H ονομασία του νέου φόρου ακινήτων δικαιολογείται μόνο ως προς την ενιαία εισπρακτική στόχευσή του. Μοναδικός στόχος είναι η είσπραξη 2,6 δις ευρώ σε μια στείρα λογική αύξησης των δημοσίων εσόδων με κάθε αναπτυξιακό κόστος. Η εφαρμογή του δίκαια αποτέλεσε αντικείμενο καθολικών αντιδράσεων, αφού περιέχει πολλαπλές αδικίες για τα εκατομμύρια ιδιοκτητών ακινήτων. Είναι η επιτομή της αδικίας και της υπεροφορολόγησης μιας δημοσιονομικής πολιτικής λιτότητας, που ξεκίνησε το 2010. Εκλείπουν βασικές αρχές φορολογικής δικαιοσύνης όπως η ανταποδοτικότητα, τα κριτήρια εφαρμογής και ο σωστός καθορισμός της φορολογικής βάσης. Η αυταπόδεικτη λίστα αδικιών δεν έχει τέλος. Άλλωστε τέτοιους φόρους «κατοχής» ακινήτων λογικά βάζει κάποιος σε μια εποχή υπεραξιών ακινήτων και όχι ύφεσης και απαξίωσης. Και σίγουρα ένας τέτοιος φόρος δεν συνάδει με μια πρόθεση δημιουργίας ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας.
Πρακτικά, το αδιανόητο «Χαράτσι» (ΕΕΤΗΔΕ), το οποίο εφαρμόστηκε αποκλειστικά για έκτακτους δημοσιονομικούς εισπρακτικούς λόγους, «μονιμοποιείται και επεκτείνεται», με το πρόσχημα ότι καλύπτει και τον Φόρο Ακίνητης Περιουσίας. Τώρα όμως υπερφορολογείται ότι ακίνητο υπάρχει, κτίσματα και γη, χωρίς διακρίσεις, με μια λογική «ριπής μπαζούκα» και όχι δίκαιης διεύρυνσης της φορολογικής βάσης. Τα απρόσοδα και μη ηλεκτροδοτούμενα κτίσματα φορολογούνται με τον ίδιο τρόπο με τα υπόλοιπα χωρίς καμία έκπτωση. Οι ιδιοκτήτες κτισμάτων που δεν έχουν αξιοποιήσει τον συντελεστή δόμησης θα καταβάλλουν φόρο τιμωρίας για το υπόλοιπο οικόπεδο! Τα οικόπεδα ή αγροτεμάχια εντός ορίων οικισμών υπερφορολογούνται με φόρο επιπέδου χιλιάδων ευρώ. Δεν υπάρχει ουσιαστικά κανένα κριτήριο εισοδήματος για απαλλαγή του φόρου παρά μόνο μια πρόβλεψη μείωσης για πολύ χαμηλά εισοδήματα χωρίς οφειλές στο δημόσιο!
Οι μεγαλύτερες όμως αδικίες είναι τρεις.
Πρώτον ότι δεν λαμβάνεται καμία μέριμνα για την κύρια κατοικία. Ουσιαστικά όλοι οι ιδιοκτήτες ακινήτων πληρώνουν ενοίκιο στη κύρια κατοικία τους, χωρίς καμία ανταποδοτικότητα. Φορολογούνται ακόμη και οι δανειολήπτες πρώτης κατοικίας που πληρώνουν και τις δόσεις του δανείου όταν η σημερινή εμπορική αξία του ακινήτου έχει μειωθεί κατά 40-50%.
Δεύτερον ότι ο φόρος δεν είναι ενιαίος αλλά διπλός, αφού χωρίζεται στο κύριο φόρο που υπολογίζεται με βάση τα χαρακτηριστικά του ακινήτου και στο συμπληρωματικό φόρο που υπολογίζεται με βάση τη συνολική αντικειμενική αξία της ακίνητης περιουσίας του φορολογούμενου!
Τρίτον ότι ο υπολογισμός του φόρου γίνεται επί πλασματικών αντικειμενικών τιμών (ή τιμών ζώνης) εκτός σημερινής πραγματικότητας. Η πτώση των αξιών των ακινήτων που έχει ξεπεράσει το 50% τα έτη του μνημονίου δεν λαμβάνεται καθόλου υπόψη. Η εξίσωση αντικειμενικών – πραγματικών τιμών δεν έγινε ποτέ, αν και προβλέπεται στο μνημόνιο. Κύριος λόγος ότι οι αντικειμενικές τιμές πρέπει να μειωθούν σημαντικά σε πολλές περιοχές. Στην ουσία φορολογούνται ανύπαρκτες περιουσίες.
Εν τέλει, αντί στη χώρα της διαχρονικής «αγάπης» για τη ιδιοκτησία ακινήτων να ενσωματωθεί ενεργά η αγορά ακινήτων, και η φορολογία της, σε ένα σοβαρό εθνικό ρεαλιστικό σχέδιο ανασυγκρότησης, αντιμετωπίζεται ακόμη ως «κότα με χρυσά αυγά». Μόνο που τα αυγά τελείωσαν προ πολλού και οι υπερφορολογημένοι ιδιοκτήτες δικαίως «εξαγριώνονται». Η λύση δεν είναι οι επιδερμικές αλλαγές στο ΕΝΦΙΑ που ήδη ψηφίστηκαν με ιδιαίτερη δυσκολία αλλά μια δομική αλλαγή όλου του ΕΝΦΙΑ και συνολικά του φορολογικού πλαισίου, των 40 φόρων και τελών, της ακίνητης περιουσίας. Ειδικά ο ΕΝΦΙΑ είναι ένας φόρος με λάθος και άδικη λογική στον πυρήνα του. Μια νέα διαφορετική αναπτυξιακή προσέγγιση του φόρου, για συγκεκριμένα έτη, χωρίς αντισυνταγματικές διατάξεις, σε σωστές αξίες ακινήτων, χαμηλότερο λογικό επίπεδο, δίκαιες εξαιρέσεις και εκπτώσεις, κίνητρα καταβολής και ανταποδοτική λογική, μπορεί να δημιουργήσει βιώσιμα δημοσιονομικά έσοδα και λαϊκή ανοχή. Αλλά αυτό πρέπει πρωτίστως και άμεσα να το αντιληφθεί η κυβέρνηση και οι βουλευτές που το ψήφισαν, γιατί η μεγάλη πλειονότητα των νοικοκυραίων πολιτών μάλλον το έχουν ήδη καταλάβει!
Μάνος Κρανίδης
Πολιτικός Μηχανικός ΕΜΠ
Πρόεδρος Ένωσης Ιδιοκτητών Βορείων Προαστίων Αττικής (ΕΝΙΒΟΠΑ), σωματείο ΠΟΜΙΔΑ
