Γράφει ο Αριστοτέλης Κούρτης: Ορθοπαιδικός – Χειρουργός, – Επιστημονικός συνεργάτης του Ιατρικού
Κέντρου Αθηνών
H οστεοαρθρίτιδα, είναι μια πάθηση που ταλαιπωρεί ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού, σε παγκόσμιο επίπεδο. Ο τρόπος αντιμετώπισής της, σε αρχικά στάδια, επιτυγχάνεται με συντηρητική αντιμετώπιση, ακολουθώντας απλές συμβουλές. Παρ’ όλα αυτά, με την επιδείνωση της νόσου, η οποία ενδεχομένως να οφείλεται σε διάφορους παράγοντες, όπως η ηλικία, η παχυσαρκία, τυχόν τραυματισμοί της άρθρωσης, βαριά επαγγελματική απασχόληση, έντονη άσκηση, κ.ά., τότε είναι απαραίτητη η ολιστική, ολοκληρωμένη και εξατομικευμένη προσέγγιση, που περιλαμβάνει συγκεκριμένο θεραπευτικό πλάνο, για τον κάθε έναν ασθενή ξεχωριστά.
Συμπληρώματα διατροφής για αρχόμενη οστεοαρθρίτιδα (I-II βαθμού)
Για τους ασθενείς με αρχόμενη οστεοαρθρίτιδα και ήπια συμπτωματολογία μπορεί να βοηθήσει η χρήση συμπληρωμάτων διατροφής. Τα πιο συχνά από αυτά είναι ο συνδυασμός γλυκοζαμίνης – χονδροϊτίνης ενώ, επίσης, έχει περιγραφεί η ευεργετική δράση του κουρκουμά. Δυστυχώς, η βιβλιογραφία διχάζεται όσον αφορά στην αποτελεσματικότητα της γλυκοζαμίνης και χονδροϊτίνης αλλά η χρήση τους συνιστάται από πολλούς ορθοπαιδικούς, διότι η χρήση τους σε αυτήν την περίπτωση είναι απόλυτα ασφαλής. Η συνήθης πρακτική είναι λήψη των εν λόγω συμπληρωμάτων για χρονικό διάστημα 2-3 μηνών.
Στην περίπτωση βελτίωσης των συμπτωμάτων, προτείνεται η συνέχιση αυτών (ανάλογα το σκεύασμα) ενώ αντίθετα, εφόσον δεν υπάρχει κάποια βελτίωση, συστήνεται η διακοπή τους. Ο κουρκουμάς έχει γνωστή αντιφλεγμονώδη δράση και υπάρχουν στοιχεία στη βιβλιογραφία που υποστηρίζουν τη χρησιμότητά του σε καταστάσεις επώδυνων γονάτων από οστεοαρθρίτιδα. Η χρήση γίνεται είτε με λήψη από το στόμα ως συμπλήρωμα, είτε μέσα στο φαγητό ως καρύκευμα. Να σημειωθεί ότι μπορεί να έχει ελαφρά αντιπηκτική δράση και για τον λόγο αυτό θα πρέπει να διακόπτεται πριν από οποιαδήποτε χειρουργική επέμβαση αφενός και αφετέρου ασθενείς που λαμβάνουν αντιπηκτικά φάρμακα δεν μπορούν να κάνουν χρήση του κουρκουμά.
Σωστή χρήση φαρμακευτικών ουσιών
Υπάρχουν διάφορα σκευάσματα, τα οποία μπορεί να πάρει κανείς χωρίς ειδική ιατρική συνταγή και τα οποία έχουν όφελος, όσον αφορά στην αντιμετώπιση του άλγους της οστεοαθρίτιδας. Η παρακεταμόλη, είναι ένα απλό παυσίπονο χωρίς αλληλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα ή παρενέργειες. Συνιστάται για συχνή καθημερινή χρήση σε περιπτώσεις ήπιου άλγους. Δεν έχει αντιφλεγμονώδη δράση αλλά παυσίπονη. Τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ), είναι περισσότερο αποτελεσματικά, διότι δρούν ως παυσίπονα, μειώνοντας παράλληλα, και τη φλεγμονή.
Ωστόσο δεν είναι αθώα φάρμακα και ενέχουν κινδύνους με πιθανές επιπλοκές και ανεπιθύμητες παρενέργειες. Τα ΜΣΑΦ μπορεί να δημιουργήσουν πρόβλημα στο στομάχι, προκαλώντας έλκος ή γαστρορραγία. Επίσης, επιβαρύνουν τη νεφρική λειτουργία. Δυνητικά μπορεί να αυξήσουν την αρτηριακή πίεση και, τέλος, μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα στην καρδιά. Για τον λόγο αυτόν, η μακροχρόνια λήψη ΜΣΑΦ αντενδείκνυται. Οι ασθενείς μπορούν να τα λαμβάνουν σε περιόδους έξαρσης των συμπτωμάτων της αρθρίτιδας για 3 – 5 ημέρες και μετά να γίνεται διακοπή αυτών ή να τα λαμβάνουν σε μεγαλύτερες περιόδους αλλά μόνο 1-2 φορές την εβδομάδα. Θα πρέπει να σημειωθεί πως η χρόνια λήψη ΜΣΑΦ έχει ως αποτέλεσμα να μειώνεται η δραστικότητά τους. Για τον λόγο αυτόν, συνιστάται η τοπική χρήση ΜΣΑΦ τα οποία έχουν λιγότερες πιθανότητες επιπλοκών.
Ενδαρθρικές ενέσεις
Ένα ακόμα όπλο στη φαρέτρα της αντιμετώπισης της οστεοαρθρίτιδας είναι οι ενδαρθρικές εγχύσεις με φάρμακα τα οποία έχουν ως αποτέλεσμα τη μακροχρόνια ανακούφιση από το άλγος, έχοντας παράλληλα μικρά ποσοστά επιπλοκών και ρίσκων. Η χρήση cocktail κορτικοστεροειδούς και τοπικού αναισθητικού βοηθάει σημαντικά στον πόνο, παρέχοντας αντιφλεγμονώδη δράση, απευθείας, μέσα στην άρθρωση του γόνατος. Τα οφέλη μπορεί να διαρκέσουν από μερικές εβδομάδες έως και 6 μήνες και διαφέρουν ανάλογα το περιστατικό. Κατά μέσο όρο, οι εγχύσεις μπορεί να έχουν ανακούφιση των συμπτωμάτων των ασθενών περίπου 3 μήνες αλλά οι ασθενείς μπορεί να ανακουφιστούν από μερικές ημέρες έως και 1 χρόνο. Μια παρενέργεια, η οποία πρέπει να αναφερθεί στον ασθενή είναι πως το κορτικοστεροειδές μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα και για τον λόγο αυτόν οι εν λόγω ενέσεις δεν πρέπει να πραγματοποιούνται σε ασθενείς που έχουν αρρύθμιστο σακχαρώδη διαβήτη.
Μια άλλη επιλογή είναι η ενδαρθρική έγχυση υαλουρονικού οξέως, η οποία βοηθάει την ιξωδοελαστικότητα της άρθρωσης (χρησιμοποιείται, δηλαδή, ως «λιπαντικό» για την καλύτερη κίνηση της άρθρωσης). Φυσιολογικά, υπάρχει σημαντική ποσότητα υαλουρονικού οξέως στην άρθρωση του γόνατος και έχει αποδειχθεί πως τα οστεοαρθριτικά γόνατα στερούνται σημαντικά της φυσιολογικής ποσότητας. Το αποτέλεσμα της ενδαρθρικής έγχυσης υαλουρονικού οξέως και τα οφέλη αυτής, έχουν μια χρονοκαθυστέρηση συγκρινόμενα με την έγχυση του κορτικοστεροειδούς φάρμακου αλλά η ανακούφιση από τα συμπτώματα της οστεοαρθρίτιδας μπορεί να κρατήσει από 6-12 μήνες.
Δυο άλλες επιλογές ενδαρθικής έγχυσης είναι αυτές των PRPs και των βλαστοκυττάρων, τα οποία όμως θα πρέπει να γίνονται σε πολύ αρχικό στάδιο εκφύλισης του γόνατος. Βιβλιογραφικά τα PRPs υπερτερούν συγκριτικά με τα βλαστοκύτταρα. Καμία, όμως, εκ των δύο αυτών επιλογών και τεχνικών δεν συνιστάται σε προχωρημένη οστεοαρθρίτιδα και σε καμία περίπτωση δεν αποτελούν θεραπεία για αυτήν.
Μόνιμη αντιμετώπιση της οστεοαρθρίτιδας με τη μέθοδο της Ολικής Αρθροπλαστικής
Οι παραπάνω επιλογές που αναλύσαμε αλλά και ο συνδυασμός αυτών, αποτελούν την αρχική θεραπευτική προσέγγιση στη βελτίωση των συμπτωμάτων της οστεοαρθρίτιδας, βάσει των πρωτοκόλλων που χρησιμοποιούνται σε διεθνώς αναγνωρισμένα κέντρα αντιμετώπισης της οστεοαρθρίτιδας, παγκοσμίως, μεταξύ άλλων, στο Emory University USA, στο Oxford University UK, στο Bristol University UK, κ.ά. Όταν αυτές αποτύχουν και η ποιότητα ζωής της/του ασθενούς έχει μειωθεί σημαντικά, τότε η επιλογή της αρθροπλαστικής του γόνατος, είτε με τη μορφή της μονοδιαμερισματικής αρθροπλαστικής (αντικαθίσταται μόνο το διαμέρισμα του γόνατος που έχει φθαρεί) είτε με τη μορφή της ολικής αρθροπλαστικής του γόνατος, αποτελεί το επόμενο βήμα.
Με τα fast truck πρωτόκολλα, την ημερήσια νοσηλεία, την ελάχιστη απώλεια αίματος αλλά και τη χρήση ρομπότ που μας βοηθά να τοποθετούμε τα υλικά με ακρίβεια χιλιοστού, η διαδικασία του χειρουργείου είναι πολύ καλά ανεκτή από τον ασθενή, με ελάχιστη καταπόνηση και άριστα αποτελέσματα, ακόμα και στις πιο δύσκολες περιπτώσεις.
Είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε ότι ακόμη και στη δύσκολη περίοδο που βιώνουμε, δεν θα πρέπει να παραμελούμε, ποτέ, την υγεία μας. Στον Όμιλο Ιατρικού Αθηνών, πέραν της παροχής υπηρεσιών υγείας υψηλού επιπέδου, κορυφαία προτεραιότητα παραμένει η ασφάλεια των ασθενών, του προσωπικού και των ιατρών του. Για τον σκοπό αυτόν, εφαρμόζονται πλήρως τα αυστηρά μέτρα και πρωτόκολλα εισαγωγής και παραμονής που έχουν θεσπιστεί, συμπεριλαμβανομένης της υποχρεωτικής διενέργειας μοριακού ελέγχου για τον κορωνοϊό, όλων των ασθενών και των συνοδών τους
