Γράφει ο Δημήτριος Γ. Σουλιώτης
Το ερέθισμα για τη συγγραφή του παρόντος άρθρου ήταν τα δάκρυα που χύθηκαν από απλούς πολίτες -δεν παρατήρησα κλαμένους ανθρώπους των ελίτ- στην κηδεία της «ελέω θεού Βασίλισσας Ελισσάβετ Β’ του Ηνωμένου Βασιλείου της Μεγάλης Βρετανίας, της Βόρειας Ιρλανδίας και των δεκατεσσάρων κρατών της Κοινοπολιτείας, υπερασπίστριας της Πίστεως και κυβερνήτη της Εκκλησίας της Αγγλίας» (ο πλήρης τίτλος της).
Η κηδεία της Ελισσάβετ μετατράπηκε σ’ ένα πενθιμοφανές πλανητικό τηλεοπτικό σόου, σε μια αποθεωτική τηλεφλυαρία, στην οποία κυριάρχησαν αμετροεπείς τίτλοι ειδήσεων («Παγκόσμιο σοκ από τον θάνατο», «Οικουμενικός θρήνος», «Συγκλονισμένη η ανθρωπότητα»). Αυτό το αποπροσανατολιστικό θέαμα το κατανάλωσαν πάνω από τέσσερα δισεκατομμύρια άνθρωποι… Αυτή η ίδια ανθρωπότητα που δεν συγκλονίζεται από την κλιματική κρίση, την πανδημία, τις ανισότητες, τους μαζικούς πνιγμούς μεταναστών και προσφύγων, τους μαζικούς θανάτους από πείνα, τους μαζικούς τάφους στην Ουκρανία, σοκαρίστηκε, συγκλονίστηκε και θρήνησε το θάνατο ενός αιωνόβιου ανθρώπινου πλάσματος… Από κοντά και τα ελληνικά τηλεοπτικά κανάλια, τα οποία δυσκολεύονται να βρουν μια-δυο ώρες τη βδομάδα για συζητήσεις ελληνικού πολιτικού περιεχομένου, στο ίδιο κλίμα υπερβολής και αμετροέπειας σπατάλησαν τον χρόνο τους, προκειμένου οι κάθε λογής κληθέντες «ειδικοί» (της επιστήμης, της δημοσιογραφίας, της θρησκειολογίας, της μαγειρικής, της ενδυματολογίας, των τελετουργιών) να μας «εκπαιδεύσουν» στις άχρηστες λεπτομέρειες της βρετανικής ανακτορολογίας…
Η βασιλεία της Ελισάβετ ταυτίστηκε σε μεγάλο βαθμό με τη συνέχιση της αιματοβαμμένης αποικιοκρατικής πολιτικής της χώρας της. Συγκεκριμένα επέμβαση στο Σουέζ, επέμβαση στη Μαλαισία, κατά την οποία βρήκαν το θάνατο έντεκα χιλιάδες αντάρτες, σφαγή χιλιάδων αιχμαλώτων κατά τη διάρκεια της εξέγερσης των Μάου – Μάου στην Κένυα, εισβολή στην Γουιάνα, χιλιάδες σφαγές και απαγχονισμοί Κυπρίων αγωνιστών, επεμβάσεις στην Αραβική χερσόνησο, μη αναγνώριση του δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία του Βόρειου Καμερούν, πολύχρονη στρατιωτική επιχείρηση στη Βόρεια Ιρλανδία με χιλιάδες θανάτους και αμάχων, εισβολή στα Νησιά Φώκλαντ, συμμετοχή σε επιχειρήσεις του ΝΑΤΟ (Κουβέιτ, Σιέρα Λεόνε, Λιβύη, Ιράκ, Γιουγκοσλαβία).
Η δική μου όμως οπτική γωνία, όπως αυτή προσδιορίζεται από τη λογική και τα συναισθήματά μου, για την προσφάτως θανούσα βασίλισσα της Αγγλίας είναι προφανώς τελείως διαφορετική από την οπτική γωνία των χιλιάδων ανθρώπων που περίμεναν υπομονετικά επί ώρες στην ουρά και μάλιστα με δάκρυα στα μάτια για να αποχαιρετίσουν τη βασίλισσά τους. Βλέποντας τόσους ανθρώπους να κλαίνε, αναρωτήθηκα: Γιατί κλαίνε αυτοί οι άνθρωποι; Τα δάκρυα κάθε ανθρώπου είναι αυθεντικά, συνδέονται με βαθύτερα ψυχικά ριζώματα, είναι εξωτερική ένδειξη ενός εσωτερικού συγκλονισμού. Κλαίμε στις μεγάλες χαρές και κυρίως στις μεγάλες λύπες της ζωής μας. Στη δεύτερη περίπτωση συνήθως κλαίμε για κάτι δικό μας και αγαπημένο που χάσαμε, κλαίμε στους χωρισμούς, κλαίμε στους θανάτους δικών μας ανθρώπων, κλαίμε για τα χαμένα όνειρά μας… Θυμήθηκα τα δάκρυά μου στην κηδεία του Γιώργου Γεννηματά…
Όμως τι ήταν αυτό που προκάλεσε το κλάμα των Εγγλέζων; Να ήταν άραγε η ανάκληση στη μνήμη ένδοξων, αυτοκρατορικών εποχών; Κάτι σαν το δικό μας «περασμένα μεγαλεία και διηγώντας τα να κλαις»;. Και πόσο έχει σχέση αυτή η ανάγκη και αναπόληση παλιών μεγαλείων με ανασφάλειες και εσωτερικά κενά; Είμαστε αδύναμα όντα και για να αντέξουμε τις δυσκολίες της ζωής έχουμε ανάγκη από θεούς, βασιλιάδες, πατερούληδες κάθε μορφής και ιδανικούς πλασματικούς κόσμους; Ή μήπως τα δάκρυα προκλήθηκαν τεχνητά σ’ ένα στημένο από το παλάτι και τα ΜΜΕ σκηνικό στο πεδίο της ψυχολογίας της μάζας; Και πάλι όμως για να κλάψεις είναι απαραίτητος ο εσωτερικός συγκλονισμός που συνδέεται με βαθύτερα ψυχικά ριζώματα. Και τελικά ποια είναι και πως λειτουργούν αυτά τα ριζώματα, τα οποία καταφέρνουν προς ίδιον όφελος να «ξυπνήσουν» κάποιοι με στημένα εξωτερικά ερεθίσματα;
Στο σημείο αυτό κρίνω σκόπιμο να αντιπαραβάλω τα δάκρυα που χύθηκαν στην κηδεία της Ελισάβετ με τα δάκρυα των ανθρώπων που συνόδευσαν τον λαϊκό τραγουδιστή Στέλιο Καζαντζίδη στην τελευταία κατοικία του, ξεκινώντας με ένα σύντομο βιογραφικό του: Οι γονείς του Καζαντζίδη ήταν πρόσφυγες από τον Πόντο και τη Μικρά Ασία και ο ίδιος έζησε σε μεγάλη φτώχεια στα παιδικά και νεανικά του χρόνια. Άρχισε να δουλεύει ως τραγουδιστής σε λαϊκά μαγαζιά και όταν το θεϊκό χάρισμα της φωνής του αναγνωρίστηκε και έγινε γνωστός, απαίτησε και επέβαλε στους ιδιοκτήτες των μαγαζιών οι τραγουδίστριες να μην κάθονται στα τραπέζια των οικονομικά εύρωστων πελατών.
Το 1965 σε ηλικία τριάντα τεσσάρων ετών αποχώρησε από το λαϊκό πάλκο, γεγονός που αποτέλεσε την πιο δραματική μορφή σιωπηλής διαμαρτυρίας απέναντι σε ένα αμείλικτο σύστημα διαπλοκής από νεόπλουτους θαμώνες, αφεντικά της δισκογραφίας και μπράβους της νύχτας. Επίσης ο Καζαντζίδης συγκρούστηκε με τις πανίσχυρες εταιρίες δίσκων -πληρώνοντας τεράστιο προσωπικό τίμημα- επιτυγχάνοντας συμμετοχή των τραγουδιστών στα κέρδη από τις πωλήσεις των δίσκων τους (Ζαμπέτας: Καθάρισε για όλο το σινάφι). Πέθανε σε ηλικία εβδομήντα ετών από καρκίνο…
Ο Καζαντζίδης δημοσιοποιώντας με τα τραγούδια του τον πόνο των άλλων, ίσως να ισορροπούσε τον δικό του πόνο μέσα του… Στην κηδεία του ήταν εκεί όλοι αυτοί για τα βάσανα των οποίων τραγούδησε… ο μετανάστης που γύρισε γέρος πλέον στην πατρίδα, ο φτωχός, ο αριστερός, ο εκτός συστήματος χαμένος… Και όλοι αυτοί έκλαιγαν, έκλαιγαν γιατί έχασαν ένα δικό τους άνθρωπο που στάθηκε δίπλα τους στις πιο δύσκολες στιγμές της ζωής τους… Άλλοι άνθρωποι, άλλα δάκρυα…
Υπάρχουν άνθρωποι και άνθρωποι, όπως υπάρχουν δάκρυα και δάκρυα. Περνώντας τα χρόνια όλο και περισσότερο αναζητώ την αλήθεια στους ανθρώπους και τα δάκρυα της δεύτερης κατηγορίας…