ΕΡΕΥΝΑ – ΚΕΙΜΕΝΟ
Γιώργος Πάλλης
Επίκουρος καθηγητής ΕΚΠΑ
Πίσω από την ανακαινισμένη πλατεία Ηρώων, προβάλλει σαν φάντασμα ένα από τα λίγα διατηρητέα κτήρια του Αμαρουσίου, η λεγόμενη «βίλα Λουμίδη», που εδώ και πολλά χρόνια αποτελεί δημοτική ιδιοκτησία. Το εν λόγω διώροφο σπίτι κτίστηκε στις αρχές του περασμένου αιώνα και συνδέεται με τραγικά γεγονότα της σύγχρονης ιστορίας της πόλης, την εκτέλεση των αδελφών Φραντζεσκάκη στα Δεκεμβριανά του 1944.
Έχει κηρυχθεί διατηρητέο από το 1993, όταν επί δημαρχίας Παναγιώτη Τζανίκου τέθηκαν υπό καθεστώς κρατικής προστασίας 26 κτίσματα του 19ου και των αρχών του 20ου αιώνα.
Το σπίτι ήταν ακατοίκητο κατά τις τελευταίες δεκαετίες και σταδιακά άρχισε να καταρρέει η σκεπή του, ενώ ο ευρύς κήπος στην μπροστινή πλευρά του έγινε υπαίθριος σκουπιδότοπος.
Οι βλάβες στη σκεπή, τα ανοιχτά παράθυρα και η ελεύθερη πρόσβαση στο εσωτερικό, επιτάχυναν τη φθορά. Ο ιδιοκτήτης Δήμος Αμαρουσίου παρακολουθούσε εδώ και χρόνια απαθής αυτή την κατάσταση, αφήνοντας το κτήριο να καταρρέει, χωρίς να λάβει τα αυτονόητα, στοιχειώδη μέτρα: φράξιμο θυρών και παραθύρων, περίφραξη της αυλής, πρόχειρη επισκευή της στέγης για να ανασχεθεί η καταστροφή.
Για ένα δε διάστημα, το ακίνητο διεκδικήθηκε από τη Γενική Τράπεζα, έναντι χρεών του Δήμου Αμαρουσίου, και διασώθηκε από πλειστηριασμό το 2012.
Στις 25 Νοεμβρίου του 2020 εγκρίθηκε από το Πράσινο Ταμείο χρηματοδότηση ύψους 556.674,39 € για το έργο: «ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ – ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΔΙΑΤΗΡΗΤΕΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ ΣΤΗΝ ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΟΔΩΝ ΑΡΚΑΔΙΟΥ ΚΑΙ Π. ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΣΤΟ Ο.Τ 138 (93Α) ΣΤΟΝ ΔΗΜΟ ΑΜΑΡΟΥΣΙΟΥ». Ο Δήμος δικαίως έδωσε μεγάλη δημοσιότητα σε αυτή την επιτυχία, υποσχόμενος ότι το κτήριο θα χρησιμοποιηθεί ως «σύγχρονος πολιτιστικός πολυχώρος, σημείο αναφοράς για το Δήμο μας και τα βόρεια προάστια.» Οι πανηγυρισμοί, όμως, δεν βελτίωσαν την κατάσταση του διατηρητέου, το οποίο εξακολουθούσε να ρημάζει και να καταστρέφεται με γοργό ρυθμό.
Τον Αύγουστο του 2021, στο κτήριο ξέσπασε φωτιά που επέφερε ακόμα μεγαλύτερες καταστροφές. Ο Δήμος Αμαρουσίου, αφού τόνισε την αποτελεσματικότητα της έγκαιρης κατάσβεσης, δήλωσε: «Με την ευκαιρία να υπενθυμίσουμε πως αυτή η διοίκηση κατάφερε να ξεπεράσει πολλά γραφειοκρατικά εμπόδια και να πετύχει χρηματοδότηση 556 χιλ. ευρώ από το Πράσινο Ταμείο, για την αποκατάσταση – αξιοποίηση του διατηρητέου κτιρίου. Η προκήρυξη του διαγωνισμού αναμένεται έως τα τέλη Οκτωβρίου και πολύ σύντομα το Μαρούσι θα αποκτήσει ένα σύγχρονο πολιτιστικό πολυχώρο, στολίδι για τα βόρεια προάστια».
Αντί να ληφθούν την επόμενη κιόλας μέρα επείγοντα σωστικά μέτρα προστασίας, όπως προβλέπει η σχετική νομοθεσία -υποστήλωση, στερέωση ετοιμόρροπων τμημάτων, στερέωση διακοσμητικών στοιχείων κ.ά.- το καταρρέον διατηρητέο αφέθηκε στην τύχη του και δέχτηκε πρόσφατα το τελειωτικό χτύπημα της βαριάς χιονόπτωσης.
Τίθεται εύλογα το ερώτημα, γιατί οι δημοτικές Αρχές όλα αυτά τα χρόνια δεν έπραξαν τα στοιχειώδη, αυτά που κάνει ο κάθε ιδιοκτήτης στο ακίνητό του – περίφραξη, ασφάλιση, επιδιόρθωση των επικίνδυνων βλαβών; Και γεννιέται επιπλέον η απορία, τί ακριβώς θα αποκατασταθεί από το διαλυμένο πλέον κτίσμα; Μήπως πρέπει να μιλάμε για ανοικοδόμηση κάτι νέου; Αυτό το νέο όμως, δεν θα είναι αυθεντικό.
