Η ταινία «Καλώς ορίσατε κ. Μάρσαλ» θα προβληθεί στην αίθουσα Ν. Εγγονόπουλος (πρώην TYΠΕΤ ,Πάρκο Μίκης Θεοδωράκης, Π. Μπακογιάννη 38-42) την Τετάρτη 21 Ιουνίου στις 20.15. Η ταινία ένα από τα αριστουργήματα του ισπανικού κινηματογράφου, έχει παιχτεί στην Ελλάδα μόνον στα πλαίσια ισπανόφωνων φεστιβάλ. Στο Cine-Δράση παραχωρήθηκε, αφιλοκερδώς, από την Πρεσβεία της Ισπανίας και το Ινστιτούτο Θερβάντες.
Ισπανία 1953. Διάρκεια: 75’. Σενάριο: Juan Antonio Bardem, Luis García Berlanga, Miguel Mihura. Σκηνοθεσία: Luis García Berlanga. Πρωταγωνιστούν: Lolita Sevilla, Manolo Morán, José Isbert, Elvira Quintillá, Alberto Romea, Luis Pérez de León. Αφηγητής: Fernando Rey.
Μια ξεκαρδιστική, χειμαρρώδης σάτιρα κοινωνικών και πολιτικών καταστάσεων, ένα σαρκαστικό σχόλιο για το αγεφύρωτο χάσμα ανάμεσα στη λαϊκή επιθυμία και την πραγματικότητα και μια προειδοποίηση για τους λαούς που αποτυγχάνουν πάντα να αλλάξουν τη ζωή τους προς το καλύτερο, όταν βασίζονται σε αυταπάτες, ψευδαισθήσεις και φρούδες υποσχέσεις με τις οποίες διεφθαρμένες συνήθως ηγεσίες, επιδιώκουν να εξασφαλίσουν την χειραγώγηση, το συμβιβασμό και την παθητικότητα τους.
Το φιλμ γυρίστηκε το 1953, 14 χρόνια μετά το 1939, όταν ο στρατηγός Φράνκο έχοντας επικρατήσει επί της ισπανικής δημοκρατίας, με την ενεργή υποστήριξη του Μουσολίνι και του Χίτλερ, κατέλαβε την εξουσία και μέχρι το θάνατό του στις 20 Νοεμβρίου 1975, κυβέρνησε δικτατορικά τη χώρα του. Όπως επισημαίνει ο Βρετανός ιστορικός Πολ Πρέστον, συγγραφέας της πληρέστερης πολιτικής βιογραφίας του δικτάτορα «Ο Φράνκο είπε ψέματα για σχεδόν όλα». «Ένα από τα μεγαλύτερα ήταν ότι έσωσε την Ισπανία από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ στην πραγματικότητα προσπάθησε με πάθος να συμμετάσχει σε αυτόν στο πλευρό των φασιστών». Αλλά τα ανταλλάγματα, που ζητούσε για την είσοδο της χώρας του στον πόλεμο, ήταν τόσο παράλογα που εξόργισαν τον Χίτλερ. Ως εκ τούτου η Ισπανία δεν ήταν επίσημα σε εμπόλεμη κατάσταση με τους Συμμάχους, αλλά βοήθησε τις δυνάμεις του Άξονα παραχωρώντας την χρήση των λιμανιών της και παρέχοντας πρώτες ύλες απαραίτητες για στρατιωτικές εφαρμογές. Επιπλέον έστειλε στο Ρωσικό Μέτωπο την Ταξιαρχία Αζούλ, στην οποία συμμετείχαν «εθελοντικά» 47.000 Ισπανοί και η οποία συνετρίβη από τον Κόκκινο Στρατό στη μάχη του Κράσνι Μπορ, έξω από το Λένινγκραντ. Όταν διαφάνηκε η ήττα της Γερμανίας ο Φράνκο απέσυρε την Ταξιαρχία και άρχισε να διακηρύττει την δήθεν ουδετερότητά της χώρας του. Η όψιμη αυτή ουδετερότητά δεν βοήθησε την Ισπανία να αποφύγει ένα κλίμα εχθρότητας από τους νικητές του πολέμου, κλίμα που αντιστράφηκε γρήγορα εξ αιτίας της επικράτησης ψυχροπολεμικών πολιτικών. Όσο διατηρήθηκε όμως η διπλωματική απομόνωση του καθεστώτος, η χώρα αποκλείστηκε από κάθε βοήθεια που έστελναν τότε οι ΗΠΑ στην κατεστραμμένη Ευρώπη μέσω προγραμμάτων όπως το Σχέδιο Ευρωπαϊκής Ανασυγκρότησης (Μάρσαλ) με απώτερο στόχο να σταματήσει η προέλαση του κομμουνισμού. Η ταινία βασίζεται ακριβώς σε αυτό τον αποκλεισμό.
Το Villar del Río είναι ένα μικρό, φτωχό και ξεχασμένο χωριό της Καστίλης όπου ποτέ και τίποτε δεν ταράζει την μονοτονία της καθημερινότητας. Μέχρι που ξαφνικά ένα πρωί συμβαίνουν όλα τα καλά μαζί. Αφενός η άφιξη της λαϊκής τραγουδίστριας Κάρμεν Βάργας και του ατζέντη της Μανόλο δίνουν μια καινούρια νότα στη βαρετή ζωή των κατοίκων, αφετέρου πληροφορούνται από απεσταλμένο της κυβέρνησης ότι πολύ σύντομα θα τους επισκεφτεί μια επιτροπή αμερικανών αξιωματούχων του Σχεδίου Μάρσαλ. Οι κάτοικοι ονειρεύονται ποταμούς δολαρίων και φαντασιώνονται ότι τους συμβαίνει το επόμενο καλό πράγμα μετά τον ερχομό του σιδηρόδρομου. Ο Μανόλο, που έζησε κάτι μήνες στη Βοστόνη, αλλά…ξέρει την Αμερική «σαν την παλάμη του χεριού του» ρίχνει την ιδέα ότι οι «ευγενικοί, αλλά παιδικής νοοτροπίας» αμερικανοί θα εντυπωσιαστούν και θα γίνουν πιο γενναιόδωροι αν τους παρουσιάσουν μια πιο οικεία σε αυτούς πλευρά του ισπανικού πολιτισμού. Έτσι, με δανεικά λεφτά, ξεκινούν τις προετοιμασίες για μια λαμπρή γιορτή υποδοχής. Σαν να ετοιμάζουν στούντιο για να γυριστεί ταινία μεταμφιέζουν το καστιλιάνικο χωριό τους σε κάτι τουριστικότερο, ένα τυπικό χωριό της Ανδαλουσίας, ντύνονται με αυθεντικές ανδαλουσιανές φορεσιές, συνθέτουν ένα τραγούδι προς τιμή της επιτροπής, προσλαμβάνουν μια φημισμένη χορεύτρια φλαμένκο για να διασκεδάσει τους επισκέπτες κλπ,κλπ,κλπ.
Όταν έρχεται, η καθορισμένη ημέρα της επίσκεψης όλοι είναι έτοιμοι να δώσουν την παράστασή τους. Ωστόσο, η αμερικανική αυτοκινητοπομπή διασχίζει ταχύτατα το χωριό χωρίς να σταματήσει ούτε για νερό. Οι πονηροί χωρικοί προσγειώνονται ανώμαλα, αντιλαμβάνονται ότι δεν υπάρχουν δολάρια, ούτε καν χάντρες και καθρεφτάκια. Τώρα πρέπει να αφαιρέσουν τα μασκαρέματα και το σπουδαιότερο να πληρώσουν το κόστος της ματαιωμένης γιορτής με προσωπικά τους αντικείμενα. Γιατί οι ονειροπολήσεις δεν είναι δωρεάν και πάντοτε στο τέλος οι λαοί καλούνται να πληρώσουν τον λογαριασμό της ευπιστίας στις υποσχέσεις των πολιτικών.
Ο Luis García Berlanga (1921–2010), ανήκει στη γενιά ισπανών σκηνοθετών που στην διάρκεια της δικτατορίας υπερασπίστηκαν τη δημοκρατία, τις αξίες ενός ανεξάρτητου σινεμά και αγωνίστηκαν να παρακάμψουν τις απαγορεύσεις της λογοκρισίας. Στο «Καλωσορίσατε κ. Μάρσαλ», Βασισμένος σε ένα πραγματικό γεγονός δημιουργεί μια αριστοτεχνική ψυχογραφική έρευνα για τα όνειρα και τις επιθυμίες του μέσου ανθρώπου, τα οποία μας παραθέτει μέσα από διασκεδαστικές σκηνές. Την παραμονή της επίσκεψης, τυπικοί χαρακτήρες της επαρχιακής κοινωνίας, ονειρεύονται την άφιξη με το δικό του τρόπο ο καθένας και με βάση τα στερεότυπα που έχουν διαμορφώσει για τους αμερικανούς και την κουλτούρα τους. Ο δήμαρχος ένας καλόκαρδος γέρος με προβλήματα ακοής την θέλει σαν μια ζωντανή μονομαχία της άγριας Δύσης. Ένας ξεπεσμένος ευγενής την φαντάζεται σαν την άφιξη των κατακτητών στις ακτές του Νέου Κόσμου. Ο ιερέας την βλέπει σαν εφιάλτη, όπου οι παραδοσιακές ενδυμασίες της Μεγάλης Εβδομάδας των Καθολικών μετατρέπονται σε κουκούλες της Κου Κλουξ Κλαν, μέλη της οποίας τον σέρνουν ενώπιον της Επιτροπής Αντι-Αμερικανικών υποθέσεων, συνοδεία μουσικής τζαζ. Τέλος ένας φτωχός πολίτης ονειρεύεται τους Αμερικανούς σαν τους Τρεις Μάγους, που πετούν πάνω από το χωράφι του και αφήνουν εκεί ένα καινούριο τρακτέρ. Είναι ακριβώς αυτές οι σκηνοθετημένες με τρυφερότητα ατελείωτες, διασκεδαστικές για το θεατή εικόνες και η επίγνωση της επερχόμενης αποτυχίας που κάνουν τους πονηρούτσικους ήρωες της ταινίας άξιους σεβασμού και συμπάθειας .
Παρά την παρωδία της αγροτικής ζωής της μεταπολεμικής Ισπανίας, την διακωμώδηση του αποκλεισμού από το σχέδιο Μάρσαλ, την σατιρική κριτική στην ανικανότητα και τη διαφθορά του πολιτικού συστήματος, την αδυναμία της Εκκλησίας να αποδεχτεί τις αλλαγές στη σύγχρονη κοινωνία και την αποδόμηση των προσπαθειών του Φράνκο να δημιουργήσει μια εθνική ταυτότητα πάνω στο τρίπτυχο πατρίς, θρησκεία, οικογένεια η ταινία πήρε την έγκριση της λογοκρισίας και προβλήθηκε στους κινηματογράφους αν και κουτσουρεμένη ωστόσο κατά 20΄. Το φιλμ κέρδισε το Μεγάλο Βραβείο Καλύτερης Κωμωδίας και το Βραβείο Σεναρίου στο Φεστιβάλ Καννών (1953), το Βραβείο της Ένωσης Σεναριογράφων Ισπανίας (1954) , καθώς και το Βραβείο Εθνικής Ένωσης Θεάματος (1953).
