Ακόμη βαρύτερο κλίμα δημιουργεί για την ελληνική οικονομία, η ετήσια έκθεση του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος. Ο κ. Γιώργος Προβόπουλος στην ετήσια έκθεσή του, προβλέπει μηδενική ή και αρνητική ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας το 2009, αύξηση της ανεργίας, μείωση του μέσου χρόνου εργασίας και συστήνει μηδένιση του δημοσιονομικού ελλείμματος το 2012.
Πιο κοντά στο ΔΝΤ
Η ύφεση της ελληνικής οικονομίας εκτιμά η Τράπεζα της Ελλάδος ότι θα συνοδευτεί από την απώλεια έως και 38.000 θέσεων εργασίας. Στην ετήσια έκθεση για τη Νομισματική Πολιτική που δόθηκε την προηγούμενη Πέμπτη στη δημοσιότητα, ο διοικητής της ΤτΕ εκτιμά ότι ο ρυθμός ανάπτυξης θα είναι φέτος μηδενικός και προέβλεψε ότι μπορεί να καταγραφούν αρνητικοί ρυθμοί του ΑΕΠ μέσα στο έτος. Πρόκειται για μια εκτίμηση που προσεγγίζει περισσότερο τις αντίστοιχες του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και διεθνών οίκων που «βλέπουν» φέτος συρρίκνωση της ελληνικής οικονομίας, σε αντίθεση με το υπουργείο Οικονομίας το οποίο ακόμη και πριν από ένα μήνα επέμενε στη βασική παραδοχή για ρυθμό ανάπτυξης 1,1%.
Ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος κατά τη διάρκεια της παρουσίασης της έκθεσης προχώρησε σε συστάσεις, που επικεντρώνονται κυρίως στη δημοσιονομική πειθαρχία «για να εμπνεύσουμε εμπιστοσύνη στις αγορές και να βελτιωθούν οι όροι εξωτερικού δανεισμού» και υπογράμμισε ότι απαιτείται ταχεία διόρθωση του δημοσιονομικού ελλείμματος και να μηδενιστεί το 2012.
Η χαμηλή ανταγωνιστικότητα που αντανακλάται στο υψηλό έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών και επιτείνεται χρόνο με το χρόνο εξαιτίας της αύξησης του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος με ταχύτερο ρυθμό από την υπόλοιπη Ευρωζώνη, είναι πιθανό να μην επιτρέψει στην Ελλάδα να βγει από την κρίση μαζί με όλους τους άλλους εταίρους.
Επίσης, εκτιμά ότι ο πληθωρισμός θα διαμορφωθεί στο 1,5%, ενώ σε ό,τι αφορά την πιστωτική επέκταση προβλέπεται ότι τα υπόλοιπα δανείων θα αυξηθούν κατά 6%-8%, αντί του 10% που εκτιμόταν στην αρχή του χρόνου.
Συστάσεις κατά της κρίσης
Σύμφωνα με τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, απαιτούνται:
Πρώτον γρήγορη και γενναία διόρθωση του δημοσιονομικού ελλείμματος, ώστε να μηδενιστεί το 2012. Όπως είπε τούτο είναι εφικτό, εάν «συλληφθεί» μέρος της τεράστιας φοροδιαφυγής και, κυρίως, εάν επιτευχθεί ουσιαστική περιστολή της σπατάλης και βελτίωση της αποτελεσματικότητας των κρατικών δαπανών.
Δεύτερον, εφαρμογή πλέγματος μεταρρυθμίσεων στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, προκειμένου να τιθασευτεί το δημόσιο χρέος.
Ο διοικητής της ΤτΕ εκτίμησε ότι απαιτούνται σημαντικά πρωτογενή πλεονάσματα (της τάξης του 4,5-5% του ΑΕΠ), ώστε να επιτευχθεί ουσιαστική μείωση του λόγου του χρέους προς το ΑΕΠ στο επίπεδο αναφοράς της Συνθήκης του Μάαστριχτ (60%) μέσα σε εύλογο χρονικό διάστημα, π.χ. εντός 10 ετών. Τούτο όπως είπε είναι απαραίτητο και για να καλύπτονται στο μέλλον οι πρόσθετες δαπάνες, τις οποίες θα συνεπάγεται η προϊούσα γήρανση του πληθυσμού.
Στην εξάλειψη των ελλειμμάτων μπορούν να συμβάλουν η καθιέρωση αριθμητικών ορίων για τις δαπάνες, η ενίσχυση της διαφάνειας και της ποιότητας των δημοσιονομικών στατιστικών, ο περιορισμός της φοροδιαφυγής και της συνακόλουθης εισφοροδιαφυγής. Τα μέτρα για την κοινωνική ασφάλιση που ελήφθησαν το 2008 και αφορούσαν κυρίως την ενοποίηση των πολυάριθμων ασφαλιστικών ταμείων, ήταν ένα ορθό βήμα στην κατεύθυνση της εκλογίκευσης του συστήματος. Βεβαίως, η γήρανση του πληθυσμού θα καταστήσει αναγκαία και άλλα τολμηρά βήματα με στόχο τη μεσοπρόθεσμη βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών.
Τρίτον, εκτεταμένες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις για την ενίσχυση της παραγωγικής βάσης μέσω των επενδύσεων, την αύξηση του ποσοστού απασχόλησης και τη διαρκή ποιοτική αναβάθμιση του ανθρώπινου δυναμικού και κυρίως την ενδυνάμωση του ανταγωνισμού σε όλες τις αγορές.
Περικοπές στον χρόνο εργασίας
Η απασχόληση το 2008 αυξήθηκε κατά 1,1%, αλλά εφέτος εκτιμάται ότι θα καταγραφεί μικρή μείωση του αριθμού των απασχολουμένων.
Σχετικά πιο σημαντική όμως θα είναι η μείωση του μέσου χρόνου εργασίας, τόσο επειδή σε ορισμένες επιχειρήσεις περικόπτονται οι υπερωρίες, όσο και επειδή μειώνεται το κανονικό ωράριο εργασίας.
Προβλέπεται ότι η μείωση του συνολικού αριθμού απασχολουμένων θα είναι στα επίπεδα του 0,5-0,8%, ενώ η μείωση του αριθμού των απασχολούμενων μισθωτών θα είναι περίπου 1%.
Για τους αυτοαπασχολούμενους η εξασθένηση της δραστηριότητας συνεπάγεται κατά κανόνα περιορισμό του χρόνου εργασίας, δηλαδή υποαπασχόληση και επομένως μείωση εισοδήματος, αλλά όχι ανεργία. Πάντως, σύμφωνα με προσωρινά στοιχεία της ΕΣΥΕ, εφέτος τον Ιανουάριο η συνολική απασχόληση μειώθηκε κατά 0,6% σε σύγκριση με πέρυσι, ενώ το ποσοστό ανεργίας αυξήθηκε στο 9,4%, από 8,9% το Δεκέμβριο και 8,0% τον Ιανουάριο του 2008. Στην παρούσα φάση, ευπαθέστερες κατηγορίες εργαζομένων είναι κυρίως οι ανειδίκευτοι, όσοι έχουν χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης, οι προσωρινά απασχολούμενοι και οι μετανάστες.
