Πιστοί μας αναγνώστες, σας συγχαίρουμε! Αντέξατε όλα αυτά τα χρόνια να μας διαβάζετε, αν και το 99% των υπολοίπων γραφιάδων έλεγαν τα ακριβώς αντίθετα. Συχνά πυκνά αμφιβάλατε για τις «υπερβολές» μας, όμως επιμένατε να δείτε ποιος θα κερδίσει το στοίχημα. Τώρα που ήρθε η ώρα της είσπραξης, θα μοιραστούμε τα κέρδη!
Ναι, δικαιωθήκαμε και πάλι. Μαζί μας οι ελάχιστοι φωτισμένοι δημοσιογράφοι, αναλυτές, οικονομολόγοι και… ψυχολόγοι, που προειδοποιούσαν για την επερχόμενη κρίση. Οι περισσότεροι αναγνώστες τούς διάβαζαν με… δυσφορία και τους… ξέχναγαν, απασχολημένοι με τις διαφημίσεις και την προβολή του life style. Εμείς, αντίθετα, κρατάγαμε αρχείο. Τους διαβάζουμε τώρα ξανά, και βλέπουμε πόσο δίκιο είχαμε, αυτοί κι εμείς.
Όχι κεραυνός εν αιθρία
Η κρίση δεν ήρθε ουρανοκατέβατη. Είχε από καιρό δείξει τα σημάδια της, μόνο που ελάχιστοι τα έπαιρναν στα σοβαρά. Ένα χρόνο πριν, 78 εκατ. Ευρωπαίοι ζούσαν ήδη σε συνθήκες φτώχειας, ενώ το 16% του συνολικού ευρωπαϊκού πληθυσμού είναι άτομα με ειδικές ανάγκες και διπλάσια ποσοστά ανεργίας απ’ τον μέσο όρο! Το εισόδημα των γυναικών αντιστοιχεί μόλις στο 55% του μέσου ανδρικού, ενώ το 15% των μαθητών εγκαταλείπουν πρόωρα το σχολείο, λόγω οικονομικής ανέχειας.
Στην Ελλάδα, οι αριθμοί ευημερούσαν και οι χαρούμενοι υπουργοί τύπου Αλογοσκούφη γλεντούσαν τον «θρίαμβο» της ελληνικής οικονομίας, που μεγέθυνε το ΑΕΠ της ταχύτερα απ’ τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Τα κέρδη των μεγάλων επιχειρήσεων αυξάνονταν με ρυθμούς 30% τον χρόνο, ενώ τα φτωχότερα νοικοκυριά δανείζονταν για να επιβιώσουν.
Στις ΗΠΑ ήδη απ’ τον Γενάρη, χάθηκαν 1,3 εκατ. σπίτια, ενώ οι ενδείξεις ήταν αρνητικές, τόσο για τα κέρδη όσο και για την ανεργία. Όλα έδειχναν ότι θα μπαίναμε σε θεμελιακή κρίση του συστήματος, αλλά οι… Ανδριανόπουλοι ήθελαν «λιγότερο κράτος»!!!
Νέος Κόσμος
Ένας φωτισμένος Άγγλος κλινικός ψυχολόγος, ο Oliver James, ανέλυσε το ψυχολογικό υπόβαθρο της κρίσης στο καταπληκτικό βιβλίο του «Ο εγωιστής καπιταλισμός – Οι ρίζες της ασθένειας της αφθονίας». Ποτάμι κυριολεκτικό οι σκέψεις του, που όλες δείχνουν να δικαιώνονται. Κι όμως, πριν από ένα χρόνο τον θεωρούσαν αθεράπευτο μοιρολάτρη!
Ο James κρίνει το ήδη υπό κατάρρευση σύστημα από τη σκοπιά των ψυχασθενειών. Θεωρεί ότι η ρίζα του προβλήματος βρίσκεται στην τάση των ανθρώπων να αποδίδουν μεγάλη αξία στο χρήμα, τα υλικά αγαθά, το φαίνεσθαι και τη δόξα, αν και ήδη έχουν στην κατοχή τους αρκετά χρήματα ώστε να υπερκαλύψουν τις ανάγκες τους! Σε αντίθεση με τον «υλισμό της επιβίωσης», που θεωρείται απολύτως υγιής (αγορά πρώτης κατοικίας, κάλυψη των βασικών απαραίτητων αναγκών κ.λπ.), ο «εγωιστικός καπιταλισμός» δημιουργεί ανεδαφικές προσδοκίες και την αναπαραγωγή του περίφημου «american dream»: Πολλοί το ονειρεύτηκαν, ελάχιστοι το κατάφεραν…
Πλήρης αναστροφή
Οι συνθήκες αυτές δημιούργησαν στρατιές ψυχασθενών στις αγγλοσαξονικές χώρες, όπου το 23% παρουσιάζει κάποια ψυχολογική διαταραχή, ενώ στην Κεντρική Ευρώπη το αντίστοιχο ποσοστό δεν ξεπερνά το 11%! Ο νεοφιλελευθερισμός της Θάτσερ (που δυστυχώς βρίσκεται σε πλήρες αλτσχάιμερ και δεν μπορεί καν να αντιληφθεί την εξευτελιστική της αποκαθήλωση!) αντέστρεψε τη μεταπολεμική τάση στη Βρετανία. Αντί οι πλούσιοι να γίνονται ελαφρώς φτωχότεροι, συνέβη ακριβώς το αντίθετο! Το νεοφιλελεύθερο μοντέλο απέτυχε και είναι, πλέον, μονόδρομος η επιστροφή στο κράτος. Μόλις 20 χρόνια μετά την αυτοκτονία του «κρατικού σοσιαλισμού», ήρθε και το τέλος του τότε «θριαμβευτή». Στο «Νταβός» του Γενάρη, οι προειδοποιήσεις των πλέον διορατικών ήταν σαφείς. «Το πνεύμα της εποχής είναι ο κρατικός καπιταλισμός», είχε πει ο καθηγητής Τζέφρι Γκάρντεν, έχοντας προφανώς κατά νου την Κίνα. Ο γενικός διευθυντής της Παγκόσμιας Τράπεζας Π. Λαμί είχε μιλήσει απερίφραστα για «μετατόπιση του ιδεολογικού εκκρεμούς από την αγορά στο κράτος».
Κανείς δεν τους έδωσε σημασία. Τώρα, όλοι θα τους θυμηθούν. Ένας τεράστιος μετασχηματισμός, επώδυνος για εκατομμύρια ανθρώπους όλων των τάξεων, λαβαίνει χώρα σε παγκόσμιο επίπεδο. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη ταυτόχρονη αλλαγή στην ανθρώπινη Ιστορία. Ακόμα κι εμείς, που -διάολε- τα είχαμε όλα προβλέψει, παρακολουθούμε με δέος αυτόν τον γιγαντιαίο μετασχηματισμό. Τουλάχιστον, όπως περίτρανα αποδείχθηκε, έχουμε αποδείξει την ικανότητά μας να τον σχολιάζουμε…
Χρήστος Φωτιάδης
