Μέσα στο φάσμα του αυτισμού

Παιδιά ερμητικά κλεισμένα στον εαυτό τους. Απόμακρα, ακόμα και από τους γονείς τους. Που θέλουν να αγαπιούνται, αλλά που δεν αντέχουν τα αγγίγματα, τους δυνατούς θορύβους, την έντονη μουσική, τα οπτικά ή ακουστικά ερεθίσματα. Που εκφράζουν τα συναισθήματά τους όχι με τον λόγο, αλλά με περιορισμένες, επαναλαμβανόμενες, στερεοτυπικές συμπεριφορές ή με κρίσεις θυμού ή άγχους, με επιθετικότητα ή με αυτοκαταστροφικότητα.

Τα αυτιστικά άτομα, μέρος της παγκόσμιας και βέβαια της κυπριακής κοινωνίας, διεκδικούν, με τον δικό τους «αυτιστικό» τρόπο, τον σεβασμό των άλλων και μια αξιοπρεπή ζωή, έστω κι αν δεν μπορούν να εργαστούν και εξαρτώνται από άλλους για την αυτοεξυπηρέτηση.

Όπως με ενημέρωσαν ειδικοί στο πλαίσιο ρεπορτάζ για την εφημερίδα στην Κύπρου, ζουν σήμερα 4.000 παιδιά και ενήλικες που βρίσκονται σε αυτό που αποκαλούν “φάσμα του αυτισμού” της διαταραχής ανάπτυξης του νευρικού συστήματος, που χαρακτηρίζεται από αλληλεπίδραση κι επικοινωνία. 

Ανέφεραν ότι “υπάρχει ένα φάσμα αυτισμού, αφού δεν είναι όλες οι περιπτώσεις της ασθένειας βαριάς μορφής. Μπορούμε να συναντήσουμε λίγα άτομα υψηλής λειτουργικότητας που μπορούν να έχουν μια φυσιολογική ζωή και βέβαια, υπάρχουν όλες οι διαβαθμίσεις της ασθένειας, με άτομα με απλά αυτιστικά χαρακτηριστικά, άτομα που θέλουν περισσότερη εκπαίδευση για να βελτιωθούν, όπως και κάποιες ακραίες περιπτώσεις που χρειάζονται ψυχιατρική παρακολούθηση. Υπάρχουν επιπλέον σύνδρομα που μπορεί να επηρεάσουν ένα άτομο με αυτισμό – συνήθως νοητική υστέρηση ή επιληψία. Το 10% των αυτιστικών ατόμων περνούν κρίσεις επιληψίας, μπορεί να έχουν κινητικά προβλήματα, ενώ τα περισσότερα έχουν ελλειμματική προσοχή και υπερκινητικότητα.

Πρόσθεσαν ότι σε παγκόσμιο επίπεδο, η μια στις 150 γεννήσεις αφορά αυτιστικό παιδί και αυτό μπορεί να συμβεί στον οποιονδήποτε. Μόνο ένα στα τέσσερα αυτιστικά παιδιά είναι κορίτσια, αφού τα περισσότερα είναι αγόρια. Δυστυχώς, δεν μπορεί να γίνει προγεννητικός έλεγχος για να προληφθούν οι γεννήσεις αυτιστικών παιδιών και δεν γνωρίζουμε αν είναι κληρονομική ή γενετικοί οι λόγοι της ασθένειας”.

Δυστυχώς, η εκδήλωση του αυτισμού συμβαίνει τις περισσότερες φορές γύρω στην ηλικία των 18 μηνών και όχι νωρίτερα. Μου είπε, σχετικά, μητέρα αυτιστικού παιδιού: “Ξεκινά το παιδί σου να αναπτύσσεται κανονικά και ενώ εσύ ο γονιός αρχίζεις να κάνεις όνειρα, γι’ αυτό, ξαφνικά ξυπνάς μια μέρα και βλέπεις ένα άλλο παιδί. Προσπαθείς να καταλάβεις τι πάει λάθος. Το αυτιστικό παιδί αρχίζει να απομονώνεται, να χάνεται η ομιλία του αν υπάρχει, να φαίνονται οι στερεοτυπικές κινήσεις του αυτισμού. 

Αυτή είναι μια εικόνα τελείως διαφορετική από αυτήν που το παιδί είχε σε ηλικία έξι μηνών, δέκα ή δώδεκα μηνών. Βεβαίως, υπάρχουν και περιπτώσεις που φαίνεται ο αυτισμός από τον πρώτο μήνα και αυτός είναι ένας από τους λόγους που προσπαθούμε να ενημερώσουμε, ώστε οι γονείς να έχουν τα μάτια τους ανοικτά να βλέπουν και τα αυτιά τους να ακούν τα μηνύματα που δίνουν αυτά τα παιδιά. Δεν θεραπεύεται ο αυτισμός, αλλά βελτιώνεται σε κάποιες περιπτώσεις, δεν μπορείς να καταλάβεις ότι το άτομο πέρασε από το φάσμα του αυτισμού.

Πληροφορήθηκα ότι περίπου 60-70% των ζευγαριών με παιδιά αυτιστικά χωρίζουν, γιατί συνήθως ο άντρας εγκαταλείπει την οικογένεια, οπότε η γυναίκα αναλαμβάνει το διπλό ρόλο να φροντίζει και τα υγιή παιδιά της και το αυτιστικό.

Αν ο άντρας μείνει, είναι η εξαίρεση που τιμά τον εαυτό του, το φύλο του, την οικογένειά του και την κοινωνία. 

Λογοθεραπεία

Τι είναι η λογοθεραπεία;

Η λογοθεραπεία είναι ένας επιστημονικός κλάδος που σαν αντικείμενο έχει την πρόληψη, θεραπεία και αποκατάσταση των διαταραχών του λόγου, της φωνής και της ομιλίας. Αποτελεί θα λέγαμε μέσο επικοινωνίας. 

Πότε πρέπει να αρχίσει ένα παιδί λογοθεραπεία;

Εισερχόμενο το παιδί στην προσχολική ηλικία, αντιμετωπίζει συχνά κάποιες γλωσσικές διαταραχές, οι οποίες μπορούν να του προκαλέσουν «ανήκεστον βλάβη».

Το 8% των φυσιολογικών παιδιών πάνω από την ηλικία των 4 ετών, εμφανίζει έντονες διαταραχές ομιλίας, οι οποίες χρειάζονται οπωσδήποτε λογοθεραπευτική αντιμετώπιση. Συνήθως τα αγόρια εμφανίζουν διαταραχές λόγου.

Θεραπεύεται μια διαταραχή της ομιλίας χωρίς λογοθεραπεία;

Αυτό είναι δυνατό σε ορισμένες απλές περιπτώσεις. Όμως τι βλάβη θα προξενηθεί στο παιδί όταν θα ξεπεράσει το πρόβλημα της ομιλίας του στην ηλικία των 7 ή 8 ετών. Στο διάστημα αυτό θα εμφανίζει διαταραχές στην ομιλία του, θα παρουσιάσει κατά τη σχολική του περίοδο μαθησιακές δυσκολίες (όπως δυσλεξία, δυσορθογραφία, αδυναμία συγκέντρωσης, κλπ.) και ψυχολογικά προβλήματα, λόγω του ότι θα γίνεται αντικείμενο ψυχαγωγίας, των άλλων παιδιών της τάξης του, με τις γνωστές σε όλους μας συνέπειες. 

Από τι εξαρτώνται τα αποτελέσματα της λογοθεραπείας;

– Από το είδος και τη σοβαρότητα της διαταραχής του λόγου-ομιλίας.

– Από την ηλικία του παιδιού (όσο μικρότερο ξεκινήσει, τόσο καλύτερο).

– Από την αιτία που την προκάλεσε.

– Από τον χρόνο που θα την εμφανίσει το παιδί.

– Από τη συχνότητα με την οποία κάνει το παιδί λογοθεραπεία.

– Από τη στάση των γονιών απέναντι στη δυσκολία του παιδιού.

– Από τη σωστή και έγκριτη διάγνωση και την κατάλληλη θεραπεία.

– Από το πόσο υγιές είναι το παιδί (π.χ. φυσιολογική νοημοσύνη, κατά φύσιν ΚΝΣ, μορφολογία των οργάνων της)

– Από το πόσο σωστά και ευσυνείδητα γίνεται η λογοθεραπεία, σε σχέση με την παιγνιώδη λογοθεραπεία που είναι μεν ευχάριστη στα παιδιά, αλλά χωρίς ιδιαίτερα αποτελέσματα.

– Από το αν φοιτά ή όχι ένα παιδί στο νηπιαγωγείο (συμβάλλει σημαντικά στη γλωσσική του ανάπτυξη, αλλά και στην οριοθέτηση).