Στις περιπτώσεις που η εξυγίανση δεν αφορά το σύνολο του Δήμου, αλλά μόνο μία απ’ τις ενότητες που συνενώνονται, το πρόγραμμα εφαρμόζεται όχι για το σύνολο του νέου «Καλλικράτη» του δήμου, αλλά για το συγκεκριμένο συνενούμενο υπερχρεωμένο δήμο ενότητα του καινούργιου «Καλλικράτη» του δήμου.
Και για να μην υπάρξουν στο μέλλον ξανά περιπτώσεις Δήμων που θα προβούν ξανά σε υπερβολικούς δανεισμούς, με το πρόγραμμα «Καλλικράτης» καθιερώνουμε αυστηρά πλέον όρια στα κριτήρια δανεισμού. Γιατί πέραν όλων των άλλων, σας θυμίζω ότι οι υπερβολικοί αυτοί δανεισμοί δεν έχουν αντίκτυπο μόνο στα χρέη κάθε δήμου, αλλά συνυπολογίζονται και στο δημόσιο χρέος της χώρας.
Όσον αφορά στο προσωπικό, τις συνενώσεις των Δήμων των ΟΤΑ, αλλά και τις μεταφορές των αρμοδιοτήτων και στις Περιφέρειες και στους Δήμους, θα ακολουθήσει η μετάταξη και του αντίστοιχου προσωπικού. Οι υπάλληλοι που θα μεταταχθούν σε αντίστοιχες θέσεις των συνενούμενων ΟΤΑ θα διατηρήσουν όπως είναι φυσικό όλα τα εργασιακά και ασφαλιστικά τους δικαιώματα που προβλέπει ο νόμος, θα αξιοποιηθούν όπου υπάρχει ανάγκη με μια εξορθολογισμένη κατανομή του ανθρώπινου δυναμικού.
Εκεί όμως που στο τέλος αυτής της φάσης των εθελοντικών μετατάξεων διαπιστωθεί ότι αλλού υπάρχουν κενές θέσεις και αλλού υπάρχει πλεονάζον δυναμικό, θα τεθεί σε εφαρμογή η άλλη διάταξη του νομοσχεδίου που προβλέπει το καθεστώς των υποχρεωτικών μετατάξεων.
Όσον αφορά στη διακυβέρνηση, κεντρικό στοιχείο της νέας αρχιτεκτονικής είναι η θεμελίωση ενός νέου συστήματος διακυβέρνησης που διευρύνει τη συμμετοχή και εμβαθύνει τη δημοκρατία, που ενισχύει τη συλλογική λειτουργία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και επιτρέπει την καλύτερη συμμετοχή των πολιτών.
Ιδιαίτερα στους Δήμους επισημαίνουμε ότι μεταξύ άλλων αίρεται το ηλικιακό όριο των 21 ετών για την εκλογή δημοτικού και περιφερειακού συμβούλου. Στόχος να δώσουμε στους νέους από 18 ετών την ευκαιρία να διαμορφώσουν το μέλλον του τόπου τους.
Δεύτερον : Επίσης ιδιαίτερη προσοχή δίνουμε στους νέους θεσμούς διαβούλευσης και συμμετοχής για τον πολίτη. Σήμερα δεν υπάρχει κάποιος τέτοιος θεσμός, δηλαδή που να δίνει τη δυνατότητα οργανωμένης διαβούλευσης και έκφρασης των τοπικών φορέων. Γι’ αυτό σε κάθε δήμο άνω των 10 χιλιάδων κατοίκων και σε κάθε Περιφέρεια, συστήνεται Επιτροπή Διαβούλευσης, για να έχει τη δυνατότητα κάθε πολίτης να εκθέτει τις προτάσεις αλλά και τους προβληματισμούς του για κάθε θεσμικό, συλλογικό ή και ιδιαίτερο θέμα που μπορεί να απασχολεί αυτόν ή την κοινότητα στην οποία ζει.
Συστήνεται και λειτουργεί σε κάθε δήμο Συμβούλιο Ένταξης Μεταναστών για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που δημιουργεί το ζήτημα της μετανάστευσης. Θεσπίζονται θέσεις Αντιδημάρχων και Αντιπεριφερειαρχών με αποκλειστικά τοπικές αρμοδιότητες. Διασφαλίζεται έτσι η εκ του σύνεγγυς μέριμνα για τα θέματα των συνενούμενων Δήμων και νομαρχιών. Οι τοπικοί Αντιπεριφερειάρχες εκλέγονται άμεσα. Διασφαλίζεται έτσι η διεύρυνση της δημοκρατικής νομιμοποίησης της Περιφέρειας, αλλά βεβαίως και η πιο ισόρροπη κατανομή των εξουσιών μέσα σε αυτήν.
Πέμπτον, όσον αφορά τον έλεγχο και την εποπτεία. Είναι γεγονός ότι το σημερινό σύστημα ελέγχου είναι ανεπαρκές και αυτό για τρεις λόγους. Πρώτον, γιατί ο έλεγχος νομιμότητας πραγματοποιείται από το Γενικό Γραμματέα της Περιφέρειας, δηλαδή από μετακλητό υπάλληλο διορισμένο από την εκάστοτε κυβέρνηση.
Δεύτερον, γιατί τα μέλη της Ειδικής Επιτροπής Ελέγχου ασκούν παρεμπιπτόντως το ελεγκτικό έργο, χωρίς να διαθέτουν την αναγκαία υποστήριξη από εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό για τον έλεγχο τεχνικών ζητημάτων.
Τρίτον, διότι η εμπλοκή του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά μόνο τον προληπτικό έλεγχο των δαπανών όσων Δήμων έχουν πληθυσμό άνω των 5.000 κατοίκων, και βεβαίως λίγων ορισμένων ΝΠΔΔ. Όχι τα ΝΠΙΔ, όχι τις Δημοτικές Επιχειρήσεις, όχι τις Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις και βέβαια όχι την είσπραξη των εσόδων.
Επίσης, ο προσυμβατικός έλεγχος νομιμότητας περιορίζεται σε συμβάσεις άνω του 1 εκατ. ευρώ. Με το προσχέδιο νόμου, με το σχέδιο «Καλλικράτης» εισάγεται ένα νέο τριπλό σύστημα εποπτείας των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Πρώτα το Ελεγκτικό Συνέδριο θα ασκεί προληπτικό έλεγχο στις δαπάνες όλων των Δήμων, ανεξαρτήτως πληθυσμού, όλων των δημοτικών επιχειρήσεων και όλων των Περιφερειών.
Θα διενεργεί τακτικό ετήσιο δειγματοληπτικό έλεγχο κατασταλτικού χαρακτήρα και αν χρειαστεί έκτακτο γενικό ή θεματικό έλεγχο. Θα ασκεί επίσης γενικευμένο προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας σε κάθε σύμβαση την οποία συνάπτουν οι Δήμοι, οι Περιφέρειες και τα νομικά τους πρόσωπα καθώς και οι επιχειρήσεις τους.
Επίσης, ο Επίτροπος του Ελεγκτικού Συνεδρίου έχει τη δυνατότητα εάν διαπιστώσει αδράνεια σε ότι αφορά την είσπραξη εσόδων να ορίσει ημερομηνία είσπραξής τους.
Σε περίπτωση παρατεταμένης αδράνειας που θα οφείλεται σε δόλο ή βαριά αμέλεια των διοικούντων των Δήμων ή τα νομικά του πρόσωπα των Περιφερειών κ.ο.κ. έχει δικαίωμα να παραπέμψει πρώτον τους αιρετούς στην αρμόδια Επιτροπή για καταλογισμό της ζημιάς που προξένησαν, δεύτερον τους υπαλλήλους στο Ελεγκτικό Συνέδριο για καταλογισμό της ζημιάς που και αυτοί προκάλεσαν.
Με το σχέδιο «Καλλικράτης» συστήνεται αυτοτελής υπηρεσία εποπτείας των Δήμων και των Περιφερειών ανεξάρτητη από κάθε πολιτική επιρροή στις έδρες των επτά αποκεντρωμένων διοικήσεων. Θα είναι αρμόδια για τον έλεγχο νομιμότητας των πράξεων των ΟΤΑ αλλά βεβαίως και για τον πειθαρχικό έλεγχο των αιρετών.
Ο ελεγκτής νομιμότητας είναι ανώτατος υπάλληλος που η επιλογή του γίνεται αξιοκρατικά από το ΕΙΣΕΠ από το Ειδικό Συμβούλιο Επιλογής Προϊσταμένων τα μέλη του οποίου θυμίζω προέρχονται αποκλειστικά από το ΑΣΕΠ και από το «Συνήγορο του Πολίτη», ύστερα από πρόταση των επικεφαλής των χωρίς καμιά εμπλοκή του Υπουργού Εσωτερικών, του εκάστοτε Υπουργού Εσωτερικών.
Στα καθήκοντα του ελεγκτή νομιμότητας περιλαμβάνεται ο υποχρεωτικός έλεγχος νομιμότητας αποφάσεων των Δήμων και των Περιφερειών αλλά και των επιχειρήσεών τους. Σε περίπτωση δε που διαπιστωθεί ότι η απόφαση είναι παράνομη αυτομάτως την ακυρώνει.
Ένα κρίσιμο σημείο είναι αυτό το οποίο αποτελεί και ένα ιδιαίτερο σκέλος του όλου εγχειρήματος για να πάρει υπόσταση το χωριό και η γειτονιά ξανά. Με το σχέδιο «Καλλικράτης» φιλοδοξούμε να θεμελιώσουμε μια νέα σχέση κράτους – πολίτη. Φιλοδοξούμε να φέρουμε το κράτος και την αυτοδιοίκηση πιο κοντά αλλά και στον πολίτη και όσο το δυνατόν να πετύχουμε την καλύτερη εξυπηρέτησή του.
