Ενδείξεις που πρέπει να μας οδηγήσουν στον Οφθαλμίατρο
Η τακτική παρακολούθηση της όρασης του παιδιού μας και οφθαλμολογική μέριμνα είναι απαραίτητη. Ενδιάμεσα όμως υπάρχουν σημεία, τα οποία θα πρέπει να κινήσουν υποψίες και να μας οδηγήσουν στον οφθαλμίατρο.
– Το παιδί τρίβει τα μάτια του συνεχώς.
– Το παιδί παραπονείται για τσούξιμο και αίσθημα ξένου σώματος στο μάτι, που διαρκεί πάνω από 24 ώρες.
– Το παιδί δακρύζει υπερβολικά, εμφανίζει οίδημα (πρήξιμο) των βλεφάρων που δεν υποχωρεί, παρουσιάζει εκκρίσεις από τα μάτια ή παραπονείται για πόνο στην περιοχή των οφθαλμών.
– Το παιδί εμφανίζει υπερβολική ευαισθησία στο φως.
– Τα μάτια του δεν έχουν ταυτόχρονη κίνηση ή αλληθωρίζουν.
– Το παιδί αντιδρά έντονα στην τυχαία ή ηθελημένη κάλυψη του ενός ματιού.
– Το παιδί εμφανίζει πτώση των βλεφάρων.
– Οι κόρες των ματιών του είναι άνισες μεταξύ τους.
– Η κόρη του παιδιού εμφανίζει μια λευκή αντανάκλαση αντί της φυσιολογικής ερυθρής.
– Εάν το παιδί υποστεί οποιοδήποτε τραύμα στα μάτια.
– Το παιδί παραπονείται ότι βλέπει τα πράγματα διπλά (διπλωπία).
– Το παιδί δεν ξεχωρίζει τα χρώματα.
Τι θα πρέπει να γνωρίζουν οι γονείς;
Το νεογνό δεν έχει αναπτύξει το ίδιο επίπεδο όρασης με τους ενήλικες όταν γεννιέται και η όρασή του εξελίσσεται σταδιακά κατά τους πρώτους μήνες της ζωής του. Συνεπώς, δεν είναι παράδοξο το νεογνό να μην αναγνωρίζει πρόσωπα, να μην έχει τη δυνατότητα να προσηλώνει και να μη μπορεί να παρακολουθεί αντικείμενα (π.χ. παιχνίδια, αρκουδάκια) τους πρώτους μήνες της ζωής του.
Η ωρίμανση της όρασης είναι μια πολύπλοκη διαδικασία, η οποία σχετίζεται με δομικές αλλαγές, τόσο σε επίπεδο οφθαλμών, όσο και σε επίπεδο εγκεφάλου. Επίσης, δεν είναι παράδοξο να παρατηρούνται μη συζυγείς (σύστοιχες) κινήσεις των οφθαλμών κατά τους πρώτους μήνες της ζωής, οι οφθαλμοί δηλαδή να κινούνται προς τυχαίες κατευθύνσεις και να μη συνεργάζονται.
0 – 2 μηνών
Η κόρη του νεογνού αντιδρά σε φωτεινά ερεθίσματα. Το βλέμμα του μωρού ενδέχεται να κινείται προς τυχαίες κατευθύνσεις γιατί ακόμα δεν έχει μάθει να χρησιμοποιεί και τα δύο του μάτια ταυτόχρονα.
2 – 6 μηνών
Το μωρό μπορεί να εστιάζει και να προσηλώνει σε αντικείμενα και να παρακολουθεί με τα μάτια του την κίνηση αντικειμένων που του κινούν το ενδιαφέρον. Τα περισσότερα νεογνά φτάνουν σε αυτό το σημείο μέχρι τον δεύτερο ή τρίτο μήνα της ηλικίας τους.
Στον 6 μήνα
Παρατηρεί τα διάφορα αντικείμενα που το πλαισιώνουν και παράλληλα κάνει κινήσεις για να τα φτάσει.
3 – 5 ετών
Η όραση του παιδιού αναπτύσσεται γρήγορα και συμμετρικά με οπτική οξύτητα, που φτάνει τα 5/10 υπό φυσιολογικές συνθήκες.
Μετά τα 5 έτη
Η οπτική οξύτητα του παιδιού, βελτιώνεται ακόμα περισσότερο. Για τον έλεγχο της σωστής ανάπτυξης της όρασης του παιδιού απαιτούνται τακτικές προληπτικές επισκέψεις στον γιατρό (παιδίατρο ή οφθαλμίατρο).
Από ποια ηλικία θα πρέπει ένας οφθαλμίατρος να παρακολουθεί την όραση ενός παιδιού;
Νεογέννητα
Οι παιδίατροι θα πρέπει να εξετάζουν όλα τα νεογέννητα για οφθαλμικές λοιμώξεις, συγγενή καταρράκτη, συγγενές νεογνικό γλαύκωμα και αμφιβληστροειδοπάθεια της προωρότητας για τα πρόωρα νεογνά.
Ο παιδίατρος θα πρέπει να παραπέμπει άμεσα στον οφθαλμίατρο, εάν διαπιστώσει κάποια ανωμαλία/παθολογία κατά την επισκόπηση.
Ηλικία 6 μηνών
Στην ηλικία των 6 μηνών, ο παιδίατρος θα πρέπει να ελέγχει επιπλέον αν τα μάτια του μωρού είναι ευθυγραμμισμένα. Η αξιολόγηση αυτή πρέπει να επαναλαμβάνεται σε όλες τις ακόλουθες τακτικές επισκέψεις στον παιδίατρο.
Ηλικία 3 με 4 ετών
Στην ηλικία αυτή οι οφθαλμίατροι θα πρέπει να ελέγχουν την οπτική οξύτητα και παράλληλα να διαπιστώνουν εάν υπάρχει αξιόλογο διαθλαστικό σφάλμα -μυωπία, υπερμετρωπία ή αστιγματισμός- που ν’ απαιτεί διόρθωση με γυαλιά. Ελέγχονται, επίσης, όλες οι άλλες ενδεχόμενες ανωμαλίες των οφθαλμών.
Ηλικία 5 ετών και άνω
Η εξέταση καλό είναι να επαναλαμβάνεται προληπτικά κάθε 2 χρόνια μέχρι την ενηλικίωση ή ανάλογα με τα οφθαλμολογικά ευρήματα.
Θεόδωρος Φιλιππόπουλος, Μ.D.
Χειρουργός Οφθαλμίατρος, Διπλ. American Board of Ophthalmology
Εξειδικευμένος στο Γλαύκωμα Harvard Medical School
Επιστημονικός Διευθυντής Ιατρικού Ινστιτούτου Οφθαλμολογίας Athens Vision Αμαρουσίου
e-mail: tfilip@athensvision.gr, www.athensvision.gr