Γράφει ο Αλέξανδρος Καζαντζίδης
Συνηθίσαμε εδώ και χρόνια τα ρημαγμένα καταστήματα, τις σκονισμένες βιτρίνες, τα αζήτητα «Πωλείται» και «Ενοικιάζεται». Τώρα συνηθίζουμε και τα εγκαταλειμμένα περίπτερα. Ήδη από το 2014 τα προϊόντα καπνού πωλούνταν και στα σούπερ μάρκετ, με τις αλυσίδες -παρά τις αυξήσεις στα καπνικά είδη και τους πρόσφατους περιορισμούς να έχουν σε περίοπτη θέση τοποθετημένα τα ειδικά σταντ. Αυτή η «απελευθέρωση» της αγοράς ήταν η χαριστική βολή για χιλιάδες μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις που ήδη φυτοζωούν.
Όχι όσα γνωρίζει ο κουρέας, αλλά αυτά που μαθαίνει ο περιπτεράς δεν τα ξέρει ο κόσμος όλος. Ο περιπτεράς της γειτονιάς, ιδίως μετά τη Μεταπολίτευση, δεν ενδιαφέρεται πια για τα «φρονήματα» των πελατών του, για το τι εφημερίδα αγοράζουμε (άρα και για το τι ψηφίζουμε) αφού οι περισσότεροι έχουν πάψει να αγοράζουν εφημερίδα. Ξέρει όμως ποιοι μαθητές έχουν πάψει να αγοράζουν κρουασάν, τσίχλες και άλλα μικροπράγματα γιατί έχει κοπεί το χαρτζιλίκι τους (και όχι γιατί ξαφνικά αγάπησαν τις υγιεινές τροφές). Ξέρει ποιος γονέας, επιστρέφοντας από τη δουλειά, αγοράζει μια κόκα κόλα ή μια μπίρα για το σπίτι, ξέρει ποιος μάταια εκλιπαρεί για να ψωνίσει επί πιστώσει.
Στις καλές ή μάλλον στις κανονικές εποχές, το περίπτερο ήταν ο μικρός καταναλωτικός παράδεισος για τις μεγάλες μάζες. Περιοδικά, φτηνά παιχνιδάκια, συσκευασμένες λιχουδιές, γαριδάκια, τσιπς. Τώρα όλα αυτά έχουν γίνει απαγορευμένοι καρποί και οι περισσότεροι περιπτεράδες βαράνε μύγες. Επιπλέον, το περίπτερο ήταν ένα ισχυρό τοπόσημο, ένας κόμβος κοινωνικής ζωής, ένα μίνι καφενείο όπου αρκετοί γείτονες κοντοστέκονταν και συζητούσαν.
Το φωταγωγημένο περίπτερο τη νύχτα ήταν ένας φάρος ζωής, κάτι διαφορετικό από τα αδιάφορα φανάρια των αυτοκινήτων. Εδώ συνήθως ρωτούσαμε για το πού πέφτει το νοσοκομείο, το διανυκτερεύον φαρμακείο ή ένας άγνωστός μας δρόμος ή ταβέρνα. Από 9.837 το 2008, τα περίπτερα το 2017 έφτασαν να είναι 6.008. Μέσα δηλαδή σε μία δεκαετία είχαν χαθεί κάτι λιγότερο από 4.000 περίπτερα ή είχε μειωθεί ο αριθμός τους κατά 38,9%. Υπολογίζεται ότι από τα 12.000 που έχουν απομείνει, δεν θ’ αντέξει ούτε το ένα στα πέντε.
Μια εικόνα στο Χαλάνδρι, για παράδειγμα, δίνει τον τόνο. Το εγκαταλελειμμένο περίπτερο στη συμβολή Κολοκοτρώνη και Ζαλοκώστα στέκει εκεί «αραχνιασμένο» για σχεδόν μια δεκαετία, ενώ άλλα, όπως στην οδό Κουντουριωτών απομακρύνθηκε «ανοίγοντας» λίγο περισσότερο χώρο για τους πεζούς. Τη θέση κάποιων, στην καλύτερη περίπτωση, έχουν πάρει μίνι μάρκετ ή μικρά καταστήματα franchise από μεγάλες αλυσίδες που έχουν ήδη μπει και σε αυτόν τον χώρο. Το σίγουρο είναι ότι ήδη περπατάμε μέσα στη νύχτα χωρίς να γνωρίζουμε κανέναν και θα σιγομουρμουρίζουμε «κι ούτε κανένας με γνώριζε». Ούτε καν ο περιπτεράς της γειτονιάς μας…
