Γράφει ο Φοιβος Κλοκκαρης Αντιστράτηγος ε.α.
Η ημικατεχόμενη Κύπρος για να έχει αξιόπιστη αποτρεπτική ικανότητα έναντι της Τουρκικής επιθετικότητας που συνεχίζεται, είναι απαραίτητο να συνάψει αμυντική συμμαχία με την Ελλάδα, με την οποία έχει κοινά συμφέροντα στην Ανατολική Μεσόγειο(ΑΜ) και αντιμετωπίζουν κοινό εχθρό, την Τουρκία.
Το δόγμα του ενιαίου αμυντικού χώρου (ΔΕΑΧ) Κύπρου – Ελλάδας, υιοθετήθηκε το 1993 και λει του ργησε μέχρι το 2000. Ήταν μία στοιχειώδης μορφή αμυντικής συνεργασίας / συμμαχίας, η οποία παρά τα κενά και τις ελλείψεις της, συνέβαλε σε ένα βαθμό στην ανάσχεση των επιδιώξεων της Τουρκίας να αποκτήσει κυρίαρχο ρόλο στην ΑΜ. Η εφαρμογή του ΔΕΑΧ είχε πολλαπλά οφέλη για το ηθικό του Ελληνισμού της Κύπρου και για την ενίσχυση των επιχειρησιακών δυνατοτήτων των ενόπλων δυνάμεων (ΕΔ) της Ελλάδας (ΣΞ, ΠΝ, ΠΑ) και της εθνικής Φρουράς (ΕΦ) της Κύπρου, η οποία διαθέτει στοιχειώδεις αεροναυτικές δυνάμεις και έχει εκτεταμένο θαλάσσιο και εναέριο χώρο. Στα πλαίσια του ΔΕΑΧ κατασκευάστηκαν στην Κύπρο υποδομές, για την υποστήριξη αεροναυτικών δυνάμεων της Ελλάδας (αεροπορική βάση «Ανδρέας Παπανδρέου» στη Πάφο, ναυτική βάση «Ευάγγελος Φλωράκης» στο Ζύγι).
Από την εφαρμογή του ΔΕΑΧ αποκτήθηκαν χρήσιμες εμπειρίες από το στρατιωτικό προσωπικό. Έγινε δοκιμή τών επιχειρησιακών σχεδίων, της διαλειτουργικότητας τών μέσων και τών δυνατοτήτων τών οπλικών συστημάτων. Αποκτήθηκε πολύτιμη εμπειρία από την τακτική κίνηση πολεμικών σκαφών και εξοπλισμένων αεροσκαφών από την Ελλάδα στήν Κύπρο μακράν τών αεροναυτικών βάσεων τους καθώς και από την συνεκπαίδευση με τις δυνάμεις της ΕΦ, στο επιχειρησιακό περιβάλλον της Κύπρου. Λεπτομερής καταγραφή των δράσεων του ΔΕΑΧ περιλαμβάνεται σε άρθρο του δημοσιογράφου Λάζαρου Μαύρου στην εφημερίδα «η σημερινή» της 2. 10. 2008.
Η αδρανοποίηση του ΔΕΑΧ μετά το 2000, ήταν ένα αδικαιολόγητο στρατηγικό λάθος του Ελληνισμού, που οδήγησε στην αύξηση της επιθετικότητας της Τουρκίας στη ΑΜ και τών διεκδικήσεων της σε βάρος της ΑΟΖ Κύπρου-Ελλάδας. Η αδρανοποίηση οφείλεται στήν έλλειψη πολιτικής βούλησης των κυβερνήσεων Ελλάδας-Κύπρου, που υποτίμησαν την αξία τήςΑΜ για τα ζωτικά συμφέροντα τους και την επικινδυνότητα της τουρκικής επιθετικής πολιτικής. Ιδιαίτερα οι κυβερνήσεις τήςΚΔ δεν έδωσαν βαρύτητα στη ενίσχυση της στρατιωτικής ισχύος, συμφώνησαν να μην έχει ΕΔ το κυπριακό κράτος μετά την λύση, συμπίεσαν του ς προυπολογισμούς άμυνας,και μείωσαν απότομα τήν στρατιωτική θητεία με σοβαρές επιπτώσεις στο αξιόμαχο της ΕΦ. Η παρούσα κυβέρνηση δεν τήρησε την προεκλογική δέσμευση της για αύξηση του προυπολογισμού της άμυνας σε ποσοστό 2% επι του ΑΕΠ και μείωσε τις εισφορές για την άμυνα από το 30% στο 17% (είναι θλιβερό ότι μόνον δύο βουλευτές ενός κόμματος καταψήφισαν το σχετικό νομοσχέδιο).
Η αναβίωση του ΔΕΑΧ είναι αδήριτη ανάγκη και προϋποθέτει πολιτική βούληση των κυβερνήσεων Κύπρου – Ελλάδας. Όχι μόνο απαιτείται αναβίωση του ΔΕΑΧ σε επιχειρησιακό επίπεδο, αλλά και βελτίωση/αναβάθμιση του, ώστε να καταστεί μια άρτια αμυντική συμμαχία, με αποστολή την αποτροπή, την άμυνα, την διαχείριση κρίσεων και την ενίσχυση της εθνικής ασφάλειας. Είναι απαραίτητο η ΚΔ να εκσυγχρονίσει τα οπλικά συστήματα της, να αποκτήσει τίς απαραίτητες αεροναυτικές δυνάμεις και να βελτιώσει τίς υποδομές υποστήριξης τους. Η πραγματοποίηση στο επιχειρησιακό περιβάλλον Κύπρου, Τακτικών Ασκήσεων μετά Στρατευμάτων (ΤΑΜΣ) τών ΕΔ της Ελλάδας (ΣΞ, ΠΝ, ΠΑ) με την ΕΦ, συμβάλλει καθοριστικά στην ενίσχυση της ετοιμότητας τών δυνάμεων.
Η αναβίωση του ΔΕΑΧ επιβάλλεται και για ένα άλλο λόγο. Συνιστά την απαραίτητη πολεμική προπαρασκευή από την ειρήνη για να είναι πρακτικά δυνατή και αποτελεσματική η εκτέλεση της συμβατικής υποχρέωσης τήςΕλλάδας ως εγγυήτριας δύναμης, να προστατεύσει την Κυπριακή Δημοκρατία (ΚΔ), αν δεχθεί νέα Τουρκική επίθεση(Συνθήκη Εγγυήσεως 1960 άρθρο ΙΙ). Τα πολεμικά σχέδια για να έχουν επιτυχία πρέπει να δοκιμάζονται μεΤΑΜΣ από την περίοδο της ειρήνης. Στην Κύπρο η απειλή των Τουρκικών δυνάμεων κατοχής(εχθρός εντός των πυλών) επικρέμεται ως Δαμόκλειος σπάθη επί της ΚΔ. Αν χαθεί η Κύπρος, θα υποσ του ν πλήγμα και τα συμφέροντα της Ελλάδας στην ΑΜ. Η Κύπρος και τα νησιά του Ανατ. Αιγαίου περιλαμβάνονται σ του ς επεκτατικούς στόχους του «εθνικού όρκου», που ψήφισε η τουρκική εθνοσυνέλευση τό 1920 και η πρόσφατη δήλωση του Ερτογάν ότι το 1974 έπρεπε να καταληφθεί όλη η Κύπρος, εντάσσεται σε αυτό το πλαίσιο,όπως και η απαίτηση αποστρατικοποίησης των νησιών και της Κύπρου, για να είναι εύκολη λεία υλοποίησης τών στόχων της Τουρκίας.
Στην επέτειο της 25 Μαρτίου,στόν πανηγυρικό λόγο του, ο αρχιεπίσκοπος Κύπρου τόνισε τήν αναγκαιότητα αναβίωσης του ΔΕΑΧ, ώς ύψιστης σημασίας για την επιβίωση μας. Αναγκαιότητα που περιλαμβάνεται και στο προεκλογικό πρόγραμμα του προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας(ΠτΔ). Ο ΠτΔ ερωτηθείς για τις δηλώσεις του αρχιεπισκόπου, απέφυγε να απαντήσει άν υπάρχει εξέλιξη στο θέμα αναβίωσης του ΔΕΑΧ καί ποιά είναι η θέση τήςΕλληνικής κυβέρνησης,ιδιαίτερα μετά το πρόσφατο σύμφωνο συνεργασίας με την Τουρκία (7. 12. 2023). Ο ΠτΔ δήλωσε ότι σημασία έχει το τί γίνεται στην πράξη και ότι σαφώς γίνονται πολύ περισσότερα από όσα γίνονταν, όταν υπήρχε τοΔΕΑΧ, με βάση την ενημέρωση που έτυχε από του ς αρμόδιους, όταν ανέλαβε τα καθήκοντα του, χωρίς να αναφέρει ποιά είναι αυτά που γίνονται στήν πράξη. Η αδρανοποίηση του ΔΕΑΧ από το 2000(τότε έγινε για τελευταία φορά η ΤΑΜΣ Τοξότης – Νικηφόρος του ΠΝ και της ΠΑ της Ελλάδας με τήνΕΦ, στο επιχειρησιακό περιβάλλον της Κύπρου), προκάλεσε ένα εξαιρετικά επικίνδυνο κενό στις αμυντικές δυνατότητες τήςΕΦ. Κενό που είναι αδύνατον να καλυφθεί χωρίς τήν βοήθεια των αεροναυτικών ενισχύσεων της Ελλάδας, γιαυτό η αναβίωση του ΔΕΑΧ σε συνδυασμό με την επείγουσα ενίσχυση της ΕΦ, είναι ύψιστης σημασίας για την επιβίωση μας. Ο ΠτΔ οφείλει να ενημερώσει τον λαό,που διακατέχεται από μεγάλη αγωνία, άν υπάρχει πολιτική βούληση τών κυβερνήσεων Κύπρου-Ελλάδας, να αναβιώσει τό ΔΕΑΧ και να μετατραπεί σε άρτια αμυντική συμμαχία, προς ανακοπή της επιθετικότητας της Τουρκίας, η οποία έχει στρατηγικό στόχο, να θέσει υπο τον έλεγχο της όλη την Κύπρο. Η περιοδική παρουσία της Ελληνικής πολεμικής αεροπορίας και ναυτικού στην Κύπρο, συμβάλλει και στήν τόνωση του ηθικού του Κυπριακού Ελληνισμού.
