Γράφει ο Γεώργιος Γενετζάκης, φιλόλογος στο Χαλάνδρι
Διατυπώνονται συχνά απαισιόδοξες απόψεις για το μέλλον της πατρίδας μας: «Η Ελλάδα τελείωσε», «Δεν αλλάζει τίποτε προς το καλύτερο», «Όλα είναι χαμένος κόπος»! Καταρχάς, οφείλουμε να παραδεχτούμε ότι όντως η σύγχρονη Ελλάδα, συγκριτικά με τις ανεπτυγμένες κοινωνίες, αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα. Έχουμε υστέρηση σε διάφορους τομείς της κρατικής οργάνωσης αλλά και στη νοοτροπία μας ως πολίτες, με αποτέλεσμα, παρά τον εκσυγχρονισμό της σε πολλούς τομείς, να παρουσιάζει και σοβαρότατα ελλείμματα.
Ας θυμηθούμε όμως μερικές παραμέτρους που επιβράδυναν τον βηματισμό μας προς την ανάπτυξη, όχι ως άλλοθι της όποιας καθυστέρησης, αλλά για να συνειδητοποιήσουμε την ιστορική αλήθεια. Αρχικά η Ελλάδα από την έναρξη της Επανάστασης αγωνίστηκε σκληρά επί 127 χρόνια (1821 – 1948), για να αποκτήσει τα σημερινά της σύνορα: 1864 ένωση με τα Ιόνια νησιά, απελευθέρωση της Θεσσαλίας 1881, της Θεσσαλονίκης 1912, της Κρήτης 1913, των Δωδεκανήσων 1948.
Συγχρόνως δε στη διάρκεια αυτών των ετών θα αντιμετωπίσει τέσσερις εμφυλίους πολέμους1 (1824-1826, 1833-1834, 1916-1917 και 1943-1949), επτά πτωχεύσεις (1827, 1844, 1893, 1922, 1932, 1943, 2009), επτά πολέμους (1821-1828, 1853-1862, 1897, 1912-1913, 1916-1917, 1920-1922, 1940-1944), διάφορες στρατιωτικές δικτατορίες, με κυριότερη της περιόδου 1967-1974, και συνεχή ένταση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Μέχρι το 1987 η χώρα μας ήταν πρώτη στον κόσμο σε δαπάνες πολεμικών εξοπλισμών σε σχέση με το Α.Ε.Π. της2 !
Η Ελληνική ιστορία από το 1821 είναι γραμμένη με αίμα, απώλειες ζωών, πολέμους, δικτατορίες, πολιτικές και πολιτειακές ανακατατάξεις και τεράστιες δυσκολίες τις οποίες ο Ελληνικός λαός αντιμετώπισε αποτελεσματικά! Στη διάρκεια αυτών των ετών έγιναν αναμφισβήτητα και σοβαρά λάθη εκ μέρους των προγόνων μας, τα οποία στοίχειωσαν τον τόπο μας: οι εμφύλιοι πόλεμοι, ο πόλεμος του 1897, η Μικρασιατική καταστροφή, η οργάνωση πραξικοπήματος στην Κύπρο από τη δικτατορία των Συνταγματαρχών και η επακολουθήσασα εισβολή των Τούρκων στο νησί. Ευτυχώς από το 1974 και μετά η Πατρίδα μας δεν γνώρισε πολεμική σύγκρουση, με εξαίρεση την απειλή σύρραξης στα Ίμια το 1996.
Η πρόοδός μας καθυστέρησε επίσης εξαιτίας και της μακραίωνης σκλαβιάς (1977 χρόνια: στους Ρωμαίους από το 146 π.Χ. και κατόπιν στους Τούρκους, 1453 – 1821), με αποτέλεσμα αφενός την ελλιπή πειθαρχία στους νόμους και αφετέρου την έλλειψη συλλογικού πνεύματος, ως αποτόκου της δικαιολογημένης δυσπιστίας μας προς την εκάστοτε εξουσία –που δυστυχώς και σήμερα υπάρχει σε κάποιο βαθμό-, σε συνδυασμό και με την ανεπάρκεια κάποιων πολιτικών μας.
Παράλληλα, ο Ευρωπαϊκός Διαφωτισμός, όταν γονιμοποιούσε την σκέψη των Ευρωπαίων πολιτών, σε εμάς ήρθε μόνο ως πεντηκονταετής προσπάθεια να πεισθούν οι Έλληνες για το εφικτό της Επανάστασης! Επίσης, ενώ η Ευρώπη αποκτά τα πρώτα της πανεπιστήμια τον 11ο – 12ο αιώνα, εμείς ιδρύουμε κρατικό Πανεπιστήμιο το 1837 (περίπου 600 χρόνια μετά!).
Ωστόσο, παρά την πολυτάραχη ιστορία μας, σήμερα στην Πατρίδα μας έχουν συντελεστεί κοσμογονικές αλλαγές, ασύλληπτες και για την πιο τολμηρή σκέψη του παρελθόντος, σε όλα τα πεδία του κοινωνικού γίγνεσθαι, γεγονός που αποδεικνύει ανάγλυφα η σύγκριση του παρελθόντος με το παρόν. Η αισιοδοξία για το εφικτό της βελτίωσης και ο συστηματικός αγώνας των προγόνων μας δημιούργησαν τα σημερινά θεαματικά αποτελέσματα.
Είναι επομένως λογικό, παρά τη συντελεσθείσα ανάπτυξη, να υπάρχουν στη νοοτροπία μας και αρνητικά παρελθοντικά στοιχεία που μας εμποδίζουν να κινηθούμε ταχύτερα προς την πρόοδο. Όμως η ιστορία διδάσκει ότι, όπως ξεπεράσαμε παλαιότερα ανυπέρβλητες δυσκολίες, έτσι και τώρα θα κατορθώσουμε να κινηθούμε ταχύτερα προς τη βελτίωση. Απαιτείται πρωτίστως συνεργασία των πολιτικών δυνάμεων, εθνική ομοψυχία, ιστορική μνήμη, ένα τελείως διαφορετικό εκπαιδευτικό σύστημα καθώς και εργασιακή ειρήνη. Κυρίως δε να πιστέψουμε στους εαυτούς μας, ότι μπορούμε να τα καταφέρουμε καλύτερα. Χρειάζεται αισιοδοξία, επιτελική οργάνωση και προσπάθεια. Η απαισιοδοξία οδηγεί στην παραίτηση…
1. Γ. Β. Δερτιλής, «Επτά πόλεμοι, τέσσερις εμφύλιοι, επτά πτωχεύσεις 1821-2016», εκδόσεις «Πόλις», 2016, σελ. 10-15
2. ό.π. σελ. 101-102
