Το θέμα της ιδιωτικοποίησης της ύδρευσης, με την παράλληλη δωρεάν παράδοση στην ΕΥΔΑΠ των τοπικών δικτύων που σήμερα ανήκουν σε Δήμους, επανέρχεται στο προσκήνιο.
Ρεπορτάζ: Γιώργος Κανελλόπουλος
Το σχετικό νομοσχέδιο του υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων ψηφίστηκε πρόσφατα από τη Βουλή. Το θέμα σε τοπικό επίπεδο αφορά άμεσα το δίκτυο ύδρευσης της Δημοτικής Ενότητας Νέας Ερυθραίας, το οποίο σήμερα βρίσκεται στην κυριότητα του καλλικρατικού Δήμου Κηφισιάς και ενισχύεται εν πολλοίς από το δίκτυο της ΕΥΔΑΠ.
Παρά το γεγονός ότι η νέα διοίκηση του Δήμου έχει δεσμευθεί να παρακολουθεί σε στενή και καθημερινή βάση τα θέματα, τις αποφάσεις και κυρίως τα υπό διαβούλευση νομοσχέδια που αναφέρονται στον ενιαίο Δήμο, μέχρι στιγμής δεν έχει υπάρξει κάποια επίσημη αντίδραση, αν και το θέμα που αφορά ευρύτερα όλους τους ΟΤΑ που διαθέτουν τοπικά δίκτυα ύδρευσης, αναμένεται να τεθεί έστω και ετεροχρονισμένα σε επόμενη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου.
Συγκεκριμένα, στο άρθρο 68 του νόμου 4313 (Ρυθμίσεις θεμάτων Μεταφορών, Τηλεπικοινωνιών και Δημοσίων Έργων και άλλες διατάξεις) που δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ Α 261/17.12.2014, δίνεται η δυνατότητα στην ΕΥΔΑΠ να επεκταθεί σε οποιαδήποτε Περιφέρεια της χώρας και όχι μόνο στην Αττική, που είναι η περιοχή αρμοδιότητάς της. Σε αντίθεση με τα ισχύοντα έως σήμερα που η ΕΥΔΑΠ αναλάμβανε την κυριότητα των δικτύων των Δήμων, εφεξής θα μπορεί είτε να αναλαμβάνει τη διαχείριση των δικτύων είτε την κυριότητα τους, και, μάλιστα, αδαπάνως, όπως ρητά αναφέρεται, με ορατό τον κίνδυνο παράδοσης της διαχείρισης των δικτύων σε ιδιώτες με μακροχρόνιες «λεόντειες» συμβάσεις.
Από τα 3 εκατ. ευρώ στο… τσάμπα
Δίκτυα ύδρευσης, που έχουν κατασκευασθεί από τους ΟΤΑ ή από κατοίκους οικισμών, όπως και στην περίπτωση της Νέας Ερυθραίας, ενώ τώρα δίνεται η δυνατότητα διαφορετικής τιμολογιακής πολιτικής ανά ΟΤΑ, χρεώνοντας στους δημότες τις απαραίτητες επενδύσεις εξυγίανσης και εκσυγχρονισμού των δικτύων ύδρευσης και αποχέτευσης. Αξίζει να σημειωθεί πως το δίκτυο ύδρευσης του πρώην Δήμου Νέας Ερυθραίας, κατά τις διαπραγματεύσεις των τελευταίων διοικήσεών του για την πώλησή του στην ΕΥΔΑΠ, είχε εκτιμηθεί στο ύψος των 3 εκατ. ευρώ περίπου, ενώ σε τελικό στάδιο η ΕΥΔΑΠ πρότεινε 1,5 εκατ. ευρώ για να το αγοράσει, όσα ήταν και τα χρέη του Δήμου στην εταιρεία για την ενίσχυσή του με νερό από το δικό της δίκτυο.
Τελικά με Κοινή Υπουργική Απόφαση του 2013 ρυθμίστηκαν οι ληξιπρόθεσμες οφειλές των ΟΤΑ Α’ και Β’ βαθμού καθώς και Νομικών Προσώπων τους, προς τις εταιρείες ΕΥΔΑΠ Α.Ε. και ΕΥΑΘ Α.Ε. Μάλιστα, οι οφειλές αυτές ήταν απαλλαγμένες και από τυχόν πρόστιμα που έχουν επιβληθεί. Για την ΕΥΔΑΠ Α.Ε. ήταν συνολικά το ποσό των 149.447.102,49 ευρώ και για την ΕΥΑΘ Α.Ε. το ποσό των 12.867.821,21 ευρώ. Τα ποσά που καταβάλλονται για την εξόφληση των σχετικών υποχρεώσεων παρακρατούνται από κάθε ΟΤΑ που τις δημιούργησε, από τους προβλεπόμενους στα άρθρα 259 και 260 του ν.3852/2010 αποδιδόμενους σε αυτούς πόρους των ετών 2015 έως και 2020. Η παρακράτηση είναι ισόποση ανά έτος και πραγματοποιείται στο πλαίσιο της μηνιαίας διαδικασίας κατανομής των προαναφερθέντων πόρων με απόφαση του υπουργού Εσωτερικών, στην οποία αναφέρεται διακριτά για κάθε ΟΤΑ το παρακρατηθέν ποσό. Σε αυτήν τη ρύθμιση υπάχθηκε και ο Δήμος Κηφισιάς, εξοφλώντας τα ληξιπρόθεσμα χρέη του προς την ΕΥΔΑΠ.
Το επίμαχο άρθρο 68
Σύμφωνα με το άρθρο 68 του νέου νόμου, το άρθρο 8 του ν. 2744/1999 (Α’222) αντικαθίσταται ως εξής:
«Άρθρο 8 Περιοχή δραστηριότητας Ε.ΥΔ.Α.Π. – Επέκταση Σχέσεις με Ο.Τ.Α.
1. Η δραστηριότητα της Ε.ΥΔ.Α.Π. εκτείνεται στους δήμους της Περιφέρειας Αττικής, όπως αυτοί ορίζονται στο εδάφιο θ’ της παρ. 3 του άρθρου 3 του ν. 3852/2010, πλην των Δήμων Αίγινας, Τροιζηνίας, Κυθήρων, Αγκιστρίου, Σπετσών, Ύδρας και Πόρου της Περιφερειακής Ενότητας Νήσων της Περιφέρειας Αττικής.
2. Με σύμβαση, που θα συναφθεί μεταξύ της Ε.ΥΔ.Α.Π. και του ενδιαφερόμενου Ο.Τ.Α. που βρίσκεται εντός της περιοχής δραστηριότητας της παραγράφου 1 του παρόντος άρθρου, δύναται να συμφωνηθεί η περιέλευση αδαπάνως του ήδη κατασκευασμένου δικτύου του είτε κατά κυριότητα είτε κατά διαχείριση στην Ε.ΥΔ.Α.Π. και η ανάληψη από αυτήν, της υποχρέωσης παροχής υπηρεσιών ύδρευσης ή και αποχέτευσης προς τους καταναλωτές του εν λόγω Ο.Τ.Α., σύμφωνα με τους ειδικότερους όρους που θα προβλέπει η σύμβαση. Μέχρι την υπογραφή σύμβασης η υποχρέωση παροχής υπηρεσιών ύδρευσης ή και αποχέτευσης ανήκει αποκλειστικά στον Ο.Τ.Α. και καμία υποχρέωση δεν γεννάται εις βάρος της Ε.ΥΔ.Α.Π. Η περιέλευση δικτύου κατά διαχείριση στην Ε.ΥΔ.Α.Π δεν συνεπάγεται υποχρέωση αυτής για επενδύσεις επί του δικτύου το οποίο παραμένει στην κυριότητα του Ο.Τ.Α. Τα δίκτυα αποχέτευσης που θα κατασκευαστούν στους εντός της περιοχής δραστηριότητας της παραγράφου 1 του παρόντος άρθρου Ο.Τ.Α., μετά την έναρξη ισχύος του παρόντος περιέρχονται αυτοδικαίως στην κυριότητα της Ε.ΥΔ.Α.Π.
3. Με σύμβαση, που θα συναφθεί μεταξύ της Ε.ΥΔ.Α.Π. και του ενδιαφερόμενου Ο.Τ.Α., δύναται να επεκτείνεται η δραστηριότητα της Ε.ΥΔ.Α.Π. και σε άλλες περιφέρειες ή δήμους εκτός της παραγράφου 1 του παρόντος άρθρου. Η επέκταση αυτή συνεπάγεται υποχρέωση της Ε.ΥΔ.Α.Π. για επενδύσεις, μόνο εφόσον εξασφαλίζεται εύλογη απόδοση της επένδυσης και δυνατότητα χρηματοδότησης της εταιρείας με ίδια ή ιδιωτικά κεφάλαια για την προσήκουσα εκπλήρωση των υποχρεώσεών της. Η σύμβαση αυτή εγκρίνεται με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Εσωτερικών και Υποδομών Μεταφορών και Δικτύων.
4. Το τεχνικό και εξειδικευμένο προσωπικό ή μέρος αυτού, που απασχολείται στις υπηρεσίες ύδρευσης και αποχέτευσης των Ο.Τ.Α. ή των οικείων Δ.Ε.Υ.Α., των οποίων το δίκτυο περιέρχεται στην Ε.ΥΔ.Α.Π. κατά κυριότητα ή κατά διαχείριση, δύναται να αποσπάται, κατά παρέκκλιση από κάθε γενική ή ειδική διάταξη, εν όλω ή εν μέρει στην Ε.ΥΔ.Α.Π. η οποία αναλαμβάνει τη μισθοδοσία του, σύμφωνα με τους όρους που θα αναφέρονται στη σύμβαση παραχώρησης. Η απόσπαση διενεργείται με κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών, Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων.
5. Στις περιοχές που η Ε.ΥΔ.Α.Π. αναλαμβάνει την παροχή υπηρεσιών ύδρευσης ή και αποχέτευσης με τη διαδικασία που αναφέρεται στις παραγράφους 2 και 3 του παρόντος άρθρου, θα ισχύει το νομικό καθεστώς που διέπει κάθε φορά την Ε.ΥΔ.Α.Π. με εξαίρεση την τιμολογιακή πολιτική του άρθρου 3, η οποία θα καθορίζεται με τις ως άνω συμβάσεις».
«Προωθείται η πλήρης ιδιωτικοποίηση των υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης»
Όπως σχολιάζεται από συνδικαλιστικούς κύκλους του Δικτύου Κινημάτων και Συλλογικοτήτων της Πανελλαδικής Συμμαχίας που έχει συσταθεί για το Νερό, «παρά την απόφαση 1906/2014 του ΣτΕ, η έμμεση ιδιωτικοποίηση της ΕΥΔΑΠ που επιχειρείται, ευνοεί τα ιδιωτικά συμφέροντα, απειλεί την καθολική πρόσβαση των πολιτών σε ζωτικές υπηρεσίες ύδρευσης – αποχέτευσης, θέτει σε κίνδυνο το περιβάλλον. Ο νέος νόμος αναφέρει την υποχρέωση της ΕΥΔΑΠ για επενδύσεις, μόνον εφόσον εξασφαλίζεται εύλογη απόδοση της επένδυσης και δυνατότητα χρηματοδότησης της εταιρείας με ίδια ή ιδιωτικά κεφάλαια για την προσήκουσα εκπλήρωση των υποχρεώσεων της. Προωθείται, έτσι, η πλήρης ιδιωτικοποίηση των υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης των νέων δικτύων που η ΕΥΔΑΠ παραλαμβάνει, με τρόπο ώστε οι ιδιώτες να είναι απαλλαγμένοι βαρών και τη ‘‘νύφη να πληρώνουν’’ οι δημότες».