Γράφει ο Δημήτριος Γ. Σουλιώτης
Τον Αύγουστο του 2013 – πάλι εδώ στη Σύρο – είχα γράψει ένα άρθρο με τον τίτλο «Κυριάκος Μητσοτάκης Vs Κωνσταντίνου Μητσοτάκη». Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ήταν τότε υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης στην Κυβέρνηση Σαμαρά – Βενιζέλου.
Το άρθρο αναφερόταν στο διαφορετικό τρόπο άσκησης της πολιτικής, με την έννοια ότι ο πατέρας ήταν ο γνήσιος εκπρόσωπος της παραδοσιακής πολιτικής των κλειστών κυκλωμάτων και των πελατειακών σχέσεων, ενώ αντίθετα ο γιος εξέφραζε τη φιλελεύθερη, εκσυγχρονιστική πολιτική του ευρωπαϊκού ορθολογισμού.
Ειδικότερα, συμφωνώντας με την υπουργική απόφαση του Κυρ. Μητσοτάκη να απολυθούν κάποιοι δημόσιοι υπάλληλοι, μεταξύ των οποίων και οι προσληφθέντες με πλαστά πτυχία, έγραφα τότε: «…Αναγκάζεται (ο πελατειακά προσληφθείς δημόσιος υπάλληλος) να θέσει πάνω από τους πανίσχυρους εμπρόσωπους δεσμούς και τις πελατειακές σχέσεις αλληλεξάρτησης, τα ψυχρά και απρόσωπα κριτήρια του Κυριάκου Μητσοτάκη.
Είναι αναγκασμένος, υπό το φόβο της απόλυσης, να σκεφθεί κάποιες ξεχασμένες έννοιες: ορθολογισμός, αξιοκρατία, δημόσιο συμφέρον, έννοιες καταχωνιασμένες σε κάποια συρτάρια κομματικών προϊσταμένων, που τόσα χρόνια βολεμένος, τις «έγραφε στα παλιά του τα παπούτσια» και έρχεται τώρα αυτός ο …νεοφιλελεύθερος, μνημονιακός Κυριάκος Μητσοτάκης να τον ξεβολέψει… Και το άρθρο τελείωνε ως εξής: Αυτή την ιστορική στιγμή τα διαχρονικά, βασανιστικά ελληνικά διλλήματα (Δύση – Ανατολή, Λογική – Συναίσθημα, Εκσυγχρονισμός – Παράδοση) εκφράζονται μέσα από την ιδεολογική – πολιτική σύγκρουση πατέρα και γιού. Τελικά η ιστορική μοίρα ανέθεσε στο γιό να ξεθεμελιώσει το παμπάλαιο «οίκημα», που συντήρησε, προσθέτοντας επιπλέον και τα δικά του «πανωσηκώματα», ο πατέρας… Θα μπορούσαμε άραγε να βρούμε καλύτερο σενάριο αρχαίας τραγωδίας;
Όταν ο Κυριάκος Μητσοτάκης εκλέχτηκε αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας με την αποφασιστική συμβολή «ποταμίσιων» και «πράσινων» ψηφοφόρων, είχα γράψει ένα άρθρο με τον τίτλο «Η νίκη του Κυριάκου Μητσοτάκη επί της Καραμανλικής Δεξιάς», (12/1/2016), το οποίο περιλαμβάνεται και στο τελευταίο βιβλίο μου (Ελληνικό αδιέξοδο και αυτογνωσία). Στο συγκεκριμένο άρθρο ο ηττημένος Βαγγέλης Μεϊμαράκης εμφανίζεται ως εκπρόσωπος της προ-νεωτερικής Καραμανλικής Δεξιάς των κλειστών κυκλωμάτων και των πελατειακών σχέσεων αλληλεξάρτησης, ενώ ο Κυριάκος Μητσοτάκης ως εκπρόσωπος της νεωτερικότητας και του ευρωπαϊκού εκσυγχρονισμού της συντηρητικής παράταξης.
Ειδικότερα έγραφα τότε: «Και πάμε τώρα στο νικητή. Τι εκπροσωπεί ο Κυριάκος Μητσοτάκης; Το κύριο χαρακτηριστικό του είναι ότι έχει ως σημείο αναφοράς την ιδιωτική πρωτοβουλία και όχι το πελατειακό κράτος των εμπρόσωπων δεσμών αλληλεξάρτησης, όπως η Καραμανλική Δεξιά. Και είναι αυτό ακριβώς το χαρακτηριστικό που τον καθιστά υπέρμαχο της νεωτερικότητας, του εκσυγχρονισμού, της αξιοκρατίας, του ορθολογισμού και αντίπαλο του λαϊκισμού, του ανορθολογισμού, της αναξιοκρατίας, των κλειστών οριζόντων…
Πρόκειται για ένα εκσυγχρονιστή πολιτικό, που έχει αξιολογηθεί θετικά – με αντικειμενικά και όχι κομματικά κριτήρια – από τα καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου και την Αγορά και έχει δώσει δείγματα γραφής. Και γι’ αυτό πιστεύω ότι κάτι θα καταφέρει να κάνει προς ορθολογική – προοδευτική κατεύθυνση και για την παράταξή του και για τη χώρα…».
Το άρθρο όμως δεν τέλειωνε εδώ, είχε και μια τελευταία παράγραφο και έτσι …σώθηκε η παρτίδα… Η τελευταία παράγραφος του άρθρου ήταν η ακόλουθη: Επειδή όμως εδώ είναι Βαλκάνια, εδώ είναι Ελλάδα και δεν είναι «παίξε – γέλασε» και ειδικότερα επειδή ο ομαδικός ελλαδικός άνθρωπος των εμπρόσωπων δεσμών αλληλεξάρτησης, είτε ανήκει στην «Καραμανλική Δεξιά», είτε στα άλλα Κόμματα έχει αστείρευτες δυνάμεις αντίστασης στην κοινή λογική και τον ορθολογισμό, κρατώ πάντα «μικρό καλάθι»…
Παρακολουθώντας τις τελευταίες πολιτικές αποφάσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη επί των θεμάτων της επικαιρότητας (συμφωνία των Πρεσπών, συμφωνία με τους εταίρους), οι οποίες αποτελούν πισωγύρισμα στις προ-νεωτερικές καταβολές της συντηρητικής παράταξης και μεταφέροντας στο πεδίο της λογικής τη διαίσθησή μου για το «μικρό καλάθι», αντιλαμβάνομαι τι με οδήγησε τότε να κρατήσω «πισινή»…
Με οδήγησε ο ελλαδικός ομαδικός άνθρωπος της προ-νεωτερικότητας, που αποτελεί τη συντριπτική πλειονοψηφία των ψηφοφόρων της Νέας Δημοκρατίας. Αρκεί να σημειωθεί ότι οι εννιά στους δέκα ψηφοφόρους της Νέας Δημοκρατίας είναι εναντίον της συμφωνίας των Πρεσπών! Ποιος είναι όμως αυτός ο προ-νεωτερικός ψηφοφόρος της ΝΔ, που …παρέσυρε στις προ-νεωτερικές φαντασιώσεις του το νεωτερικό και εκσυχρονιστή Μητσοτάκη; Σε γενικές γραμμές πρόκειται για ένα τύπο ανθρώπου που έχει ως σημείο αναφοράς του το συναίσθημα και όχι τον ορθό λόγο.
Θα μπορούσε να οριστεί ως το αντίθετο του νεωτερικού ανθρώπου, με την έννοια ότι δεν στράφηκε, όπως ο τελευταίος, προς τον εαυτό του, αλλά μέσω της παράδοσης και της θρησκευτικής λατρείας είχε πάντα στραμμένο το βλέμμα του προς την ομάδα, προς την κοινότητα, προς αυτούς που αισθανόταν δικούς του ανθρώπους. Μέσα όμως από την πλήρη ταύτισή του με την ομάδα, μέσα από τις ομαδικές σχέσεις του και τους πανίσχυρους δεσμούς αίματος (οικογένεια), τόπου (η ιδιαίτερη πατρίδα του), πίστης (η ενορία του), συντεχνίας (η εργασία του) απώλεσε ολοκληρωτικά το Εγώ του.
Όμως χωρίς Εγώ κάθε σχέση, είτε κοινωνική είτε μεταφυσική, καταντά ανώριμη και εξαρτημένη, σαν του βρέφους από τη μητέρα. Μόνο ένα ώριμο Εγώ, μια ανεπτυγμένη συνείδηση, εγγυάται ότι στην προσωπική σχέση δεν υφίσταται κατά βάθος εξάρτηση. Έτσι λοιπόν ο προ-νεωτερικός τύπος ανθρώπου αντί να αναγνωρίζεται μέσα του ως αυτόνομο υποκείμενο, καθρεφτίζεται στην αντίδραση των άλλων και προσλαμβάνει την ταυτότητά του αντανακλαστικά με θετικό ή αρνητικό πρόσημο.
Αντί να επιβεβαιώνεται στη δική του συνείδηση, καταξιώνεται στην άποψη που έχει γι’ αυτόν η ομάδα μέσα στην οποία ζει και δραστηριοποιείται. Εξαρτώμενος όμως από την ομάδα, από το πώς τον βλέπουν και τι θα πουν οι άλλοι γι’ αυτόν, χάνει την ελευθερία του να αποφασίζει ο ίδιος για τον εαυτό του και έτσι χωρίς προσωπική ελευθερία και αυτονομία δεν μπορεί να αναπτύξει την ευθύνη, ως σκέψη και ενέργεια εξόδου από τον βιολογικό εαυτό και εισόδου στη θέση του άλλου…
Με πιο απλά λόγια όταν, ως ομαδικός άνθρωπος, δεν έχω αυτογνωσία και ατομική εσωτερίκευση και επιβεβαιώνομαι μόνο από την ομάδα μου, είναι φυσικό να νιώθω φθόνο για αυτούς που τα καταφέρνουν καλύτερα, γιατί η δική τους επιτυχία και αναγνώριση από την ομάδα με θέτει αυτόματα σε δεύτερη μοίρα. Όταν επιβεβαιώνομαι και αποκτώ ταυτότητα μόνο από την ομάδα μου δεν με ενδιαφέρει η τήρηση των νόμων, αλλά το δικό μου βόλεμα και το βόλεμα των δικών μου ανθρώπων.
Όταν επιβεβαιώνομαι και αποκτώ ταυτότητα μόνο μέσα από την ομάδα μου δεν έχω καμιά εμπιστοσύνη στους άλλους εκτός αυτής, πιστεύω ότι όλοι εκεί έξω θέλουν να με «ρίξουν» και γι’ αυτό είμαι συνεχώς ανταγωνιστικός, εριστικός, επιθετικός και βλέπω παντού συνομωσίες. Τελικά η απουσία αυτογνωσίας, ενδοσκόπησης, ατομικής εσωτερίκευσης, ευθύνης έναντι πάντων είναι η βασική αιτία που δεν μου επιτρέπει να συνεργαστώ, να συνεννοηθώ, ακόμη και να συζητήσω…
Ο πολιτικός αναλυτής Γιάννης Λούλης, ο οποίος είχε χρηματίσει σύμβουλος του πρωθυπουργού Κώστα Καραμανλή, υποστηρίζει σε άρθρα και βιβλία του ότι η Νέα Δημοκρατία δεν είναι ένα σύγχρονο κεντροδεξιό κόμμα, αλλά έρεπε πάντα προς μια (προ-νεωτερική) «παλαιοδεξιά», πρόκειται για ένα τοξικό κόμμα, ένα «φθαρμένο προϊόν»… Κατά τον Λούλη το άνοιγμα προς τον μεσαίο χώρο που επιχείρησε ο Κώστας Καραμανλής ήταν περισσότερο επικοινωνιακό, παρά ουσιαστικό και γι’ αυτό ήταν εύθραυστο.
Το ίδιο, όσον αφορά το επικοινωνιακό άνοιγμα, υποστηρίζει για τη Νέα Δημοκρατία και ο Χρήστος Γιανναράς που σε άρθρο του (Καθημερινή 1/7/2018) αναφέρει: «Αλλά τι μπορεί να περιμένει κανείς από ένα κόμμα που φιλοδοξεί, εξήντα δύο χρόνια τώρα, να εκφράσει τους Έλληνες με δάνειες γαλλικές επωνυμίες: Parti Radical – ΕΡΕ, Nouvelle Republique – Νέα Δημοκρατία!». Και ο Γιάννης Λούλης καταλήγει στο συμπέρασμα: «… Η μη σύγκρουση της ηγεσίας (Κώστας Καραμανλής) με τις παθογένειες, οδήγησε στο να την καταπιεί το άρρωστο κόμμα». Είναι αγαπητέ Λούλη, άρρωστο το συντηρητικό κόμμα της χώρας μας, ή μήπως είναι «άρρωστη» (προ-νεωτερική) η ελληνική κοινωνία;
Μπορεί ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ένας μετριοπαθής πολιτικός με κεντρώα ένστικτα, να αλλάξει αυτό το «άρρωστο» κόμμα; Αλλά και το πιο σημαντικό, βαθύτερο και δυσκολότερο: Μπορεί να αλλάξει τον προ-νεωτερικό ομαδικό ελλαδικό άνθρωπο, ώστε η παρέμβασή του για τον εκσυγχρονισμό της χώρας να είναι ουσιαστική και όχι επικοινωνιακή; Ή μήπως το ναρκισσιστικό μεγαλείο του εν αναμονή πρωθυπουργού και αυτός ο …εφτάψυχος ανθρώπινος τύπος βυθίσουν τελικά και αυτόν στο τέλμα της προ-νεωτερικής συντήρησης – καθυστέρησης; Μέχρι στιγμής δείχνει να τον απορροφά το κόμμα…
Εν τούτοις ο Κυριάκος Μητσοτάκης, όσον αφορά τη νεωτερική – εκσυγχρονιστική ή μη παρέμβασή του, δεν θα κριθεί τώρα ως αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, αλλά αργότερα ως πρωθυπουργός. Τότε θα φανεί αν μπορεί να πάει κόντρα στους προ-νεωτερικούς ψηφοφόρους του, όπως ο συγγενής του Ελευθέριος Βενιζέλος ή ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, που μας έβαλε στην ΕΟΚ με το 70% των Ελλήνων εναντίον της… Η ζωή και η ιστορία περιμένουν…