Στις μέρες μας, η πολυπλοκότητα των κοινωνικών δομών, η συνθετότητα και η ρευστότητα της εποχής που διανύουμε, καθώς και οι γρήγορες μεταβολές κυρίως στη πολιτική, καθιστούν το ρόλο των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης εξαιρετικά σημαντικό. Τα ΜΜΕ, λόγω της επιρροής που ασκούν στο λαό, μπορούν να συμβάλουν θετικά στην εύρυθμη λειτουργία της δημοκρατίας. Ωστόσο, κάποιες φορές την υπονομεύουν, στο όνομα του κέρδους και του συμφέροντος των ισχυρών κέντρων εξουσίας που τα ελέγχουν. Συνεπώς, γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι ο ρόλος των ΜΜΕ είναι άλλοτε εποικοδομητικός και άλλοτε βλαβερός για το ευαίσθητο δημοκρατικό μας πολίτευμα.
Στεργίου Ιωάννης, απόφοιτος 1ου Γενικού Λυκείου Αμαρουσίου
Πράγματι, τα ΜΜΕ στηρίζουν τη δημοκρατία καθώς και τον κοινοβουλευτισμό, εκτελώντας μια συγκεκριμένη πολιτική αποστολή. Έτσι, δύνανται να ασκούν έλεγχο στην εκάστοτε εξουσία για το πόσο ορθά επιτελεί το έργο της, ενώ συγχρόνως επιδίδονται στην άσκηση οξείας κριτικής στους πολιτικούς, θίγοντας τα κακώς κείμενα και επιδιώκοντας διαφάνεια. Επίσης, τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης διαμορφώνουν και ολοκληρώνουν το πλαίσιο λειτουργίας των δημοκρατικών θεσμών, στηρίζοντας τον κοινοβουλευτισμό και προασπίζοντας τα εθνικά συμφέροντα. Συν τοις άλλοις, συνδράμουν στον πολιτικό προσανατολισμό των ανθρώπων, των απλών ψηφοφόρων, που ασχολούνται με τα κοινά, ή όσων επιθυμούν να δραστηριοποιηθούν ενεργότερα με αυτά, ώστε να επιλέγουν ασφαλέστερα και ορθότερα τον δρόμο που θα ακολουθήσουν, καθώς και να κερδίσουν ή και να διατηρήσουν την εμπιστοσύνη των συμπολιτών τους προς το πρόσωπό τους.
Σε αυτό φυσικά συμβάλλει και το γεγονός ότι μέσα από τα ΜΜΕ, δίνεται βήμα σε ανθρώπους που θέλουν να εκφραστούν ελεύθερα, να προτείνουν λύσεις για τα προβλήματα και να διατυπώσουν τις ανησυχίες τους. Με αυτόν λοιπόν τον τρόπο, προβάλλεται η σημασία και η αξία του διαλόγου, της ελεύθερης έκφρασης και διακίνησης ιδεών, δηλαδή θεμελιωδών αρχών, που αποτελούν απαραίτητες προϋποθέσεις για να ευδοκιμήσει η δημοκρατία. Ένας ακόμη λόγος είναι η αδιαμφισβήτητη ενημέρωση που παρέχουν τα ΜΜΕ στα άτομα σε συνδυασμό με την αφύπνιση τους πάνω σε πολιτικά θέματα. Αυτό επιτυγχάνεται, μέσω των τηλεαναλύσεων που κάνουν ειδικοί πολιτικοί αναλυτές, οι οποίοι εξηγούν και αποκωδικοποιούν τα πολιτικά μηνύματα, εκλαϊκεύοντάς τα, ώστε να γίνονται αντιληπτά και εύπεπτα απ’ όλους.
Παράλληλα, αναλύουν και προβλέπουν για τα συμβαίνοντα στην πολιτική. Εξάλλου, δεν είναι τυχαίο ότι τα ΜΜΕ αποτελούν άτυπα την τέταρτη εξουσία, η οποία ελέγχει τις άλλες τρεις, δηλαδή τη νομοθετική, την εκτελεστική και τη δικαστική, στηρίζοντας με αυτό τον τρόπο και προάγοντας τη δημοκρατία και τη διαφάνεια. Ωστόσο, τα συμφέροντα των ισχυρών κέντρων εξουσίας που ελέγχουν τα ΜΜΕ και οι προσπάθειες που γίνονται για γιγάντωσή τους τα τελευταία χρόνια, αποτελούν τροχοπέδη στο έργο τους, γεγονός που έχει ως απόρροια την υπονόμευση της δημοκρατίας.
Συγκεκριμένα, η κατευθυνόμενη δράση των ΜΜΕ και η παρεμπόδιση του έργου τους, επιφέρουν ανεπανόρθωτο πλήγμα στα θεμέλια της δημοκρατίας. Πράγματι, τα ΜΜΕ παραπληροφορούν, υποβαθμίζουν τα σημαντικά γεγονότα στη συνείδηση του πολίτη και δεν αναλύουν σε βάθος τα πολιτικά δρώμενα, ώστε ο δέκτης να κατανοήσει το κοινωνικοπολιτικό γίγνεσθαι, αλλά αντίθετα επιδίδονται στον άγονο εντυπωσιασμό, στην κινδυνολογία και στην προπαγάνδα. Έτσι, ο νους των δεκτών συσκοτίζεται και οι πολίτες οδηγούνται στον αποπροσανατολισμό και τη χειραγώγηση, περιμένοντας πάντα να εμφανιστεί κάποιος τεχνητός Μεσσίας για να τους σώσει.
Επίσης, πέρα από την αποσιώπηση ή τη διαστρέβλωση των όσων μεταδίδονται προς όφελος των οικονομικοπολιτικών κέντρων, τα ΜΜΕ αποσιωπούν τεχνηέντως τα σκάνδαλα που ταλανίζουν την πολιτική ζωή και προσπαθούν να καλύψουν τυχόν λάθη και ατασθαλίες των κυβερνήσεων , οδηγώντας το λαό στην άγνοια και τη στασιμότητα. Επιπλέον, προωθούν τον καταναλωτισμό, με αποτέλεσμα να εγκλωβίζονται τα ενδιαφέροντα των πολιτών σε ήσσονος σημασίας ζητήματα. Ο μεγάλος όγκος των πληροφοριών που μεταδίδουν, σε συνδυασμό με την ταχύτητα μετάδοσης των πληροφοριών, συνεπάγεται την αδυναμία του ατόμου να τις αξιολογήσει. Έτσι, οι δέκτες αποδέχονται κάποιες από τις προβαλλόμενες θέσεις άκριτα, ατροφεί η κριτική ικανότητά τους και καταπνίγεται ο δημοκρατικός διάλογος.
Τέλος, η παγκοσμιοποίηση των φορέων πληροφόρησης, συμβάλλει στην υπονόμευση του δημοκρατικού πολιτεύματος. Αυτό συμβαίνει, διότι τα τελευταία χρόνια γίνονται προσπάθειες για γιγάντωσή τους, κυρίως μέσα από μεγάλες συγχωνεύσεις, προκειμένου να επεκταθούν, να παγιώσουν τη δύναμή τους υπό τη σκέπη ενός ισχυρού ομίλου. Παρατηρείται επίσης και το φαινόμενο πολλά ΜΜΕ να βρίσκονται στην κατοχή πολιτικών προσώπων, όπως λόγου χάρη στην Ιταλία, με τον Μπερλουσκόνι. Εύλογα, λοιπόν, καθίσταται αντιληπτό, ότι μέσα από αυτόν τον μονοπωλιακό έλεγχο της παρεχόμενης πληροφόρησης, καταργείται η πολυφωνία προς όφελος λίγων και ισχυρών, καθώς και εμποδίζεται το άτομο να οδηγηθεί στην αλήθεια, με αποτέλεσμα την υπονόμευση της δημοκρατίας.
Συμπερασματικά, ο ρόλος των ΜΜΕ μπορεί να είναι εποικοδομητικός για την εύρυθμη λειτουργία της δημοκρατίας, μόνο όταν αυτά δεν ελέγχονται από ισχυρά κέντρα εξουσίας που έχουν πολιτικοοικονομικά διαπλεκόμενα συμφέροντα. Ειδάλλως, υπονομεύεται το πολίτευμα και οι αρχές του, μιας και τα άτομα ενημερώνονται επιδερμικά για ό, τι συμβαίνει στο κόσμο, δεν αναπτύσσεται ο διάλογος, με αποτέλεσμα να μην καλλιεργείται το πολιτικό τους αισθητήριο και έτσι επέρχεται σύγχυση και χειραγώγηση των «μαζών».
