Στις αιώνιες θάλασσες ταξιδεύει πλέον ο Θάνος Μικρούτσικος. Ο μεγάλος μουσικοσυνθέτης έσβησε, σε ηλικία 72 ετών το βράδυ του Σαββάτου 28 Δεκεμβρίου, από καρδιοαναπνευστική ανακοπή, στο νοσοκομείο όπου νοσηλευόταν από τον περασμένο Οκτώβριο. O καλλιτεχνικός κόσμος τον αποχαιρέτησε με τα πιο συγκινητικά λόγια προς τιμήν του, ενώ ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης Αλέξης Τσίπρας έγραψαν αμέσως στο twitter: «Με τη μοναδική μουσική του, αλλά και την πολιτική και κοινωνική του παρουσία, ο Θάνος Μικρούτσικος σφράγισε την εποχή μας. Τον αποχαιρετούμε καθώς ξεκίνησε να συναντήσει το Σταυρό του Νότου. Θερμά συλλυπητήρια στους δικούς του» και «Ο Θάνος Μικρούτσικος έφυγε για το Σταυρό του Νότου. Η Ελλάδα αποχαιρετά τον συνθέτη, τον καλλιτέχνη, τον ευαίσθητο άνθρωπο, τον παντοτινό εραστή της ελευθερίας και της κοινωνικής δικαιοσύνης».
Τα social media έχουν κατακλυστεί τα τελευταία 24ωρα από συγκινητικές αναρτήσεις τραγουδιών και μελοποιημένων στίχων από το ανεξάντλητο ρεπερτόριό του από εκατοντάδες χιλιάδες χρήστες. Η φράση «αθάνατος» συγκλόνισε την ατμόσφαιρα κατά την πολιτική κηδεία του στην αίθουσα τελετών του Α’ Νεκροταφείου Αθηνών το παγωμένο μεσημέρι της Δευτέρας 30 Δεκεμβρίου, παρουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλου, του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξη Τσίπρα και του γ.γ. της Κ.Ε. του ΚΚΕ, Δημήτρη Κουτσούμπα, ο οποίος εκφώνησε έναν από τους επικήδειους, και εκατοντάδων φίλων του εκλιπόντος από τον καλλιτεχνικό χώρο και την πολιτική και κοινωνική ζωή του τόπου.
Η τελετή ξεκίνησε με τη μελωδία «Για το φτωχό Β.Β.» και έκλεισε με την ανυπέρβλητη πιανιστική εκτέλεση του ίδιου στο συγκλονιστικό «7 Νάνοι στο S/S Cyrenia», τα οποία αποτέλεσαν την τελευταία του επιθυμία που είχε εσωκλείσει σε φάκελο για τους οικείους του. Αντί για στεφάνια, η οικογένεια παρακάλεσε να διατεθούν τα χρήματα για τα ασυνόδευτα προσφυγοπούλα της Μόριας μέσω του τραπεζικού λογαριασμού GR 07017 1355 0006 3551 3856 0788 – Τράπεζα Πειραιώς.
Σύντομο βιογραφικό
Ο Θάνος Μικρούτσικος είχε γεννηθεί στις 13 Απριλίου 1947 στην Πάτρα. Ήταν ο μεγαλύτερος αδελφός του μουσικού και τηλεπαρουσιαστή Ανδρέα Μικρούτσικου. Ξεκίνησε τις μουσικές σπουδές του σε μικρή ηλικία στη Φιλαρμονική Εταιρεία Πατρών και στο Ελληνικό Ωδείο (πιάνο, θεωρία, αρμονία). Ακολούθησαν οι σπουδές και η αποφοίτησή του από το Μαθηματικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Αθηνών, ενώ παράλληλα μελέτησε αρμονία, αντίστιξη, φούγκα και σύνθεση με τον καθηγητή – συνθέτη Γ.Α. Παπαϊωάννου. Το 1996 παντρεύτηκε τη δημοσιογράφο Μαρία Παπαγιάννη.
Μουσική καριέρα
Βασικό θέμα που τον απασχολούσε από την αρχή κιόλας της συνθετικής του διαδρομής ήταν η μελοποίηση της ποίησης. Ασχολήθηκε με όλα σχεδόν τα είδη της μουσικής. Συνέθεσε όπερες, συμφωνική μουσική, μουσική δωματίου, μουσική για το θέατρο και τον κινηματογράφο, πειραματική μουσική. Παράλληλα ένα μεγάλο μέρος της δουλειάς του κινήθηκε στο χώρο του έντεχνου ελληνικού τραγουδιού με εκατοντάδες τραγούδια σε στίχους Ελλήνων και ξένων ποιητών.
Άρχισε να συνθέτει στα τέλη της δεκαετίας του 1960, αλλά επίσημα εμφανίστηκε το 1975, με το δίσκο «Πολιτικά τραγούδια». Συνέχισε την πορεία του ως στρατευμένος δημιουργός μελοποιώντας Γιάννη Ρίτσο, Βλαντίμιρ Μαγιακόφσκι, Μάνο Ελευθερίου, Μπέρτολτ Μπρεχτ και άλλους.
Οι δίσκοι του «Καντάτα για τη Μακρόνησο», «Φουέντε Οβεχούνα», «Τροπάρια για Φονιάδες», «Μουσική πράξη στον Μπρεχτ», είναι χαρακτηριστικοί του ριζοσπαστικού κλίματος των πρώτων μεταπολιτευτικών χρόνων. Ειδικά η «Καντάτα για τη Μακρόνησο», έργο πρωτοποριακό για την εποχή του, όπου ο συνθέτης πειραματίζεται πάνω στην ατονική μουσική, γνώρισε διακρίσεις σε διεθνή φεστιβάλ και συνοδεύτηκε από την ερμηνεία της Μαρίας Δημητριάδη.
Στη συνέχεια, με τον δίσκο «Σταυρός Του Νότου», σε ποίηση Νίκου Καββαδία, ανοίχτηκε σε ευρύτερη τραγουδιστική θεματική, υπηρετώντας παράλληλα το θέατρο, καθώς και την ηλεκτρονική και ατονική μουσική. Με την ίδια αγάπη πάντα για τον έμμετρο λόγο συνέχισε να μελοποιεί Γιάννη Ρίτσο, Άλκη Αλκαίο, Κώστα Τριπολίτη, Φρανσουά Βιγιόν, Κωνσταντίνο Καβάφη και άλλους. Επίσης, είχε παρουσιάσει την όπερα «Ελένη» και έχει μελοποιήσει παραμύθια.
Κορυφαίες συνεργασίες
Συνεργάστηκε με κορυφαίες ερμηνεύτριες όπως η Μαρία Δημητριάδη, η Χάρις Αλεξίου και η Ιταλίδα Μίλβα, αλλά και μεγάλους ερμηνευτές όπως Μανώλης Μητσιάς, Δημήτρης Μητροπάνος, Βασίλης Παπακωνσταντίνου, Χρήστος Θηβαίος, Γιάννης Κούτρας, Γιάννης Μεράτζας, Κώστας Θωμαΐδης και πολλούς ακόμα. Ταυτόχρονα, συνεργάστηκε με πολλούς Έλληνες και ξένους σκηνοθέτες γράφοντας μουσική για δεκάδες θεατρικά έργα, τα οποία έχουν παρουσιαστεί σε ολόκληρο τον κόσμο (Ελλάδα, Βέλγιο, Γαλλία, Αγγλία, Ιταλία, ΗΠΑ, Ελβετία, Γερμανία, Ρουμανία, Αυστραλία κ.ά.). Επίσης, σκηνοθέτησε τρία έργα στο χώρο του μουσικού θεάτρου.
Η μουσική του αναγνωρίστηκε εκτός από την Ελλάδα και στο εξωτερικό, όπου έδωσε εκατοντάδες συναυλίες. Συμμετείχε ή έχουν παιχτεί έργα του σε πολλά διεθνή φεστιβάλ μουσικής (Λονδίνο, Γλασκόβη, Εδιμβούργο, Παρίσι, Λίλλη, Λυών, Ρενς, Μονπελλιέ, Βρυξέλλες, Λιέγη, Γενεύη, Λοζάννη, Βαρκελώνη, Μαδρίτη, Βερόνα, Φλωρεντία, Βερολίνο, Δρέσδη, Λειψία, Βιέννη, Κωνσταντινούπολη, Βουδαπέστη, Βουκουρέστι, Κωστάντζα, Νόργουιτς, Λουϊζιάνα, Σικάγο, Χονγκ Κονγκ, Μπουρζ, Μιλάνο, Λισσαβόνα, Άγκυρα, Μοντεβίδεο, Μπουένος Άιρες, Σάο Πάολο, Κάιρο κ.α.).
Πολιτισμικές δραστηριότητες
Ο Θάνος Μικρούτσικος υπήρξε μέλος της Ένωσης Ελλήνων Μουσουργών. Διετέλεσε, επίσης: Ιδρυτής και καλλιτεχνικός διευθυντής του Διεθνούς Φεστιβάλ Πάτρας 1986-1990 / Καλλιτεχνικός διευθυντής του Μουσικού Αναλογίου στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών 1990-1993 / Αναπληρωτής Υπουργός Πολιτισμού 1993 1994 / Υπουργός Πολιτισμού 1994-1996 / Καλλιτεχνικός διευθυντής της HMV (Ελλάδας) 1996-2004 / Πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του Ελληνικού Φεστιβάλ 1998-1999 Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου) / Σύμβουλος διοίκησης για τα πολιτιστικά στην Οργανωτική Επιτροπή Ολυμπιακών Αγώνων «Αθήνα 2004» 2002-2004 / Καλλιτεχνικός διευθυντής του Οργανισμού «Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης – Πάτρα 2006» 2003-2005.
Η πολιτική του δράση
Ήταν ένα έντονα πολιτικοποιημένο πρόσωπο και δηλώνοντας μαρξιστής για ένα διάστημα είχε ενταχθεί και στο Κομμμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας, από το οποίο τελικά αποχώρησε το 1982. Την περίοδο του λεγόμενου «Βρώμικου ʹ89» βρέθηκε κοντά στον Ανδρέα Παπανδρέου, στηλιτεύοντας την επιλογή της ηγεσίας της Αριστεράς να συγκυβερνήσει με τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, τον οποίο είχε αποκαλέσει «αρχιερέα της διαπλοκής». Στην τελευταία κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου (1993 – 1996) τοποθετήθηκε εξωκοινοβουλευτικός αναπληρωτής υπουργός Πολιτισμού το 1993, και ένα χρόνο αργότερα με τον θάνατο της Μελίνας Μερκούρη, ανέλαβε υπουργός Πολιτισμού, αξίωμα που διατήρησε μέχρι το 1996 και τον σχηματισμό της κυβέρνησης του Κώστα Σημίτη.Εμφανίστηκε στο προσκήνιο μετά από πολλά χρόνια στο ελληνικό δημοψήφισμα του 2015, στο οποίο τάχθηκε υπέρ του «Όχι».