«Η προσβολή» από το Cine Δράση

Την ταινία «The Insult/ Η προσβολή» προβάλλει την Πέμπτη 16 Ιουλίου, στις 21.00  στο Β΄ Γυμνάσιο Βριλησσίων (Ταϋγέτου και Ξάνθης)  το Cine Δράση .

«Η προσβολή» Ziad Doueiri είναι ένα καθηλωτικό, αισιόδοξο  και ουμανιστικό φιλμ που καταδεικνύει τα μονοπάτια μέσα από τα οποία η ανθρωπότητα μπορεί να αποφύγει τις συγκρούσεις και να φτάσει στην  πολυπόθητη ειρήνη. Με αφορμή γεγονότα που συνέβησαν σε ένα συγκεκριμένο τόπο, θίγονται θέματα παγκόσμιας σημασίας που αφορούν κάθε άνθρωπο ανεξαρτήτως εθνικής ταυτότητας: Η δύναμη με την οποία τα κοινωνικά στερεότυπα επηρεάζουν την ανθρώπινη συμπεριφορά.

Ο  αναπόφευκτος ρόλος του παρελθόντος και του περιβάλλοντος στην διαμόρφωση του ανθρώπινου  χαρακτήρα. Η δικαιοσύνη ως έννοια. Η διαφορετική  θρησκεία,   οι πολιτικές πεποιθήσεις, ο φανατισμός που συχνά τα συνοδεύει και η αδυναμία να κατανοήσουμε ο ένας τον τρόπο σκέψης του άλλου ως αιτίες όξυνσης των αντιθέσεων. Η εθνικοφροσύνη, το ηθικό πλεονέκτημα και η αξιοπρέπεια ως πανανθρώπινες αξίες και όχι μονοπώλιο κάποιων ανθρώπων ή λαών.  

Η υπόθεση της ταινίας

Λίβανος λίγα χρόνια πριν, τότε που φαινόταν ότι  οι πληγές του εμφυλίου πολέμου  (1975- 1990), έχουν σχετικά επουλωθεί χωρίς όμως να έχει εξασφαλιστεί  πλήρης ειρήνη και ασφάλεια. Όπως συμβαίνει μετά από κάθε πόλεμο στη χώρα επικρατεί οικοδομικός οργασμός.   Η Βηρυτός ανοικοδομείται. Στη Χριστιανική συνοικία ζει ο μηχανικός αυτοκινήτων Τόνι, με την έγκυο γυναίκα του Σιρίν. Πολιτικοποιημένος, συμμετέχει σε όλες τις εκδηλώσεις του χριστιανικού κόμματος, είναι φανατικά κολλημένος με τις πληγές του παρελθόντος. Μισεί τους Παλαιστίνιους, συχνά εκφράζεται προσβλητικά για αυτούς και στο συνεργείο του παίζει διαρκώς αποσπάσματα από λόγους του Χριστιανού ηγέτη Μπασίρ Τζεμαγιέλ, ο οποίος δολοφονήθηκε το 1982.

Ο Γιασέρ είναι Παλαιστίνιος πρόσφυγας, εργοδηγός στο συνεργείο του δήμου που διορθώνει στη γειτονιά του Τόνι κατασκευαστικά λάθη στο οδόστρωμα. Η υδρορροή του Τόνι είναι αυθαίρετη και προβληματική, στάζει νερά, τα οποία καταβρέχουν τον Γιασέρ. Αυτός θα ζητήσει από το ζευγάρι να προσέχει, θα τους  προτείνει να επισκευάσει το πρόβλημα τους και όταν αρνηθούν θα βάλει το συνεργείο του, χωρίς την άδειά τους,  να το διορθώσει γεγονός που κάνει τον Λιβανέζο έξαλλο.

Οι δυο άντρες έρχονται σε αντιπαράθεση και μια προσβλητική κουβέντα του Γιασέρ προς τον Τόνι, γίνεται η αρχή μιας αψιμαχίας που γρήγορα ξεφεύγει από τον έλεγχό τους. Η ουσία της δεν βρίσκεται στην προσωπική τους διένεξη, ούτε στα όσα ειπώθηκαν,  αλλά στην εθνική ταυτότητα των δύο αντρών. Όταν  ο Τόνι εκδηλώνει μια εχθρική στάση απέναντι στην Παλαιστινιακή καταγωγή του Γιασέρ, τότε αυτή η φαινομενικά απλή διαμάχη φτάνει στα δικαστήρια. Στο εκρηκτικό φυλετικό και θρησκευτικό περιβάλλον του Λιβάνου και ολόκληρης της Μέσης Ανατολής η δίκη παίρνει τεράστιες διαστάσεις.

Η κοινωνία διχάζεται, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης βάζουν φωτιά στην ήδη τεταμένη κατάσταση. Μέσα στην αίθουσα του δικαστηρίου και εκτός αυτής ξεσπούν μια σειρά από εθνικές και ιδεολογικές διαμάχες που φέρνουν στην επιφάνεια τις διαφορές των δύο χωρών και τις πληγές που κουβαλούν οι δύο πρωταγωνιστές. Αυτά θα καθορίσουν την έκταση και την έκβαση της διαμάχης. Σε αυτή τη διαδικασία οι δύο ήρωες  θα αναγκαστούν να επανεξετάσουν τις ζωές, τις προκαταλήψεις, τα κοινωνικά στερεότυπα και τα πιστεύω τους. 

Ο σκηνοθέτης

Ο Λιβανέζος σκηνοθέτης Ziad Doueiri, ο οποίος στα 18 του χρόνια μετανάστευσε στην Αμερική και έγινε γνωστός ως βοηθός  και χειριστής κάμερας στις ταινίες του Κουέντιν Ταραντίνο «Reservoir Dogs», «Pulp Fiction» και «Jackie Brown» με την επιστροφή του στο Λίβανο το 2011, με την προηγούμενη ταινία του την συγκλονιστική «Επίθεση» (που έχει προβάλει το Cine -Δράση) όσο και με την τωρινή «Προσβολή» αγγίζει ηθικά ζητήματα και κοινωνικές – ιστορικές πραγματικότητες, που προκύπτουν εντός της πατρίδας του.

Στα χέρια του το άλυτο μεσανατολικό πρόβλημα γίνεται με έντεχνο, συγκινητικό και διδακτικό τρόπο πεζή καθημερινότητα. Παράλληλα εκτιμά και υποστηρίζει   ότι οι δύο ήρωες του μπορούσαν να ανήκουν σε οποιαδήποτε εθνικότητα ή θρησκεία. Επέλεξε να διηγηθεί την ιστορία του σαν δικαστικό δράμα και τοποθετεί  τους δύο ανταγωνιστές, τον ένα απέναντι στον άλλο, παρουσιάζοντας την πρόσωπο με πρόσωπο αντιπαράθεσή τους σαν  μονομαχία σε κλειστό χώρο.  Οι δυο πρωταγωνιστές της ταινίας, Adel Karam και Kamel El Basha δίνουν εξαιρετικές ερμηνείες. Χωρίς υπερβολές και συναισθηματικά ξεσπάσματα, καταφέρνουν ν αναδείξουν την πολυπλοκότητα της ιστορίας και των χαρακτήρων.

Τα βραβεία της ταινίας

Η ταινία κέρδισε 17 Βραβεία από 31 υποψηφιότητες σε διεθνείς διοργανώσεις. Υπήρξε η πρώτη επίσημη υποψηφιότητα του Λιβάνου για Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας (2018), έφτασε στην τελική πεντάδα αλλά έχασε από το «Μια φανταστική γυναίκα» του Σεμπάστιαν Λέλιο (Χιλή). Kέρδισε το Βραβείο Ανδρικής Ερμηνείας για τον Kamel El Basha στο Φεστιβάλ Βενετίας (2017).

Λίβανος,  2017. Διάρκεια: 112′. Σενάριο: Ziad Doueiri– Joelle Touma. Σκηνοθεσία: Ziad Daoueiri. Πρωταγωνιστούν: Adel Karam, Kamel El Basha,  Camille Salameh, Diamand Bou Abboud, Rita Hayek