Mετά την πετυχημένη εφαρμογή του ευρωπαϊκού προγράμματος διαχείρισης και αξιοποίησης των βιοαποβλήτων «Waste4Think» (2016-2020), ο Δήμος Χαλανδρίου επιμένει στις περιβαλλοντικές πρωτοβουλίες του. Πριν από δύο χρόνια, κέρδισε τη συμμετοχή του στο διεθνές project «FoodRUs – Ηorizon 2020», που στόχο έχει τη δημιουργία ενός συνεργατικού – κυκλικού συστήματος για τη μείωση των τροφικών αποβλήτων. Συνέχεια δόθηκε τον περασμένο Μάρτιο, με τον Δήμο να εξασφαλίζει την ένταξή του σε άλλο ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα «ToNoWaste», που αφορά καινοτόμες δράσεις για την πρόληψη στη σπατάλη τροφίμων.
Τον κομβικότερο ρόλο σε όλες αυτές τις προσπάθειες έχει ο Γεράσιμος Λυμπεράτος, εντεταλμένος δημοτικός σύμβουλος για τη διαχείριση ανακυκλώσιμων υλικών και καθηγητής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Μιλώντας στην ΑΜΑΡΥΣΙΑ, ο ίδιος έδωσε το στίγμα των πρωτοβουλιών του Δήμου, σε μια, εξάλλου, επίκαιρη εποχή περιβαλλοντικής κρίσης αλλά και επισιτιστικών προβλημάτων.
Συνέντευξη: Αλέξανδρος Καζαντζίδης
Το Waste4Think
Ο Γ. Λυμπεράτος αναφέρθηκε αρχικά στην παρακαταθήκη του προγράμματος Waste4Think που «έτρεξε» σε συνεργασία με το ΕΜΠ για τη συλλογή στην πηγή των βιοαποβλήτων (μαγειρεμένα φαγητά, υπολείμματα φρούτων ή λαχανικών), που αντιστοιχούν στο 40% των οικιακών αστικών στερεών απορριμμάτων του Δήμου. Όπως σημείωσε, η πιλοτική εφαρμογή, με τη βοήθεια 1.000 εθελοντών, ξεκίνησε από την ενημέρωση των πολιτών και τη χρήση κλειδιού για την πρόσβαση στον καφέ κάδο, ώστε να διασφαλίζεται η μεγαλύτερη δυνατή καθαρότητα του αποτελέσματος, που στο Χαλάνδρι έφτασε, σύμφωνα με τον καθηγητή, στο εντυπωσιακό ποσοστό του 98%.
Η προσπάθεια δοκιμάστηκε σε γενικό πληθυσμό 8.000 κατοίκων ενός ολόκληρου δημοτικού διαμερίσματος (Αγία Βαρβάρα) και σε έξι μήνες διαπιστώθηκε ότι η εκτροπή των βιοαποβλήτων άγγιξε το 50% -στα επίπεδα του εθνικού στόχου, όπως υπογράμμισε το στέλεχος της δημοτικής Αρχής. Οι συμμετέχοντες στο πρόγραμμα διαπίστωσαν μάλιστα, σύμφωνα με τον ίδιο, ότι λόγω διαλογής στην πηγή μειώθηκε το ποσοστό των απορριμμάτων που καταλήγουν στον πράσινο κάδο (σύμμεικτα) και από εκεί σε ΧΥΤΑ, στο 15% του συνόλου.
Ο εντεταλμένος σύμβουλος σημείωσε πως από την εμπειρία του Waste4Think προέκυψε ότι με τη διαλογή στην πηγή και την αξιοποίηση των βιοαποβλήτων, επιτυγχάνεται σημαντική μείωση των αποβλήτων που καταλήγει στην υγειονομική ταφή (πάνω από 40%), τη στιγμή που η γενική εικόνα στη χώρα είναι ότι το 93% των αποβλήτων καταλήγει στην υγειονομική ταφή, ενώ μόλις το 7% στην ανακύκλωση.
Τα απτά αποτελέσματα του Waste4think, μεταξύ άλλων, απέφεραν και τη δημιουργία ενός καινοτόμου προϊόντος βιομάζας (FORBI), όπως επεσήμανε ο Γ. Λυμπεράτος. Η διαδικασία οδήγησε σε αξιοποίηση παραγωγής βιοαερίου για την κίνηση των απορριμματοφόρων και κομπόστ από αναερόβια εκροή, που, είναι η πιο οικονομική & φιλική προς το περιβάλλον λύση.
Με τη συνεργασία του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, όπως υπογράμμισε ο καθηγητής του ΕΜΠ, το προϊόν αυτό της βιομάζας δοκιμάστηκε πειραματικά για:
• Παραγωγή αέριων βιοκαυσίμων (μεθανίου, υδρογόνου, υθανίου και βιοαιθανόλης)
• Δημιουργία πέλετ για θέρμανση
• Εναλλακτικό καύσιμο στην τσιμεντοβιομηχανία
• Παραγωγή ηλεκτρισμού σε μικροβιακές κυψέλες καυσίμου
• Δημιουργία κομπόστ και ζωοτροφής
• Ανάπτυξη προσροφητικού υλικού (ενεργού άνθρακα)
Στην πράξη, το Χαλάνδρι εφάρμοσε τους τρεις πλέον υποσχόμενους παρακάτω τρόπους αξιοποίησης:
• Παραγωγή αέριου βιοκαυσίμου, το οποίο χρησιμοποιήθηκε ως καύσιμο για να κινείται ένα απορριμματοφόρο του Δήμου.
• Δημιουργία κομπόστ, το οποίο διανεμήθηκε ως ανταποδοτικό όφελος στους πολίτες που συμμετείχαν εθελοντικά στο Waste4Think.
• Παραγωγή εναλλακτικού καυσίμου για την τσιμεντοβιομηχανία, το οποίο και χρησιμοποιήθηκε πειραματικά, με εξαιρετικά ενθαρρυντικά αποτελέσματα.
Πέρα από τα παραπάνω, ο δημοτικός σύμβουλος επεσήμανε ότι στο πλαίσιο του προγράμματος, ο Δήμος ανέπτυξε πολλές παράλληλες δράσεις που συνέβαλαν στην περαιτέρω ευαισθητοποίηση της κοινωνίας σε σχέση με την ορθή διαχείριση των απορριμμάτων.
Συγκεκριμένα, όπως είπε, τοποθετήθηκαν ψηφιακά σήματα σε όλους τους κάδους απορριμμάτων της πόλης, έτσι ώστε να μπορούν οι πολίτες να ενημερώνονται αυτόματα και πλήρως για το ποια αντικείμενα μπορεί να δεχτεί ο καθένας ανάλογα με το χρώμα του, διαδικασία που έγινε χάρη στην τοποθέτηση ψηφιακών σημάτων τύπου QR (Quick Response). Η σήμανση έγινε με μια μεθοδολογία που ονομάζεται επιστήμη του πολίτη, και πρώτη φορά, έγινε κάτι ανάλογο στο Χαλάνδρι και σύμφωνα με τον ίδιο, ήταν μεγάλη η ανταπόκριση των κατοίκων της πόλης.
Μέσω του Waste4Think, πρόσθεσε ο καθηγητής, αναπτύχθηκε επιπλέον, η εφαρμογή Sustainable Citizen App, διαθέσιμη δωρεάν στα smartphones μέσω των αντίστοιχων stores, με την οποία οι πολίτες μπορούν να διαπιστώσουν σε ποιο κάδο από αυτούς που χρησιμοποιούνται στο Χαλάνδρι (μπλε, κίτρινο, καφέ ή πράσινο) πρέπει να πετάξουν ένα συγκεκριμένο αντικείμενο.
Σε συνεργασία με τους εταίρους του προγράμματος, υπογράμμισε ότι δημιουργήθηκαν επιπλέον μια σειρά από «σοβαρά» παιχνίδια για κινητά, τάμπλετ και υπολογιστές (Ways2sort, Mayor’s Table, Virtual Cities κ.ά.) για τη διαδραστική εξοικείωση μικρών και μεγάλων με την ανακύκλωση και την κυκλική οικονομία.
Παράλληλα, o καθηγητής του ΕΜΠ ανέφερε ότι σε πέντε σχολικές μονάδες πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος, με τη στήριξη του Δήμου, μια σειρά από δράσεις, προσαρμοσμένες στις διαφορετικές ηλικιακές ομάδες των παιδιών. Μεταξύ αυτών: Χαρακτηρισμός απορριμμάτων, κομποστοποίηση, εκπαιδευτικές επισκέψεις στις εγκαταστάσεις του Waste4Think, μαθήματα Steam (επιστήμη, τεχνολογία και μαθηματικά), παραγωγή σαπουνιών.
«FoodRUs»
Στη συνέχεια, ο καθηγητής του ΕΜΠ αναφέρθηκε στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα «FoodRUs», που χάρη στην επιτυχία του Waste4think ο Δήμος Χαλανδρίου κλήθηκε να συμμετέχει, από το φθινόπωρο του 2020. Ανάμεσα στα άλλα, όπως είπε, σχεδιάζονται πρωτοβουλίες σε σχέση με τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος και πώλησης τροφίμων στην πόλη. Για παράδειγμα, σημείωσε ότι προϊόντα σε καλή κατάσταση μπορεί να δίνονται σε ευπαθείς οικογένειες που καλύπτει το Κοινωνικό Παντοπωλείο του Δήμου, κάτι το οποίο ήδη κάνει και είναι εφικτό να βελτιώσει.
Επίσης, ο καθηγητής τόνισε ότι βάρος θα «πέσει» στην ενημέρωση των κατοίκων για την ορθή διαχείριση των αποβλήτων αλλά και την ενεργή συμμετοχή της κοινωνίας & των σχολείων στην προσπάθεια. Εξάλλου, δήλωσε ότι προγραμματίζεται συνέδριο στο Χαλάνδρι στη μέση του προγράμματος (που έχει διάρκεια 42 μηνών), με τελικό σκοπό της διοίκησης να διαμορφωθεί ένα τοπικό σχέδιο αποτροπής απωλειών τροφίμων.
«ToNoWaste»
Από την 1η Σεπτεμβρίου 2022, ο Δήμος επιλέχθηκε να συμμετέχει ως εταίρος στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα «ToNoWaste», με στόχο την πρόληψη στη σπατάλη τροφίμων. Βασικός στόχος είναι, σύμφωνα με τον Γ. Λυμπεράτο, να συνδυαστεί η αποφυγή τροφικών αποβλήτων μέσω βιώσιμης διαχείρισής τους, αποβλέποντας στη λήψη καλύτερων αποφάσεων από καταναλωτές, κερδοσκοπικούς & μη οργανισμούς και φορείς.
Ο καθηγητής του ΕΜΠ αναφέρθηκε στον χαρακτήρα των τελευταίων δύο ευρωπαϊκών project, λέγοντας ότι η επιστημονική – τεχνολογική διάσταση βρίσκεται στο επίπεδο καταγραφής – τεκμηρίωσης. Η κυριότερη πτυχή της προσπάθειας, υπογράμμισε ο ίδιος, είναι η κοινωνική εμπλοκή, με την όσο το δυνατόν πιο μαζική και ενεργή συμμετοχή των Χαλανδραίων. Εθελοντές δημότες με εξοπλισμό και καθοδήγηση μπορούν να λειτουργήσουν ως παράδειγμα για την καταγραφή των καθημερινών συνηθειών τους στη διαχείριση των τροφίμων.
Επόμενα σχέδια
Δίνοντας μια πρόγευση ενδεχόμενων μελλοντικών προσπαθειών του Δήμου, ο Γ. Λυμπεράτος είπε ότι έμφαση θα μπορούσε να δοθεί στα ειδικά, εναλλακτικά ρεύματα αποβλήτων στη λογική της κυκλικής οικονομίας, όπου πλέον δεν πρέπει να πετιέται τίποτα.
Για παράδειγμα, αν συνυπολογιστεί ο σημαντικός αριθμός καταστημάτων εστίασης στην πόλη, είναι εφικτό να υπάρξουν πρωτοβουλίες σε σχέση με τα αποτσίγαρα αλλά και τον χρησιμοποιημένο καφέ, όπου, ιδίως στην τελευταία περίπτωση, το λεγόμενο «κέικ» (κατακάθι) αποτελεί μια μεγάλη, «καθαρή» ποσότητα, αξιοποιήσιμη μέσα από σύστημα συλλογής. Επίσης, ο ίδιος τόνισε ότι τα κόκκαλα των κρεοπωλείων μπορούν να γίνουν λίπ0ασμα, ενώ ακόμα κι οι τρίχες από κομμωτήρια και κουρεία, με την πρωτεΐνη που αυτές έχουν, αφήνουν πολλά περιθώρια επεξεργασίας.
Ο Γ. Λυμπεράτος επεσήμανε ότι το μόνο που χρειάζεται είναι κάποιο σχετικό πρόγραμμα το οποίο θα δει τη βιωσιμότητα μιας τέτοιας ιδέας και να διαθέσει τους αντίστοιχους πόρους. Ολοκληρώνοντας τη συνέντευξή του στην «Α» ο καθηγητής ανέφερε: «Οι Χαλανδραίοι δεν υπολείπονται των άλλων Ευρωπαίων σε περιβαλλοντική ευαισθησία κι αν τους δοθεί η κατάλληλη υποδομή και ενημέρωση, αποδείχθηκε ότι ανταποκρίνονται άριστα».
Δείτε επίσης: Κάδοι για τηγανέλαιο στον Δήμο – Τα σημεία συλλογής
