργίας στρατιωτικού σώματος Ποντίων το 1919 με στόχο την απελευθέρωση του Πόντου, στην εγκατάσταση και την πολιτική δραστηριοποίηση των Μικρασιατών προσφύγων στην εναπομείνασα Ελλάδα κατά τον Μεσοπόλεμο, από τη σχέση του Βενιζέλου με τους μουσουλμάνους της Κρήτης, μέχρι ζητήματα της περιόδου της Κατοχής, όπως η δίωξη του μητροπολίτη Σερρών, και της μετεμφυλιακής περιόδου με την εκδοτική δραστηριοποίηση του ΚΚΕ.
Δεν λείπουν επίσης και τα κοινωνικά θέματα, όπως η λέπρα στην Κύπρο τον 19ο αιώνα και η συγκρότηση του συνοικισμού των φυματικών στο Ασβεστοχώρι Θεσσαλονίκης. Όλες αυτές οι μελέτες έχουν μία κοινή συνισταμένη, μία κοινή αφόρμηση: όλες προέρχονται από μαθητές, κατόχους μεταπτυχιακού τίτλου και διδάκτορες, της ομότιμης καθηγήτριας Νεότερης Ελληνικής Ιστορίας του Α.Π.Θ. Άρτεμης Ξανθοπούλου-Κυριακού, φανερώνοντας, έτσι, την έκταση των επιστημονικών της ενασχολήσεων, και κυρίως την αξία του πολυετούς διδακτικού έργου της.
(Σελίδες: 328 / Τιμή: 18,00 ευρώ)
ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΟΡΤΡΕΤΟ
Εικόνα και μήνυμα του Νικόλαου Κατσικούδη
Το βιβλίο αυτό αποτελεί μια ερμηνευτική ιστορία του ελληνικού πορτρέτου από την εμφάνιση του 5ο αι. π.Χ. έως την ύστερη ελληνιστική περίοδο.
Πέραν του εκπαιδευτικού του στόχου απευθύνεται και στο κοινό που ενδιαφέρεται να κατανοήσει το είδος εκείνο της καλλιτεχνικής δημιουργίας, στο χαλκό ή στο μάρμαρο, στο οποίο αποτυπώνεται μέσα από μια ποικιλία εικαστικών συμβάσεων η εξατομικευμένη έκφραση. Πότε συντελείται η μετάβαση από την υπερατομική έκφραση ενός συγκεκριμένου προσώπου στην πλήρη εξατομίκευση της ανθρώπινης παράστασης;
Τα ατομικά χαρακτηριστικά σε ένα πορτρέτο προεξοφλούν τη φυσιογνωμική ομοιότητα; Ποιο μήνυμα εκφράζει και μεταδίδει το πορτρέτο στον θεατή; Μερικά από τα ερωτήματα που απασχολούν τη μελέτη, η οποία συνδυάζοντας αρχαιολογικά δεδομένα και επιγραφικές μαρτυρίες δεν στοχεύει μόνο στο περιεχόμενο του πορτρέτου, αλλά διερευνά και εικονολογικά ζητήματα, ώστε να κατανοηθεί η λειτουργία του καλλιτεχνικού είδους στο πλαίσιο των κοινωνικών αξιών, των αισθητικών προτιμήσεων και των νοοτροπιών της κοινωνίας που το παρήγαγε.
Στην ιστορία του ελληνικού πορτρέτου οι βεβαιότητες είναι λίγες και οι συζητήσεις στην επιστημονική κοινότητα πολλές. Τα βασανιστικά ερωτήματα της ταύτισης, της τεχνοτροπίας και της χρονολόγησης εξακολουθούν να παραμένουν ανοιχτά για αρκετά πορτρέτα. Η μελέτη αυτή συμβάλλει στην περεταίρω εξέταση αυτών των ζητημάτων, καλύπτοντας ένα κενό της ελληνικής βιβλιογραφίας.
(Σελίδες: 272 / Τιμή: 24,00 ευρώ)
ΑΓΓΕΛΟΣ ΠΟΛΥΔΩΡΟΣ
