Από την έντυπη έκδοση της IASIS που κυκλοφορεί
∆ρ. Ανατολή Παταρίδου: Ωτορινολαρυγγολόγος, Χειρουργός Κεφαλής – Τραχήλου, ΠαιδοΩΡΛ
Ζούµε στην εποχή, στην οποία ακµάζουν οι νέες τεχνολογίες και όλα κινούνται µε τους ταχείς ρυθµούς του διαδικτύου. Στα περισσότερα επαγγέλµατα δεν κάνουµε βήµα χωρίς έρευνα στο διαδίκτυο, όσο για τα θέµατα υγείας, εκεί κι αν «γκουγκλάρουµε»… Όµως, συχνά, στην προσπάθειά µας να κάνουµε αυτοδιάγνωση, παραγνωρίζουµε τους κινδύνους.
Είναι ενδεικτικά τα ευρήµατα επιστηµονικής έρευνας, που δηµοσιεύθηκε πριν από λίγους µήνες στο Medical Journal of Australia, από το Πανεπιστήµιο Edith Cowan. Όπως διαπιστώθηκε, η αναζήτηση στο διαδίκτυο πολύ συχνά δεν είναι µόνο αναξιόπιστη αλλά και επικίνδυνη.
Πιο συγκεκριµένα, οι ερευνητές ανέλυσαν 26 προγράµµατα συµπτωµάτων. Βρήκαν ότι έκαναν σωστή διάγνωση ως πρώτο αποτέλεσµα µόνο στο 36% του χρόνου και µεταξύ των τριών πρώτων αποτελεσµάτων στο 52% του χρόνου. Επιπλέον, διαπίστωσαν ότι οι συµβουλές, που έδιναν, για το πότε και για το πού µπορεί ο χρήστης να αναζητήσει ιατρική βοήθεια, ήταν ακριβείς µόνο στο 49% του χρόνου.
«Τα online εργαλεία αναζήτησης πληροφοριών και αξιολόγησης υγείας δεν µπορούν σε καµία περίπτωση να αντικαταστήσουν τον γιατρό. Μόνο ο ειδικός γιατρός έχει τη συνολική εικόνα του ασθενούς, έχει λάβει το ιστορικό του, συνεκτιµά τα συµπτώµατα και δεν τα βλέπει αποσπασµατικά και µεµονωµένα», λέει η δρ Ανατολή Παταρίδου, Ωτορινολαρυγγολόγος, Χειρουργός Κεφαλής – Τραχήλου, ΠαιδοΩΡΛ.
«Έχει συµβεί αρκετές φορές, µιλώντας µε κάποιον ασθενή, να µου κάνει κάποιες ερωτήσεις ή να εκφράζει κάποιες βεβαιότητες, οι οποίες δείχνουν ότι έχει, ήδη, ψάξει πληροφορίες. Συνήθως, βέβαια, αυτά που βρίσκει δεν ισχύουν, τον µπερδεύουν, τον αποπροσανατολίζουν και, τελικά, τον φοβίζουν περισσότερο. Ερχόµενος, λοιπόν, στο ιατρείο, διαπιστώνει ότι κακώς µπήκε σε όλη αυτή τη διαδικασία και ότι µόνο ο γιατρός µπορεί να του εξηγήσει τα πάντα γύρω από το πρόβληµά του και να του δώσει λύσεις», προσθέτει η ειδικός.
Το «προφίλ» της κυβερνοχονδρίασης
Ποιοι είναι, όµως, εκείνοι που συνήθως αναζητούν πληροφορίες για την υγεία στο διαδίκτυο; Ως επί το πλείστον πρόκειται για άτοµα, που χαρακτηρίζονται από τη λεγόµενη «κυβερνοχονδρίαση», λένε οι ειδικοί. ∆ηλαδή, νιώθουν άγχος και φόβο για την κατάσταση της υγείας τους και ψάχνουν να βρουν στο διαδίκτυο πληροφορίες, ώστε να δουν αν αυτά τα συµπτώµατα που έχουν -ή που υποπτεύονται ότι µπορεί να έχουν- σχετίζονται µε κάποια πάθηση, συνήθως σοβαρή, που µπορεί να µην έχουν εντοπίσει οι γιατροί ή, ακόµη, και να τους την αποκρύπτουν.
Αυτή η έντονη ανησυχία του ατόµου για την υγεία του µπορεί να συνδέεται µε γεγονότα που συνέβησαν πρόσφατα, όπως, για παράδειγµα η πανδηµία της COVID-19, η απώλεια ενός αγαπηµένου προσώπου ή κάποιες τραυµατικές εµπειρίες. Συνήθως πρόκειται για αγχώδη άτοµα, που δυσκολεύονται να διαχειριστούν συναισθήµατα και καταστροφολογούν, πιστεύοντας πάντα το χειρότερο σενάριο (π.χ. πονάει πάρα πολύ το αυτί µου, δεν περνάει, άρα έχω καρκίνο και µπορεί να πεθάνω).
«Πρόκειται για µια κατάσταση που µας προβληµατίζει και σίγουρα δεν είναι αστείο –όπως, άλλωστε, µας εξηγούν και οι ειδικοί ψυχικής υγείας. Θα πρέπει ο κόσµος να καταλάβει ότι ο Dr Google, όπως έχει επικρατήσει να τον λέµε χαριτολογώντας, δεν είναι ο κατάλληλος για να ερµηνεύσει συµπτώµατα και να υποδείξει τρόπους αντιµετώπισης», επισηµαίνει η κ. Ανατολή Παταρίδου.
Όπως λέει, βάσει διεθνών εκτιµήσεων, οι αναζητήσεις στο Google για διάφορα ζητήµατα υγείας, µικρά ή µεγαλύτερα, ανέρχονται σε περίπου 700.000 ανά λεπτό της ώρας. Αυτό σίγουρα κάτι δείχνει, σκιαγραφεί µια τάση, διεθνώς. Γιατί, βέβαια, µη φανταστεί κανείς ότι η έρευνα στο διαδίκτυο για θέµατα υγείας είναι µόνο ελληνικό φαινόµενο. Κάθε άλλο, από ό,τι δείχνουν τα στοιχεία. Γι’ αυτό και ο ρόλος ηµών των γιατρών είναι ακόµη πιο σηµαντικός. Πρέπει να εξηγήσουµε στον κόσµο ότι το διαδίκτυο, όσο πολύτιµο εργαλείο κι αν είναι, κρύβει και κινδύνους και ότι η χρήση του πρέπει να γίνεται µε µέτρο και µε ασφάλεια.
«Στην ειδικότητα της Ωτορινολαρυγγολογίας έχουν αυξηθεί οι ασθενείς µε αλλεργική ρινίτιδα, ιγµορίτιδα, πολύποδες, αποφρακτική άπνοια, καθώς και κακοήθειες στην περιοχή του στόµατος, του φάρυγγα και του λάρυγγα. Επίσης, έχει αυξηθεί και η σωµατοποίηση του άγχους, µε συχνότερα συµπτώµατα τον ίλιγγο, την κεφαλαλγία, τις εµβοές, τη δυσκολία στην κατάποση, την αστάθεια. Στη δική µου ειδικότητα αυτά είναι τα προβλήµατα, για τα οποία αναζητούν πληροφορίες στο διαδίκτυο οι ασθενείς», επισηµαίνει η κ. Παταρίδου.
∆ιαδίκτυο και παιδιά
Μιας και ο λόγος για τη χρήση του διαδικτύου, θα ήταν παράλειψη να µη γίνει αναφορά στη χρήση του από τα παιδιά. Τα παιδιά λατρεύουν το διαδίκτυο και «µπαίνουν στο παιχνίδι» από νωρίς, φτιάχνοντας σελίδες/προφίλ στα µέσα κοινωνικής δικτύωσης, παίζοντας ηλεκτρονικά παιχνίδια online, «τσατάροντας», ακούγοντας µουσική, παρακολουθώντας ταινίες, βρίσκοντας πληροφορίες για τα µαθήµατά τους κ.λπ.
Σύµφωνα µε πρόσφατα ερευνητικά στοιχεία, εφτά στα δέκα παιδιά κάνουν χρήση των κοινωνικών δικτύων, σε µη επιτρεπτή ηλικία, και το 21% δηλώνει πως δέχθηκε διαδικτυακή παρενόχληση, την οποία επιχείρησε να αντιµετωπίσει, χωρίς να το αναφέρει σε κανέναν. Πολλοί γονείς δεν έχουν ακόµη αντιληφθεί ότι χρειάζεται προσοχή, επίβλεψη και καθοδήγηση των παιδιών τους.
