Στάθης Σταθόπουλος
Πρόεδρος ΔΣ Πράσινου Ταμείου
Το Πράσινο Ταμείο είναι σχετικά νέος φορέας, εποπτεύεται από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ιδρύθηκε το 2010 και αποτελεί χρηματοδοτικό εργαλείο εκατοντάδων δυνητικών δικαιούχων. Έως και τα μέσα του 2019, υποχρεώθηκε να συμβάλει με τα διαθέσιμά του στην αντιμετώπιση της μεγάλης δημοσιονομικής κρίσης της χώρας. Παρά τον δραστικό περιορισμό των δυνατοτήτων που διέθετε αρχικά, αλλά και τον οικονομικό ακρωτηριασμό που υπέστη στο διάστημα 2011-2012, οπότε και με αλλεπάλληλες νομοθετικές ρυθμίσεις απέμεινε μόλις με το 2,5% (!!!) των πόρων του διαθέσιμο για την κατάρτιση χρηματοδοτικών προγραμμάτων για τη στήριξη της περιβαλλοντικής πολιτικής, συνέχιζε για 6, περίπου, χρόνια να μην καταφέρνει να απορροφήσει ακόμα και όσα, λίγα, πλέον χρήματα του απέμεναν για μια σειρά από λόγους.
Αυτήν την τάση, επιχειρήσαμε ως νέα διοίκηση, που ανέλαβε το φθινόπωρο του 2019, να αναστρέψουμε: να μπορέσουμε, δηλαδή, να διαθέσουμε ως και το τελευταίο ευρώ, 20 μήνες μετά, εν μέσω τριών καθολικών lockdown και πολλών έκτακτων μέτρων για την αντιμετώπιση της πρωτοφανούς πανδημίας που μείωσαν την αυτοπρόσωπη απασχόληση των ήδη λίγων εργαζομένων μας, σχεδιάσαμε με την καθοδήγηση του Υπουργού κ. Κωστή Χατζηδάκη αρχικά, αλλά και του διαδόχου του, σημερινού υπουργού κ. Κώστα Σκρέκα, το ολοκληρωμένο πλάνο μας για την αναστροφή αυτής της τάσης.
Απορρόφηση χρηματοδοτικών προγραμμάτων
Το 2020, υπήρξε για πρώτη φορά απορρόφηση 100% στα έργα Αστικής Αναζωογόνησης για τους δήμους, όπως πιστοποιεί και η σχετική απόφαση του τότε Υπουργού κ. Χατζηδάκη (Δεκέμβριος 2020), όπου πήραν μέρος 305 από τους 322 δήμους της χώρας – επίσης ρεκόρ. Σε αυτούς τους δήμους δεν θα μπορούσαν, φυσικά, να μη συγκαταλέγονται και όλοι ανεξαιρέτως οι δήμοι του Βόρειου Τομέα Αθηνών με σημαντικά έργα που ξεκινούν, όπως η εμβληματική ανάπλαση της Βίλας Λουμίδη στο Μαρούσι, σημαντικές αναπλάσεις στην Κηφισιά, ανάπλαση του Άλσους στη Νέα Φιλαδέλφεια, έργα σχολείων στην Πεύκη και τη Λυκόβρυση, στην Πεντέλη και τα Μελίσσια, στον Παπάγου και τον Χολαργό, με τη νέα οδό Βουτσινά, τη νέα μορφή της Πλατείας Αγίας Παρασκευής κ.ά.
Εξασφαλίσαμε 80% περισσότερα χρήματα στους δικαιούχους μας, με 97 εκ. ευρώ έναντι 54,3 εκ. ευρώ τα προηγούμενα, πιο «ήρεμα» χρόνια. Επιπλέον, σχεδόν τριπλασιάστηκαν οι εντάξεις νέων έργων και μελετών με 133,4 εκ. ευρώ έναντι 56,8 εκ. ώς τις αρχές Μαΐου 2021 και δημιουργήθηκε μια νέα γενιά 780, περίπου, νέων έργων και μελετών σε όλη τη χώρα. Δωδεκαπλασιάστηκαν, επιταχυνόμενες κατά πολύ σε αρκετές περιπτώσεις, οι πληρωμές έργων δήμων (16 εκ. έναντι 1,3 εκ. ευρώ) και εξαπλασιάστηκαν συνολικά οι πληρωμές (44 εκ. έναντι περίπου 7,5 εκ.) ενώ τριπλασιάστηκαν στο μεγάλο μας πρόγραμμα, το Περιβαλλοντικό Ισοζύγιο, και υπήρξε κατά μ.ο. αύξηση 15% στις πληρωμές για τα Δάση, το Γαλάζιο Ταμείο, το Φυσικό Περιβάλλον, τους Φορείς Διαχείρισης κ.λπ., με τη μεγάλη πλειοψηφία τους να έχουν αύξηση πάνω από 40% στις απορροφήσεις, σε σχέση με τα πενιχρά αποτελέσματα που εμφάνιζαν ώς το 2018. Σήμερα, το Πράσινο Ταμείο είναι 2,5 φορές μεγαλύτερο σε πραγματοποιήσεις Π/Υ σε σχέση με αυτό που ήταν στις αρχές φθινοπώρου του 2019.
Δράσεις για την Κλιματική Αλλαγή
Βάλαμε, επίσης, σε προτεραιότητα τις δράσεις για την Κλιματική Αλλαγή, τη Βιοποικιλότητα και την Κυκλική Οικονομία, με τα ολοκληρωμένα προγράμματα Life.
Πρώτα με το πρόγραμμα LIFE-IP AdaptInGR ενισχύουμε την Εφαρμογή Πολιτικής για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή στην Ελλάδα. Έχουμε ως στόχο την υποστήριξη της εφαρμογής της Εθνικής Στρατηγικής για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή (ΕΣΠΚΑ) και των Περιφερειακών Σχεδίων Προσαρμογής (ΠεΣΠΚΑ), με κατάλληλες δράσεις σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, αλλά και δράσεις για τη διαμόρφωση σχεδίων προσαρμογής από δήμους της χώρας, στο πλαίσιο του Συμφώνου των Δημάρχων. Ξεκινήσαμε στα μέσα του 2019 και θα ολοκληρώσουμε τον Δεκέμβριο 2026 (8 έτη) με συνολικό προϋπολογισμό 14,2 εκ. € με 11 διαφορετικές δράσεις.
Με το δεύτερο ολοκληρωμένο πρόγραμμά μας, το LIFE-IP 4Natura επιχειρούμε ολοκληρωμένες δράσεις για τη διατήρηση και διαχείριση των περιοχών του δικτύου Natura 2000, των ειδών, των οικοτόπων και των οικοσυστημάτων στην Ελλάδα. Ενισχύουμε, συνολικά την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και τη συμμόρφωση της χώρας με την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Αποσκοπούμε στην ολοκληρωμένη διαχείριση του δικτύου Natura 2000. Έχουμε διάρκεια 8 έτη και ο προϋπολογισμός εδώ είναι 17 εκ. €.
Τέλος, με το Ολοκληρωμένο Πρόγραμμα LIFE-IP CEI-Greece στόχο έχουμε την υλοποίηση των Εθνικών Σχεδίων Πρόληψης και Διαχείρισης Αποβλήτων και της Εθνικής Στρατηγικής για την Κυκλική Οικονομία.
Σχέδια Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ)
Επιπλέον, δώσαμε ξανά ζωή στο ειδικό πρόγραμμα των Σχεδίων Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ), που είχε ξεκινήσει η προηγούμενη διοίκηση από το 2016, αλλά παρέμενε στα χαρτιά ως τα τέλη του 2019, με απορρόφηση… 2,07%. Αντιμετωπίσαμε θεσμικές παθογένειες, που κρατούσαν πάνω από 3 χρόνια. Στο 1/3 του χρόνου έχουμε επιτύχει 11πλάσιες εξοφλήσεις σε πάνω από 65 δήμους.
Θέλουμε να ολοκληρώσουμε τη δουλειά που ξεκίνησε από το φθινόπωρο του 2019 και να συνεχίσουμε και με νέα προγράμματα. Για την τρέχουσα χρονιά το Ταμείο θέτει στη διάθεση των δυνητικών του δικαιούχων 8 βασικά προγράμματα ύψους 124 εκ. ευρώ περίπου, τα οποία θα εξειδικεύονται, σταδιακά, σε ειδικότερες προσκλήσεις, άξονες, μέτρα ή δράσεις. Τα νέα προγράμματα για την Απολιγνιτοποίηση και την Ηλεκτροκίνηση για τα ΣΦΗΟ 254 δήμων, είναι για εμάς στόχοι-πρόκληση για ακόμα καλύτερα αποτελέσματα, φέτος.
Καινοτόμες Δράσεις με τους Πολίτες 2020-2021
To 2021 ξεκίνησε με μια ακόμα πρόσκληση, τις «Καινοτόμες Δράσεις με τους Πολίτες 2020-2021». Σκοπός της είναι η ενίσχυση δράσεων σε αντικείμενα που αφορούν στην κλιματική αλλαγή, στην προστασία του φυσικού ή ανθρωπογενούς περιβάλλοντος και στην προστασία και διατήρηση της βιοποικιλότητας. Ο προϋπολογισμός είναι 1.500.000 €.
Μέσα σε χρόνο μικρότερο του εξαμήνου εκτελέστηκε το πρώτο μεταβατικό πρόγραμμα απολιγνιτοποίησης στη χώρα, για τα ΣΔΑΕΚ (Σχέδια Δράσης για την Αειφόρο Ενέργεια – Κλίμα), τα ΣΔΚΟ (Σχέδια Δράσης για την Κυκλική Οικονομία), το πιλοτικό πρόγραμμα υγρών αποβλήτων, τη Ζώνη Καινοτομίας, το Επιχειρηματικό Πάρκο Μεγαλόπολης, με δικαιούχους τις τοπικές κοινωνίες της Δυτικής Μακεδονίας (Κοζάνη – Φλώρινα) και της Αρκαδίας.
Επιπλέον, ολοκληρώθηκαν οι διοικητικές διαδικασίες που προβλέπονται για τις συνεργασίες με τον ΕΦΕΠΑΕ και το ΚΑΠΕ, ως προς τα προγράμματα ενίσχυσης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, σε μια κρίσιμη οικονομικά περίοδο, και των ενεργειακών κοινοτήτων.
Το Πράσινο Ταμείο αλλάζει μέγεθος
Τον Φεβρουάριο 2021, το Πράσινο Ταμείο πιστοποιήθηκε για πρώτη φορά με βάση το πρότυπο ΕΛΟΤ 1429. Επιβεβαιώνεται, πλέον, η διαχειριστική επάρκεια του Οργανισμού σε πόρους και υποδομή, με βάση το πιο σύγχρονο εθνικό πρότυπο και αποδεικνύεται η ικανότητά του να διαχειρίζεται, πλέον, και μεγαλύτερα συγχρηματοδοτούμενα έργα.
Η επίσημη τεκμηρίωση της διοικητικής ικανότητας του Ταμείου, σε συμμόρφωση με τις απαιτήσεις του Κοινοτικού και Εθνικού Δικαίου, μας γεμίζει χαρά. Με αυτή τη θεσμική κατοχύρωση ανοίγει ο δρόμος για πιο αποδοτική και ποιοτική υλοποίηση και διαχείριση των έργων του, εν όψει της έγκρισης του Εθνικού Σχεδίου για το Ταμείο Ανάκαμψης. Εξασφαλίζεται μια προϋπόθεση που μέχρι σήμερα έλειπε για τη στενότερη συνεργασία με τα αρμόδια εθνικά και ευρωπαϊκά όργανα.
Στην προσπάθεια αυτή, φυσικοί σύμμαχοι και συνεργάτες είναι οι φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, οι περιφέρειες και οι δήμοι της χώρας. Και με αυτούς θα συνεχίσουμε!