Εικόνες εγκατάλειψης και παρακμής που προκαλούν θλίψη και, ταυτόχρονα,οργή αντίκρισε ο φακός της «ΑΜΑΡΥΣΙΑΣ» στο Ζάννειο Ίδρυμα Παιδικής Προστασίας και Αγωγής στην Εκάλη. Κι αυτό, γιατί ο ιστορικός χώρος, με τα εμβληματικά κτήρια, που για δεκαετίες φιλοξένησε τις αγωνίες και τα όνειρα εκατοντάδων ορφανών, μέρα με τη μέρα παρακμάζει. Μέσα από τα υπέροχα κτήριά του, μάταια περιμένει κανείς να ακούσει παιδικές φωνές, ενώοι προτομές των μεγάλων ευεργετών, που βρίσκονται σε διάφορα σημεία της πευκόφυτης έκτασης των 32 στρεμμάτων,θαρρείς πως σε κοιτούν μελαγχολικά, ίσως γιατί το όραμά τους μοιάζει σχεδόν αδύνατο να συνεχιστεί σε μία εποχή που η διαχρονικότητα αφήνει τη θέση της στο εφήμερο…
Να σημειώσουμε ότι μέσα στο Ζάννειο υπάρχουν πολλά οικήματα και κοιτώνες, που ανακατασκευάστηκαν πριν λίγα χρόνια από το Ίδρυμα «Στ. Νιάρχος», αλλά πλέον είναι εγκαταλειμμένοι. Έτσι, ηπεριήγηση στους χώρους, αν και ήταν εκπληκτική, άφηνε μια ισχυρή γεύση… πίκρας. Ήταν, ωστόσο, μια εμπειρία από τις λίγες που θα μπορούσε κανείς να ζήσει, ενώ ο «οικοδεσπότης» μας, που δεν ήταν άλλος τον ελεγκτή της διοίκησης και μέλος του Δ.Σ. του Ιδρύματος, δημοτικός σύμβουλος Δημήτρης Λιανός, σου έδινε, από τη μια, το μεγαλείο του, αλλά, από την άλλη, σου δημιουργούσε τον προβληματισμό για την εγκατάλειψή του, φέρνοντάς σου άμεσα την ερώτηση: «μα, γιατί;».
Και, πραγματικά, αυτά τα «γιατί» έπεφταν σαν… βροχή σε κάθε κτήριο που μπαίναμε, αλλά και σε κάθε χώρο που επισκεπτόμασταν. Άραγε, γιατί παραμένει ανεκμετάλλευτο το εμβληματικό κεντρικό κτήριο;Γιατί δεν αξιοποιείται η παιδική βιβλιοθήκη ή ακόμη και η καταπληκτική αίθουσα εκδηλώσεων, χωρητικότητας 250-300 θέσεων;Γιατί οι αθλητικές του εγκαταστάσεις αφέθηκαν στην εγκατάλειψη, ενώ θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για προπονήσεις των τοπικών ομάδων; Γιατί αυτό το δασάκι των 7 στρεμμάτων, που βρίσκεται μέσα στους χώρους του, δεν αξιοποιείται ως χώρος αναψυχής; Μόνο που αυτός ο «πόνος ψυχής» μετριάστηκε όταν είδαμε πως σ’ ένα κτήριό του λειτουργεί το Λύκειο Δροσιάς, ενώ σ’ ένα άλλο φιλοξενούνται παιδιά από το Λύρειο Ίδρυμα της Ιερής Μητρόπολης Κηφισιάς, που έπεσε κι αυτό «θύμα» της περσινής «φονικής» πυρκαγιάς στο Μάτι…
Ο παιδικός σταθμός
Ο πρώτος χώρος που επισκεφτήκαμε ήταν το εμβληματικό πέτρινο κτήριο κατασκευής 1949. Εκεί, στον 1ο όροφο, λειτουργούσε μέχρι το 2013 παιδικός σταθμός, ο οποίος φιλοξενούσε δεκάδες παιδιά από την περιοχή. Από εκείνη τη χρονιά σταμάτησε η λειτουργία του και, έτσι, 6 χρόνια αργότερα μένουν οι παιδικές ζωγραφιές και διάφορα πεταμένα παιχνίδια να θυμίζουν τις καλές ημέρες που ο χώρος έσφυζε από ζωή.
Στον ίδιο όροφο υπάρχουν, ακόμα, τα γραφεία της διοίκησης. Με τη μέριμνα του Δημήτρη Λιανού, ο οποίος εδώ και 14 μήνες έχει αναλάβει την εποπτεία και διαχείριση του χώρου, δημιουργήθηκε μία αίθουσα συσκέψεων, καθώς και ένας χώρος στον οποίο μπορούν να πραγματοποιηθούν σεμινάρια (καρέκλες και τραπέζι). Στο ισόγειο υπάρχουν το εστιατόριο, στο οποίο έτρωγαν τα παιδιά, τα μαγειρεία, καθώς και οι τουαλέτες. Για ακόμα μία φορά, η εικόνα της εγκατάλειψης προκαλεί θλίψη. Μάλιστα, στην κουζίνα αντικρίσαμε συσκευές (φούρνους) οι οποίοι έμοιαζαν αχρησιμοποίητοι, καθώς ήταν τυλιγμένοι με ζελατίνες.
Η παιδική βιβλιοθήκη
Στη συνέχεια επισκεφτήκαμε τον χώρο που κάποτε στέγαζε την παιδική βιβλιοθήκη. Πλέον είναι κλειστός, και έτσι τα παιδιά δεν έχουν τη δυνατότητα να «ανακαλύψουν» τον πλούτο που προσφέρει ένα βιβλίο. Μάλιστα, σύμφωνα με τα λεγόμενα ανθρώπου του ιδρύματος, η βιβλιοθήκη διαθέτει χιλιάδες τίτλους, τονίζοντας ότι παραμένει όνειρο να γίνει ψηφιακή.
Το υπέροχο θέατρο
Λίγα μέτρα από τη βιβλιοθήκη, στο διπλανό κτήριο «Σαμπάνη», βρεθήκαμε μπροστά σε μία ακόμα έκπληξη. Πίσω από μία σκονισμένη πόρτα αντικρίσαμε έναν σύγχρονο χώρο, ο οποίος μπορεί να λειτουργήσει,τόσο για εκδηλώσεις και ομιλίες όσο και για παραστάσεις.
Η πανέμορφη άδεια σκηνή, το βάθρο με το τοποθετημένο μικρόφωνο, οι άδειες καρέκλες, καθώς και οι υπόλοιποι χώροι, οι οποίοι είναι σαφώς υψηλής ποιότητας, μαρτυρούν ότι μέχρι πριν λίγα χρόνια ο χώρος έσφυζε από ζωή. Να σημειώσουμε ότι ο συγκεκριμένος χώρος, όπως και άλλοι μέσα στο Ζάννειο, ανακατασκευάστηκαν με χορηγία του Ιδρύματος «Σταύρος Σ. Νιάρχος» πριν από περίπου 15 χρόνια.
Αθλητικές εγκαταστάσεις
Τα συναισθήματά μας συνέχισαν να είναι έντονα, όταν βρεθήκαμε μπροστά στις αθλητικές εγκαταστάσεις (στίβος, γήπεδο ποδοσφαίρου 5×5, αίθριο γήπεδο βόλεϊ, αίθριο γήπεδο μπάσκετ και αποδυτήρια), τα οποία επίσης κατασκευάστηκαν στο παρελθόν από χορηγία του Ιδρύματος «Σταύρος Σ. Νιάρχος».
Λιγότερο από δύο δεκαετίες μετά, η κατάσταση των εγκαταστάσεων είναι τραγική. Το ταρτάν ξηλωμένο και ακατάλληλο για άθληση. Μάλιστα, σε ορισμένα σημεία του «ξεπηδούν» χορτάρια! Το ίδιο και τα γήπεδα μπάσκετ και βόλεϊ με τις μπασκέτες να μοιάζουν σαν «σκιάχτρα»… Τα αποδυτήρια στον εξωτερικό τους χώρο γεμάτα γκράφιτι.
Το μόνο που βρίσκεται σε αξιοπρεπή κατάσταση είναι το γήπεδο 5×5, το οποίο κάποιες φορές το χρησιμοποιούν οι μαθητές του σχολείου.
Το Λύκειο Δροσιάς
Μέσα στο Ζάννειο στεγάζεται, όμως, από τις αρχές του 2018, το Γενικό Λύκειο Δροσιάς. Είναι ένα από τα ελάχιστα σημεία του υπέροχου χώρου που, πραγματικά, αξιοποιείται και συμβάλλει στη μόρφωση των παιδιών.Να σημειώσουμε ότι πρόκειται για ένα σύγχρονο σχολείο μέσα σε ένα πανέμορφο περιβάλλον, που έγινε με χορηγία του εφοπλιστή Αθανάσιου Μαρτίνου, ενώ το Ίδρυμα αποκομίζει έσοδα από την ενοικίαση του συγκεκριμένου χώρου.
14 παιδιά τουΛύρειου
Η φονική πυρκαγιά πέρσι το καλοκαίρι στο Μάτι, άφησε πίσω της μεγάλης έκτασης καταστροφές και στο Λύρειο Ίδρυμα. Έτσι, μετά τις πυρκαγιές, κτήριο που βρίσκεται μέσα στο Ζάννειο συντηρήθηκε εντός χρόνου «ρεκόρ» (20 ημέρες) και παραδόθηκε σε χρήση. Κι εκεί, μέχρι σήμερα, φιλοξενούνται 14 παιδιά και 2 μοναχές, ενώΤτο κτήριο ανακατασκευάστηκε με έξοδα της Ιεράς Μητρόπολης Κηφισιάς, στην οποία και ανήκει η φροντίδα του Λύρειου.
Μια όαση πρασίνου
Την ίδια στιγμή, ενημερωθήκαμε ότι από τα 32 στρέμματα τα 7 είναι ένα μικρό δάσος! Πρόκειται για μία όαση πρασίνου στην περιοχή. Μάλιστα, σύμφωνα με τους ανθρώπους του Ιδρύματος, δεν υπάρχουν πυροσβεστικές εγκαταστάσεις, που θα αντιμετώπιζαν ενδεχόμενο πυρκαγιάς. Να σημειώσουμε ότι, σύμφωνα με την ενημέρωση που είχαμε, ο χώρος του Ιδρύματος φυλάσσεται σε 24ωρη βάση, ενώη φύλαξη παρέχεται από το ίδιο το Ζάννειο.
Ο κόσμος αγνοεί την ύπαρξή του
Κατά τη διάρκεια της περιήγησης, ρωτήσαμε αν ο κόσμος της Εκάλης, της Κηφισιάς, της Νέας Ερυθραίας και των γειτονικών περιοχών γνωρίζει την ύπαρξη του Ιδρύματος. Η απάντηση, για ακόμα μία φορά, μας ξάφνιασε, καθώς, σύμφωνα με τα λεγόμενα του εκπροσώπου του Ιδρύματος, υπάρχει μεγάλος αριθμός κατοίκων της περιοχής που δεν το γνωρίζει. Μάλιστα,μας επισήμανε ότι πολλοί το μπερδεύουν με γνωστά εκπαιδευτήρια της ευρύτερης περιοχής.
Δημήτρης Λιανός: Ανάγκη να συμβάλουμε στο όραμα των ευεργετών
Κατά τη διάρκεια της δίωρης παραμονής μας στον χώρο, ο σύμβουλος-ελεγκτής του Ζαννείου και δημοτικός σύμβουλος Κηφισιάς Δημήτρης Λιανός μας υποδέχτηκε στο γραφείο του. Στη συζήτηση που είχαμε, εξέφρασε την αγωνία του για το μέλλον του Ιδρύματος, αλλά και τις σκέψεις του για τι θα πρέπει να γίνει, προκειμένου ο χώρος να αποκτήσει ξανά ζωή.
Ο Δημήτρης Λιανός, αφού έκανε μία ιστορική αναδρομή, τόνισε ότι, μέρα με τη μέρα, η κατάσταση γίνεται ακόμα πιο δραματική. Έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου, τονίζοντας ότι ο χώρος πρέπει να συντηρηθεί άμεσα, για να μην καταστραφεί ολοκληρωτικά.
«Αισθάνομαι ότι είμαι υποχρεωμένος να αναβιώσω το Ζάννειο. Όλα τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του Ιδρύματος είμαστε υποχρεωμένοι να σκεφτούμε την αξιοποίηση. Να συμβάλουμε σε αυτό που ήταν το όραμα των ευεργετών», τόνισε χαρακτηριστικά ο Δημήτρης Λιανός. Επισήμανε ότι το Ίδρυμα, για να επιβιώσει, πρέπει να μετεξελιχθεί. «Αυτό μπορεί να γίνει εάν υπάρχει πραγματική και ουσιαστική-τεκμηριωμένη μελέτη χώρου. Είμαστε σε έναν παράδεισο 23 χιλιόμετρα από το κέντρο της Αθήνας. Μπορούμε να του ξαναδώσουμε ζωή», πρόσθεσε. Μάλιστα, πρότεινε τη δημιουργία χώρου Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης, τονίζοντας μεταξύ άλλων: «…Σήμερα έχουμε αυτά τα κτήρια που είναι έρημα. Θα μπορούσαμε να τα βάλουμε σε ένα άλλο πρόγραμμα. Να δημιουργήσουμε δομές, οι οποίες θα έφερναν έσοδα στο Ζάννειο για τη συντήρησή του. Αν τα αφήσουμε έτσι, σε λίγα χρόνια όλα αυτά θα πέσουν.
Ίσως η δημιουργία χώρου Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης να είναι μία καλή επιλογή. Από το να πέσουν τα κτήρια και να καταστραφεί ο χώρος, καλύτερα να συναινέσουμε στο να υπάρχει μετεξέλιξη προς όφελος πάντα κάποιων δομών. Να υπάρχουν έσοδα και να στηρίζονται ορφανά, άπορα παιδιά. Το Ίδρυμα πρέπει να υλοποιεί τον σκοπό του πιο εύκολα. Πρέπει να προωθούμε την αλληλεγγύη». Στη συνέχεια, ευχήθηκε η νέα γενιά να ευαισθητοποιηθεί για το θέμα, τονίζοντας ότι οι νεότεροι θα πρέπει να προστατεύουν ότι έκαναν οι παλαιότεροι και να μην το πετάνε. «Θα πρέπει να το φροντίζουν,να το συντηρούν και να το αυξάνουν», είπε χαρακτηριστικά.
Μάλιστα αποκάλυψε στην «ΑΜΑΡΥΣΙΑ» ότι στις 14 Σεπτέμβριου (θα έχει πανσέληνο) επιθυμεί να κάνει ένα μουσικό δρώμενο μέσα στον χώρο του Ιδρύματος. Στόχος είναι ο κόσμος να γνωρίσει τον όμορφο χώρο και παράλληλα να απολαύσει μία μουσική βραδιά κάτω από το φεγγάρι. Ο Δημήτρης Λιανός, ως δημοτικός σύμβουλος Κηφισιάς, για ακόμα μία φορά εξέφρασε την άποψη ότι ο Δήμος πρέπει να σκύψει πάνω από το θέμα του Ζαννείου. Πρότεινε να δημιουργήσει ο Δήμος υποδομές μέσα στον χώρο που θα απολαμβάνουν οι πολίτες, όπως για παράδειγμα αθλητικές εγκαταστάσεις ή έναν παιδικό σταθμό.
Απαντώντας αν στο παρελθόν είχε μιλήσει με τον δήμαρχο Κηφισιάς Γιώργο Θωμάκο για το θέμα της αξιοποίησης του Ζαννείου (για περίπου 4 χρόνια ο Δημήτρης Λιανός ήταν μέλος της διοίκησης), είπε: «Ναι, είχαμε συζητήσει στο παρελθόν. Δεν έχουμε το ίδιο όραμα με τον δήμαρχο. Δεν μπορώ να μεταλαμπαδεύσω το όραμά μου. Ο δήμαρχος πιστεύει ότι δεν πρέπει να είναι σπάταλος.Δεν του είπα να είναι! Του είπα να δημιουργεί προϋποθέσεις τις οποίες οι δημότες θα μπορούσαν να εκμεταλλευτούν. Έκανα πρόταση για παιδικό σταθμό και ειδικό γυμνάσιο για όλη την Ανατολική Αττική, αλλά δεν ευοδώθηκε».
Ολοκληρώνοντας, ο Δημήτρης Λιανός τόνισε: «Είναι ατόπημα να έχουμε εγκαταστάσεις τις οποίες δεν χρησιμοποιούμε. Πιστεύω ότι πρέπει να είναι ανοικτές στο κοινό, στον Δήμο. Ας βάλουμε εισιτήριο 1 ευρώ και να έρχονται παιδιά να αθλούνται.Να συντηρηθούν οι εγκαταστάσεις και, παράλληλα, ο κόσμος να απολαύσει τον χώρο. Θα μπορούσαν να γίνουν, ακόμα, κατασκηνώσεις και καμπ για παιδιά».
Σύντομο Ιστορικό
–Το Ζάννειο Ίδρυμα Παιδικής Προστασίας και Αγωγής ιδρύθηκε στον Πειραιά το 1874 από την Ελένη Ζαννή καιείχε τη φροντίδα των ορφανών, στα οποία την ίδια στιγμή μάθαινε Τέχνες, προκειμένου να έχουν περισσότερα εφόδια κατά την ενηλικίωσή τους.
–Το 1932, ο ευεργέτης Αντώνιος Κανελλόπουλος αγόρασε στην Εκάλη την έκταση των 32 στρεμμάτων, προκειμένου τα παιδιά που ήταν στο ίδρυμα του Πειραιά να κάνουν κατασκήνωση το καλοκαίρι. Οι βροχοπτώσεις που υπήρχαν συχνά – πυκνά εκείνα τα καλοκαίρια οδήγησαν τον Αντώνιο Κανελλόπουλο στην απόφαση να προχωρήσει στην κατασκευή του πρώτου οικήματος, προκειμένου τα παιδιά να είναι προστατευμένα από τα καιρικά φαινόμενα. Τα επόμενα χρόνια έγινε σταδιακή επέκταση του χώρου λόγω αυξημένων αναγκών.
–Το 1949, μία νέα ομάδα ευεργετών χρηματοδότησε το κτήριο – κόσμημα(κατασκευής Παύλου Μιχαλέα). Αυτό το κτήριο απορρόφησε παιδιά από το ίδρυμα του Πειραιά.
–Το Ίδρυμα έχει φιλοξενήσει χιλιάδες ορφανά παιδιά καθ’ όλα τα χρόνια της λειτουργίας του.