Mε μεγάλη επιτυχία και εξαιρετικό ενδιαφέρον διεξήχθη η ημερίδα με θέμα «Οι υδρογονάνθρακες στην περιοχή Ελλάδος και Κύπρου, ευκαιρίες, δυνατότητες και προκλήσεις», από το Κέντρο Αριστείας «Ακρόπολις» στο Κέντρο Τέχνης, Τύπου και Πολιτισμού ΑΜΑΡΥΣΙΑ, την Τετάρτη 24 Μαΐου, σε μια αίθουσα κατάμεστη από κόσμο, όπου εκλεκτοί ομιλητές ανέπτυξαν το θέμα, ενώ υπήρχε και δυνατότητα παρακολούθησης διαδικτυακά.
Το αντικείμενο της εκδήλωσης παρουσίασε μεγάλο ενδιαφέρον, κάτι που δικαιολογεί απόλυτα τη συμμετοχή κυβερνητικών αξιωματούχων και διακεκριμένων στελεχών όπως ο υπουργός Εθνικής Άμυνας της μεταβατικής κυβέρνησης, στρατηγός Α. Στεφανής, οι επίτιμοι αρχηγοί ΓΕΣ, ΓΕΝ και Α.Σ., στρατηγός Κ. Γκίνης και ναύαρχοι Σ. Πετράκης και Ι. Παυλόπουλος, ο πρ. δήμαρχος Πεντέλης και διοικητής της Ίλης Ιππικού ταξίαρχος Δ. Στεργίου – Καψάλης, αλλά και ο υποψήφιος δήμαρχος Άγγ. Παλαιοδήμος, στρατηγοί (Ε.Δ. και Σ.Α.), ναύαρχοι (Π.Ν. και Λ.Σ.) και πτέραρχοι, ο πρ. γενικός διευθυντής Αμυντικών Εξοπλισμών και Επενδύσεων, ναύαρχος Κ. Κυριακίδης, ο πρόεδρος της Ένωσης Αποστράτων Π.Ν. ναύαρχος Θ. Γερούκης, ο πρόεδρος της Αεροπορικής Ακαδημίας Ελλάδος πτέραρχος Σ. Αλεξόπουλος, διευθυντικά στελέχη ναυτιλιακών εταιρειών, εκπρόσωποι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, μέλη και φίλοι του Κέντρου και της ΑΜΑΡΥΣΙΑΣ.
Οι ομιλητές
Στην εκδήλωση, την οποία συντόνισε ο δημοσιογράφος της ΑΜΑΡΥΣΙΑΣ Μάνος Χρυσός, ομιλητές ήταν ο καθηγητής και ομότιμος επιστημονικός ερευνητής της καναδικής κυβέρνησης, µε έδρα τη Γεωλογική Υπηρεσία του Καναδά και οµότιµος καθηγητής του Τµήµατος Μηχανικών Ορυκτών Πόρων του Πολυτεχνείου Κρήτης Αντώνης Φώσκολος, ο υποναύαρχος (ε.α.) Π.Ν., πρ. διοικητής Κέντρου Εκπαίδευσης Ναυτικής Αποτροπής (2016-2018) και εκτελεστικός διευθυντής Στρατηγικής και Στρατηγικής Επικοινωνίας του Κέντρου Αριστείας «Ακρόπολις» Γιώργος Τσόγκας και η απόφοιτος του τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, με επιλεγμένη κατεύθυνση τις Διεθνείς Σχέσεις και φοιτήτρια του μεταπτυχιακού προγράμματος Διεθνών Σχέσεων, Στρατηγικής και Άμυνας του Πανεπιστημίου Νεάπολις της Πάφου στην Κύπρο, Αικατερίνη Δαουτάκου.
Τοποθετήσεις
Ο καθηγητής Αντ. Φώσκολος παρέθεσε την επιστημονική του τεκμηρίωση στον τομέα των μελετών της περιοχής που αποτυπώνει έργο δεκαετιών. Παρουσίασε εν συντομία τα στοιχεία από το 2014 μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Κριμαία, και αναφέρθηκε στις από τότε γεωπολιτικές παγκόσμιες επιλογές σε ότι αφορά στις διεθνείς ενέργειες έρευνας των υδρογονανθράκων στην περιοχή ενδιαφέροντος (Ελλάδα, Κύπρος, Αν. Μεσόγειος). Ειδικά για την περιοχή της Μεσογείου έκανε μια κατατοπιστική σύγκριση με επιστημονικά δεδομένα και στοιχεία, άλλων περιοχών, αλλά και από τις έρευνες στη χώρα μας ειδικά αυτών των τριών διαστάσεων, που έχουν καταδείξει την ύπαρξη υδρογονανθράκων. Όπως προκύπτει λοιπόν από τα εν λόγω στοιχεία αναμένεται σύντομα και μετά τις πρώτες γεωτρήσεις που σχεδιάζονται να εκκινήσουν το 2024, οι επαληθεύσεις σε περιοχές του Ιονίου, του κόλπου Κυπαρισσίας και δυτικά – νοτιοδυτικά της Κρήτης, οι οποίες θα παρέξουν τα πρώτα στοιχεία και μόνο τότε θα δυνάμεθα να χρησιμοποιούμε τον όρο κοίτασμα και θα γνωρίζουμε ακριβέστερα τις διαθέσιμες ποσότητες!
Εντυπωσιακός ήταν ο συσχετισμός της γεωμορφολογίας όπως αυτή εξελίχτηκε στη Μεσόγειο τα τελευταία εκατομμύρια χρόνια, με τις ενδείξεις και αποδείξεις ευρέσεως υδρογονανθράκων. Επεσήμανε δε την ποιοτική διαφορά του βιογενούς αερίου λόγω της γεωμορφολογίας στη δημιουργία του σε ότι αφορά στην ενεργειακή του απόδοση και στην καθαρότητά του.
Ανέδειξε τις κατά καιρούς διαφοροποιήσεις στην πολιτική της ΕΕ και των ΗΠΑ για την προαγωγή των ερευνών, που δεν αιτιολογούνται ούτε με γεωπολιτικά ερεθίσματα αλλά ούτε και με την κοινή λογική. Ρητορική η ερώτησή του αν υπήρξαν έξωθεν παρεμβάσεις ή διακριτή καθοδήγηση για τη σημερινή σπουδή εκκινήσεως των ερευνών! Παραδέχτηκε πάντως ότι η Ρωσία με τον πόλεμο στην Ουκρανία επέδρασε καταλυτικά στις ημέτερες κυβερνητικές αποφάσεις, αναδεικνύοντας την ευκαιρία της γεωπολιτικής αναβάθμισης της χώρας μας και στον ενεργειακό τομέα, διεκδικώντας να γίνει σημαντικός ενεργειακός πάροχος για την γηραιά ήπειρο για τα επόμενα ίσως και 100 χρόνια. Οι γεωπολιτικές ευκαιρίες, η αναμενόμενη ανάπτυξη αλλά και τα οικονομικά μεγέθη των αναμενόμενων κρατικών εσόδων εκτιμάται ότι θα αναβαθμίσουν σημαντικά και το βιοτικό επίπεδο του ελληνικού λαού.
Η ερευνήτρια Αικ. Δαουτάκου παρουσίασε τις αρχές Δικαίου στην οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών και πολύ περιεκτικά ενημέρωσε για την κατάσταση σε ενεστώτα χρόνο σε ότι αφορά στη χώρα μας αλλά και στην Κύπρο.
Ο υποναύαρχος Γ. Τσόγκας παρουσίασε εν συντομία την αντίληψη ναυτικής ασφάλειας ξεκινώντας με τα έργα των επιχειρήσεων ναυτικής ασφάλειας, ιδιαίτερα αυτά που έχουν έννοια σε αποστολές προστασίας των κρίσιμων υποδομών σχετιζόμενων με την εξόρυξη και διακίνηση του φυσικού αυτού πλούτου. Εξετάζοντας την περίπτωση της καταστροφής στον κόλπο του Μεξικό, παρατήρησε ότι τα οικονομικά μεγέθη από ενδεχόμενη καταστροφή είναι της τάξεως των αρκετών δισ. ευρώ, ακόμη και αυτά της παρακώλυσης της μεταφοράς αγγίζουν τα εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ την ημέρα. Η οικολογική καταστροφή εξαιτίας ενός ενδεχόμενου καταστροφής των υποδομών είναι τεράστια και το οικονομικό της αποτύπωμα στο τουριστικό προϊόν θα αποβεί καταστροφικό, καθόσον το τελευταίο προσφέρει σημαντικά και καταλυτικά στο ΑΕΠ της χώρας μας. Το αυτό μπορεί να ειπωθεί και για το προϊόν της ασφάλειας που οι φιλοξενούμενοι τουρίστες πέραν των παροχών υψηλού επιπέδου επιζητούν.
Σημείωσε ότι η επίγνωση της θαλάσσιας κατάστασης που εξασφαλίζει τη σύντμηση χρόνου λήψης απόφασης και μεγιστοποίηση του χρόνου αντίδρασης, προϋποθέτει τη θεσμική συνεργασία φορέων εσωτερικού και εξωτερικού. Απαιτεί συνεργασίες διαμοιρασμού των πληροφοριών για εντοπισμό και περιστολή των εν δυνάμει απειλών, ενώ η εφαρμογή σε όλο το θαλάσσιο περιβάλλον (επί, άνω και υπό την επιφάνεια) επιδρά καταλυτικά στην άμυνα, την ασφάλεια, την οικονομία και το περιβάλλον. Επεσήμανε ότι η αξιοποίηση της τεχνολογίας και των νέων δυνατοτήτων αυτής με την ανάπτυξη και χρήση μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης θα υποστηρίξει πλήρως τις όποιες επιλογές.
Η προστασία των κρίσιμων υποδομών, οι αντιτρομοκρατικές επιχειρήσεις, αλλά και οι ενδεχόμενες κυβερνοεπιθέσεις, συνεκτικά, και υπό την οπτική ενός καταστροφικού αποτελέσματος, απαιτούν ενέργειες σε τακτικό, επιχειρησιακό, πολιτικό και διεθνές επίπεδο. Απαιτείται να καταστρωθούν και επικαιροποιηθούν τα σχέδια προστασίας λιμένων, αγωγών, τερματικών σταθμών, γραμμών και μέσων θαλάσσιων μεταφορών, πλατφορμών εξόρυξης, των γεωτρύπανων πλοίων και των λοιπών συναφών υποδομών. Η επιχειρησιακή σχεδίαση (και οι κανόνες εμπλοκής) των ενδεχόμενων καταστάσεων ασύμμετρης και υβριδικής απειλής θα πρέπει να επανεξεταστούν. Η ενεργός συμμετοχή της εθνικής αμυντικής βιομηχανίας θα πρέπει να υποστηριχθεί και το συναφές θεσμικό πλαίσιο ίσως θα πρέπει να τροποποιηθεί ώστε να δίνει καλύτερες ευκαιρίες εμπλοκής και ανάπτυξης.
Για την αποτελεσματική προστασία και διαχείριση του χώρου ενδιαφέροντος θα πρέπει να εξεταστεί η οριοθέτηση αυτού με τη θέσπιση απαγορευμένων ή περιορισμένων περιοχών πτήσεων (prohibited – restricted areas) αλλά και των θαλάσσιων ζωνών ρύθμισης κυκλοφορίας, (separation schemes) μέσω των αρμόδιων Διεθνών Οργανισμών (ICAO, EuroControl, IMO, IHO).
Παρουσίασε τις ευκαιρίες αλλά και τις συναφείς πρωτοβουλίες διαπραγμάτευσης κυρίως με ΕΕ και εισηγήθηκε τη δημιουργία μιας «Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Προστασίας Υποδομών και Αποτροπής Περιστατικών (European Critical Energy Infrastructure Protection and Incident Prevention Agency)» για την οποία η χώρα μας θα πρέπει να διεκδικήσει πέραν της δημιουργίας της, πέραν του μηχανισμού χρηματοδότησής της, την εγκατάστασή της στην Ελλάδα!
Σημαντικά ερωτήματα και διάλογος
Στη συνέχεια, ως έναυσμα για να ακολουθήσει μια παραγωγική συζήτηση, έθεσε τα ακόλουθα ερωτήματα:
• Γιατί αποτελεί μονόδρομο για τη χώρα μας να διαδραματίσει ενεργό ρόλο στην ασφάλεια του ενεργειακού πλούτου άρα και στην ασφάλεια μέσω αυτού;
• Γιατί χρήζει επίσπευσης η οριοθέτηση και ολοκλήρωση προσδιορισμού και συμφωνίας ΑΟΖ σε διμερές επίπεδο με την Κύπρο, με την Αίγυπτο αλλά και με «κάθε καλόβουλο γείτονα» στο πλαίσιο του Διεθνούς Δικαίου;
• Γιατί η περιοχή νοτίως του Καστελλόριζου δεν θα πρέπει να ιδωθεί διαφορετικά από την περιοχή νοτίως της Κρήτης (σε ότι αφορά στην Κυριαρχία και στα Κυριαρχικά Δικαιώματα);
• Γιατί η Ε.Ε. θα πρέπει να έχει συνεκτική αντίληψη της ενεργειακής ασφάλειας αλλά και της ασφάλειας – προστασίας των πόρων ώστε αυτοί να εξασφαλίζονται με στόχο την αδιάλειπτη παροχή ενέργειας σε αυτή; Προτίθεται η ΕΕ να ασκήσει προς τούτο τις ανάλογες διπλωματικές πιέσεις σε όσους αμφισβητούν τα κυριαρχικά μας δικαιώματα;
• Πώς εκλαμβάνονται κάποιες τουρκικές περιστροφές λόγου που θέλουν τις ελληνικές κυβερνήσεις να μην «τολμούν» να ενημερώσουν τον Έλληνα πολίτη ότι η «προ-συμφωνημένη» επιλογή είναι η «δίκαιη κατανομή» του ενεργειακού πλούτου της ευρύτερης περιοχής;
«Απαιτείται εγρήγορση σε όλα τα επίπεδα»
«Αυτό που τελικά αξίζει να συγκρατήσουμε ότι για τη διαχείριση του ζητήματος της εκμετάλλευσης των υδρογονανθράκων και της προστασίας των συναφών ενεργειακών υποδομών στην περιοχή μας, απαιτείται πολιτική, διπλωματική και επιχειρησιακή εγρήγορση», εκτιμά το Κέντρο Αριστείας «Ακρόπολις», θεωρώντας ότι «η εσπερίδα πέτυχε το στόχο της και οι συμμετέχοντες αντιλήφθηκαν αφενός μεν την ευκαιρία των μέχρι τούδε επιστημονικών ενδείξεων – αποδείξεων για τη χώρα μας και για την Κύπρο, αφ’ ετέρου κατανόησαν τις συναφείς προκλήσεις συμπεριλαμβανομένων των γεωπολιτικών αλλά και αυτών της ασφάλειας· ταυτόχρονα έγιναν κοινωνοί της πολυπλοκότητας και των υποχρεώσεων μέχρι την επίτευξη της αξιοποίησης των φυσικών αυτών ενεργειακών πόρων».
Τέλος, «ευχαριστεί με ιδιαίτερη έμφαση τον εκδότη της ΑΜΑΡΥΣΙΑΣ Χρήστο Ζαγκλή και τους συνεργάτες του για την άψογη εκτέλεση της εσπερίδας, καθώς επίσης και την οικογένεια Παλαιοδήμου για την ευγενική της χορηγία στην παράθεση του “vin d’honneur”».
