Περνώντας τον περισσότερο καιρό στο εξωτερικό και μάλιστα σε μία χώρα που δεν αποτελεί δημοφιλή προορισμό για τον μέσο δυτικοευρωπαίο, σου δίνει πολλές φορές την ευκαιρία να έρχεσαι σε επαφή με πρόσωπα, τα οποία δεν θα ήταν πολύ πιθανό να συναντήσεις, εάν ζούσες σε μία κλασική ευρωπαϊκή πρωτεύουσα. Και η αναφορά δεν γίνεται, φυσικά, για τον γηγενή πληθυσμό, ο οποίος ούτως ή άλλως έχει χαρακτηριστικές διαφορές από τους κατοίκους της δυτικής Ευρώπης, αλλά για απόδημους αυτών ακριβώς των χωρών, που επέλεξαν να έλθουν και να μείνουν στη Λευκορωσία.
Πρόκειται για ανθρώπους που με τον έναν ή τον άλλον τρόπο έχουν απορρίψει το κοινωνικό γίγνεσθαι στις πατρίδες τους και έχουν αναζητήσει ένα διαφορετικό μοντέλο ζωής. Με έναν εξ αυτών έτυχε να συναντηθούμε μέσω κοινών γνωστών μερικές φορές και κατόπιν αρκετών συζητήσεων αποφάσισε να μας εμπιστευθεί μερικές από τις εμπειρίες του.
Η συγκεκριμένη αφορά στην ευρύτερη περιοχή μας και μας παρέχει μία εικόνα για τον ρόλο των Η.Π.Α. στη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, αλλά και γι’ αυτόν άλλων γειτονικών μας χωρών. Σύμφωνα με τον συνομιλητή μας, λοιπόν πριν από τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας στις αρχές της δεκαετίας του ’90, το Σταθμαρχείο της CIA στη Σόφια διαδραμάτιζε καταλυτικό ρόλο στις κατασκοπευτικές επιχειρήσεις στην περιοχή, κάτι που συνεχίζεται έως και σήμερα.
Το 1992 η π.Γ.Δ.Μ. ανακήρυξε την ανεξαρτησία της. Η γεωπολιτική αυτή αλλαγή δεν επηρέασε ουσιαστικά τις δραστηριότητες της CIA στην περιοχή και από την ημέρα της απόσχισης οι υπάλληλοι της Αμερικανικής Υπηρεσίας Πληροφοριών έχουν εργαστεί δραστήρια στην π.Γ.Δ.Μ. Οι επιχειρήσεις συντονίζονται από την πρεσβεία των Η.Π.Α. στη Σόφια.
Την περίοδο 1992-1993, τα Υπουργεία Αμύνης και Εσωτερικών της π.Γ.Δ.Μ. Υπέστησαν διείσδυση από τη CIA. Αξιωματούχοι τους συναντήθηκαν με εκπροσώπους της Υπηρεσίας, ανέλαβαν υποθέσεις που τους δόθηκαν και ενεργούσαν σύμφωνα με τις εντολές και την καθοδήγηση των Αμερικανών.
Σε τουλάχιστον μία περίπτωση, υλικό ηλεκτρονικής παρακολούθησης στάλθηκε στη Σόφια μέσω διπλωματικού σάκου και στη συνέχεια με φορτηγάκι στην π.Γ.Δ.Μ. Ο τότε υπουργός Αμύνης της π. Γ.Δ.Μ. Βλάντο Ποπόφσκι ήταν προσωπικά αναμεμειγμένος στη διαδικασία επιλογής των τοποθεσιών, όπου θα τοποθετείτο αυτό το υλικό. Ο Ποπόφσκι πρότεινε περιοχές που θα χρησίμευαν στη συλλογή κατασκοπευτικού υλικού από τη Σερβία. Μία από αυτές βρισκόταν κοντά στον αεροδιάδρομο της Πόνικβα. Οι Αμερικανοί έδειχναν ιδιαίτερο ενδιαφέρον σε στοιχεία που αφορούσαν στο Κόσοβο, τα οποία μαζί με τα υπόλοιπα στέλνονταν διά του συστήματος διαλογής στις Η.Π.Α., μέσω δορυφόρου. Το ίδιο σύστημα χρεισιμοποιούσαν οι Αμερικανοί και στην Κροατία.
Άλλη σημαντικού ενδιαφέροντος επιχείρηση των Αμερικανικών Μυστικών Υπηρεσιών εκείνη την περίοδο ήταν η αποκωδικοποίηση του κρυπτογραφικού συστήματος KZU-71, που χρησιμοποιούσε ο γιουγκοσλαβικός στρατός, και η απόκτηση πρόσβασης σε 3 διαφορετικά συστήματα καλωδίωσης, που μετέφεραν επίγεια επικοινωνία σε όλη τη Γιουγκοσλαβία. Η CIA επίσης κατάφερε να αποκτήσει το πλήρες διάγραμμα των καλωδίων επικοινωνίας της χώρας, έναν λεπτομερή κατάλογο των τεχνικών χαρακτηριστικών των γιουγκολαβικών καλωδίων, καθώς και ευαίσθητους οδηγούς χρήσης των ραδιοσυχνοτήτων του γιουγκοσλαβικού στρατού, με σκοπό να παραβιάσει την ασφάλεια των επικοινωνιών στην περιοχή. Αυτά τα σημαντικά έγγραφα, καθώς και δείγματα υλικού, στάλθηκαν στα γραφεία της CIA στις Η.Π.Α., μέσω της πρεσβείας τους στη Σόφια.
Τουλάχιστον δύο πολίτες της π.Γ.Δ.Μ., οι Μπράνκο Ντούζεβιτς και Στάνκο Πίπαν, είναι γνωστό ότι έλαβαν μέρος στη διαδικασία αποκάλυψης των πρωτοκόλλων κρυπτογράφησης και στοιχείων, που χρησιμοποιούνταν για την προστασία του γιουγκοσλαβικού δικτύου καλωδίωσης. Λίγο μετά από αυτό, οι συγκεκριμένοι άνθρωποι ξεκίνησαν την παρακολούθηση των ελληνοσερβικών διαύλων επικοινωνίας, που διέσχιζαν τη χώρα τους.
Κάπου εδώ, στο σημείο που άρχισε να γίνεται περισσότερο ενδιαφέρουσα για εμάς η διήγηση του συνομιλητή μας, προς μεγάλη μας απογοήτευση, αποφάσισε να διακόψει. Υποσχέθηκε, πάντως, να επανέλθει σύντομα και να συνεχίσει τις αποκαλύψεις του, τόσο επί του συγκεκριμένου θέματος, όσο και για άλλα, εξ ίσου ενδιαφέροντα. Τον αποχαιρετίσαμε, ελπίζοντας ότι στην επόμενη συνάντησή μας θα τηρήσει την υπόσχεσή του, παρέχοντάς μας αποκλειστικό υλικό για τους αναγνώστες της ΑΜΑΡΥΣΙΑΣ.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΛΙΔΑΚΗΣ
