Προάγγελος σκληρών περικοπών η ενδιάμεση έκθεση της ΤτΕ για την ελληνική οικονομία. Τέρµα οι κρατικοί πόροι, οι δήμοι θα µαζεύουν µόνοι τα έσοδά τους. Ίσως και από την εποµένη των εκλογών τα νέα µέτρα.
Ένα εντελώς διαφορετικό τοπίο αναμένει τις νέες αιρετές διοικήσεις που θα προκύψουν από τις αυτοδιοικητικές εκλογές της 7ης Νοεμβρίου. Τα βασικά στοιχεία του τοπίου αυτού περιγράφει, με αρκετά μελανά χρώματα, η ενδιάμεση έκθεση της Τραπέζης της Ελλάδος (ΤτΕ) για την ελληνική οικονομία, που δόθηκε λίγα δίωρα πριν στη δημοσιότητα. Στην έκθεση αυτή, αναφέρεται, μεταξύ άλλων, ότι:
«Τα τελευταία περίπου 15 χρόνια η τοπική αυτοδιοίκηση απορροφά όλο και περισσότερους φόρους από τον κρατικό προϋπολογισμό, παρά το γεγονός ότι οι περίπου 6.000 δήμοι και κοινότητες περιορίστηκαν σε 1.034. Την ίδια περίοδο, οι δήμοι ίδρυσαν περίπου 6.000 δημοτικές επιχειρήσεις, τα οικονομικά των οποίων δεν υπόκεινται σε έλεγχο.
Με το σημερινό καθεστώς υπάρχει μια σημαντική “δημοσιονομική ασυμμετρία”. Οι δήμοι ουσιαστικά καθορίζουν το ύψος των δαπανών τους και στη συνέχεια απαιτούν (και συνήθως λαμβάνουν) αυξημένα κονδύλια από τον προϋπολογισμό. Είναι γνωστό ότι η ασυμμετρία αυτή οδηγεί σε συνεχή και ανεξέλεγκτη διόγκωση των δαπανών».
Φοροεισπράκτορες
Και παρακάτω η ΤτΕ ζητά να δοθεί στους δήμους πραγματική δημοσιονομική αυτοτέλεια, η οποία μεταφράζεται πρωτίστως στην παραχώρηση σε αυτούς της δυνατότητας να εισπράττουν τα έσοδά τους.
«Η διαχείριση και τα έσοδα από τον φόρο ακίνητης περιουσίας θα πρέπει να δοθούν στους δήμους, με ταυτόχρονη άμεση κατάργηση όλων των μεταβιβαστικών πληρωμών από τον κρατικό προϋπολογισμό. Στον φόρο αυτό πρέπει να ενσωματωθεί και το τέλος ακίνητης περιουσίας, που σήμερα εισπράττεται μέσω των λογαριασμών της ΔΕΗ».
Όσο για τις περιβόητες δημοτικές επιχειρήσεις, οι συντάκτες της έκθεσης δεν «μασούν τα λόγια τους».
«Εκτός από έκτακτες περιπτώσεις, οι δήμοι δεν πρέπει να έχουν το δικαίωμα να εμφανίζουν ελλείμματα, ενώ όλες οι ζημιογόνες δημοτικές επιχειρήσεις πρέπει να κλείσουν. Επιπλέον, πολλοί φορείς που χρηματοδοτούνται από τους δήμους, όπως π.χ. τα ΚΑΠΗ, θα πρέπει να αναστείλουν ορισμένες δραστηριότητες, όπως π.χ. εκδρομές στο εξωτερικό ή δωρεάν διακοπές, για μια πενταετία, έως ότου αποκατασταθεί η δημοσιονομική σταθερότητα στη χώρα.
Είναι, επίσης, αδιανόητο, υπερχρεωμένοι δήμοι να διατηρούν ραδιοφωνικούς και τηλεοπτικούς σταθμούς με εκατοντάδες δημοσιογράφους».
Έρχεται μπόρα…
Τα όσα αναφέρονται στην έκθεση της ΤτΕ ως διαπιστώσεις για τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, μόνο «ειδήσεις» δεν είναι. Οποιοσδήποτε ασχολείται με τα αυτοδιοικητικά θέματα, γνωρίζει από πρώτο χέρι τα τεράστια ελλείμματα των δημοτικών επιχειρήσεων και το ανεξέλεγκτο της οικονομικής διαχείρισής τους, που πολλές φορές αφήνει χώρο για αδιαφανείς συναλλαγές…
Από εκεί και πέρα, σίγουρα οι ΟΤΑ δεν είναι τα μοναδικά «φυτώρια» διαφθοράς στη χώρα και ούτε πρέπει να αναδειχθούν σε «αποδιοπομπαίους τράγους» της σημερινής τραγικής οικονομικής κατάστασης. Εξάλλου, υπάρχουν δήμοι και κοινότητες που λειτουργούν υγιέστατα, προσφέροντας πολύτιμες κοινωνικές υπηρεσίες στους δημότες τους.
Από την άλλη, ωστόσο, οφείλουμε να παραδεχθούμε ότι το «πάρτι» που έγινε σε αρκετούς ΟΤΑ τα τελευταία χρόνια, δεν μπορεί πλέον να συνεχιστεί. Για να παραφράσουμε την ατάκα μιας τηλεοπτικής διαφήμισης, «no money, no party»…
Στο πλαίσιο αυτό, οι προσεχείς εκλογές αποκτούν ακόμη μεγαλύτερη σημασία, αφού οι αιρετοί που θα ψηφίσουμε θα κληθούν να διαχειριστούν κρίσιμα θέματα που δεν θα άπτονται μόνο της καθημερινότητάς μας, αλλά και της τσέπης μας. Κάτι που, ιδιαίτερα στους υπερχρεωμένους δήμους, όπως αυτός του Αμαρουσίου, ίσως δημιουργήσει πολύ έντονες κοινωνικές αντιδράσεις…
Πάντως, στην ουσία των διαπιστώσεων της έκθεσης της ΤτΕ, όσο και αν οι επισημάνσεις της είναι επώδυνες για την Τοπική Αυτοδιοίκηση, δεν απέχουν πολύ από την πραγματικότητα. Όντως, οι αυτοδιοικητικές εξουσίες θα πρέπει να αυτονομηθούν οικονομικά, ώστε να μπορούν να λειτουργούν ανεξάρτητα από τις ροές πόρων από τον κρατικό προϋπολογισμό.
Αρκεί, βέβαια, οι αρμοδιότητες που θα κληθούν να αναλάβουν, να μπορούν να καλυφθούν μέσω των εσόδων που θα τους παραχωρηθούν. Γιατί είναι ορατός ο κίνδυνος, η κεντρική εξουσία να «φορτώσει» στους ΟΤΑ υπερβολικά πολλά καθήκοντα, τα οποία αντικειμενικά δεν θα μπορούν να εξυπηρετηθούν από τους διαθέσιμους πόρους. Και τότε, τα πράγματα θα… σκουρήνουν.
Σε κάθε περίπτωση, στις δύσκολες οικονομικές στιγμές που βιώνουμε ως χώρα, θα πρέπει όλοι να μάθουμε να ενεργούμε διαφορετικά. Ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τους αιρετούς, πριν σπεύσουν να βάλουν «μαχαίρι» στις προσφερόμενες από τους ΟΤΑ κοινωνικές παροχές, καλό είναι να δουν πρώτα τι μπορούν να περικόψουν από τις αδικαιολόγητες σπατάλες τους. Και τέτοιες είναι σίγουρο ότι υπήρξαν και υπάρχουν.
Για αρκετούς δήμους ισχύει η δήλωση «λεφτά υπάρχουν». Εκεί που «σκοντάφτουμε» είναι η διαχείρισή τους…
