Γράφει η Δρ. Ελένη Δουνδουλάκη: Αντιπεριφερειάρχης Πολιτισμού Περιφέρειας Αττικής – Μέλος του Εφορευτικού Συμβουλίου της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος
H πανδημία του κορωνοϊού έχει δημιουργήσει, τόσο στη χώρα μας όσο και σε ολόκληρο τον κόσμο, μια κατάσταση, πέρα από κάθε αμφιβολία, πρωτόγνωρη. Υπό τις νέες, εντελώς ιδιαίτερες συνθήκες, που βιώνουμε λόγω των αναγκαίων μέτρων για τον περιορισμό της εξάπλωσής του, έχουμε όλοι αλλάξει τις συνήθειές μας, έχουμε αναπροσδιορίσει την καθημερινότητά μας και έχουμε περιορίσει τις δραστηριότητές μας.
Η παραμονή μας στο σπίτι έχει καταστεί το κυριότερο όπλο, για να προστατεύσουμε τον εαυτό μας και τους γύρω μας. Όσο, όμως, μένουμε σπίτι, είναι απαραίτητο να συνεχίσουμε να ψυχαγωγούμαστε, να εμπλουτίζουμε τις γνώσεις μας, να ανακαλύπτουμε νέους κόσμους, να προσφέρουμε σε εμάς και στα παιδιά μας πολιτιστικά και ευρύτερα πνευματικά ερεθίσματα. Και ευτυχώς σήμερα, με τη βοήθεια των νέων τεχνολογιών, κάτι τέτοιο είναι εφικτό σε εξαιρετικά μεγαλύτερο βαθμό από ότι στο παρελθόν.
Αναρίθμητοι πολιτιστικοί οργανισμοί, σε όλο τον κόσμο καθώς και στη χώρα μας -μουσεία, θέατρα, όπερες, ορχήστρες, ταινιοθήκες, βιβλιοθήκες κ.ά.- πήραν πρωτοβουλίες, προκειμένου να προσφέρουν νέες ψηφιακές υπηρεσίες ή να ενισχύσουν τις υπάρχουσες, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα στο κοινό να παραμείνει σε επαφή μαζί τους από το σπίτι.
Με αυτό τον τρόπο, τα πολιτιστικά αγαθά έχουν αναδειχθεί σε πολύτιμο σύμμαχό μας, μέσα στην αναγκαία απομόνωση που απαιτεί η μάχη εναντίον του κορωνοϊού. Και ίσως αυτό να αποτελεί αφορμή για να αντιληφθούμε την κεφαλαιώδη σημασία αλλά και την ανεκτίμητη προσφορά του Πολιτισμού, όχι μόνο στο ευρύτερο πεδίο των αξιών, αλλά και στην ίδια την καθημερινότητά μας. Και είναι πολύ σημαντικό το γεγονός ότι, με τη βοήθεια των νέων τεχνολογιών, ο Πολιτισμός σήμερα μοιάζει να είναι πιο προσβάσιμος από πότε.
Ασφαλώς, μια εικονική περιήγηση, όσο άρτια και αν είναι, δεν μπορεί να υποκαταστήσει την πραγματική επίσκεψη σε ένα μουσείο. Και το θέατρο, από τη φύση του, θα απαιτεί πάντα τη ζωντανή παρουσία των θεατών στην πλατεία. Η ψηφιακή πολιτιστική εμπειρία, και αυτό πρέπει να τονιστεί, δεν μπορεί, σε καμία περίπτωση, να αντικαταστήσει τη βιωματική, η οποία είναι αδιαμεσολάβητη και ολοκληρωμένη. Δεν παύει, όμως, να είναι μια πολύ σημαντική εναλλακτική μορφή πρόσβασης στα πολιτιστικά αγαθά, τα οποία πρέπει να είναι κτήμα κοινό των πολιτών, ενώ παράλληλα να μπορεί να αποφέρει και επιπλέον οφέλη.
Μπορεί να αποτελέσει αφορμή για τη γνωριμία ενός μεγαλύτερου κοινού τόσο με την πολιτιστική κληρονομιά όσο και με τον σύγχρονο πολιτισμό, σε ελληνικό και διεθνές επίπεδο. Μπορεί να εμπλουτίσει ουσιαστικά την εκπαιδευτική διαδικασία. Μπορεί να γίνει διαβατήριο για μια αμεσότερη επαφή των δημιουργών με το κοινό, μέσω εναλλακτικών τρόπων πολιτιστικής παραγωγής και καινοτόμων μέσων πολιτιστικής έκφρασης. Μπορεί να ενισχύσει την πολιτιστική και δημιουργική οικονομία. Και εν τέλει, μπορεί να αποδειχθεί εφαλτήριο για τη συνολικότερη ανάπτυξη του ψηφιακού πολιτισμού στη χώρα μας.
Η σημασία της ψηφιακής πρόσβασης στα πολιτιστικά αγαθά είναι, αναμφίβολα, πολύ μεγάλη. Το αποδεικνύει, εξάλλου, η σημερινή κατακόρυφη αύξησή της, λόγω της ανάγκης, την οποία γεννά η κρίσιμη περίοδος που διανύουμε και που όλοι ελπίζουμε να τελειώσει σύντομα. Μένουμε σπίτι λοιπόν και, προκειμένου ο χρόνος αυτός όχι μόνο να γεμίσει αλλά και να αξιοποιηθεί με όσο το δυνατόν πιο δημιουργικό και επωφελή τρόπο, εκμεταλλευόμαστε όλες τις δυνατότητες που μας προσφέρουν οι νέες τεχνολογίες και στον πολιτιστικό τομέα. Άλλωστε, η συνεισφορά του Πολιτισμού σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία, με τις διεξόδους που μας δίνει, είναι πολύτιμη!
