Το οικιστικό συγκρότημα του Ηλιακού Χωριού είναι ένας εγκαταλελειμμένος από το κράτος οικισμός, υποστηρίζουν πολλοί από τους κατοίκους του συγκροτήματος. Ένα πείραμα που απέτυχε όχι γιατί δεν είχε σχεδιαστεί σωστά αλλά κυρίως για δεν είχε πραγματοποιηθεί ολοκληρωμένη πρόβλεψη για τη συντήρηση και την ορθή χρήση του πρότυπου αυτού κατασκευαστικά οικισμού, προκύπτει από πρόσφατη πανεπιστημιακή έρευνα. Διενεργήθηκε από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και τη Σχολή Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών στο πλαίσιο του διατμηματικού μαθήματος «Περιβάλλον και Ανάπτυξη», στο 8ο εξάμηνο από τους σπουδαστές Σίση Μπαρακάρη και Γρηγόρη Γρηγοριάδη, υπό την επίβλεψη και την καθοδήγηση της επίκουρης καθηγήτριας στη Σχολή Αρχιτεκτονικής, Λένας Μάντζιου.
Ειδικότερα, τα βασικά ευρήματα της πανεπιστημιακής έρευνας είναι:
– Η πρώτη εντύπωση είναι απογοητευτική. Τα κτίρια είναι κακοσυντηρημένα και δε θυμίζουν αυτό που θα περίμενε κανείς από ένα τέτοιο εγχείρημα.
– Ο περιβάλλον χώρος (φύση-δέντρα) μαρτυρά βεβαίως ότι πρόκειται για μία καλή επιλογή από άποψη περιβάλλοντος-τοποθεσίας με καλό κλίμα και ευχάριστη ατμόσφαιρα. Παρόλα αυτά, και το φυσικό περιβάλλον είναι παραμελημένο με αφρόντιστες εκτάσεις γκαζόν,φυτών και δέντρων.
– Ο προσανατολισμός των κτιρίων είναι ξεκάθαρο ότι διευκολύνει τη θέρμανση-φυσικό ηλιασμό-φωτισμό τους. Όμως, συναντά κανείς στον οικισμό κατεβασμένες ή σκισμένες-κατεστραμμένες τέντες που εμποδίζουν τον
ηλιασμό. Το χειμώνα κατά τη διάρκεια της ημέρας, είναι αναγκαίο όλες οι τέντες να είναι ανεβασμένες ώστε ο ήλιος να μπαίνει στα σπίτια. Την άνοιξη και το φθινόπωρο οι τέντες (σκίασης) θα πρέπει να είναι επάνω ή κάτω ανάλογα με την εξωτερική θερμοκρασία και δευτερευόντως ανάλογα με το αν υπάρχει ήλιος ή συννεφιά. Το καλοκαίρι οι τέντες θα πρέπει να είναι κατεβασμένες.
– Οι κάτοικοι είχαν εκπαιδευτεί και ενημερωθεί πριν κατοικήσουν για τη σωστή χρήση των κτιρίων με σχετικά σεμινάρια. Επομένως, η συγκεκριμένη εικόνα μαρτυρά αδιαφορία από την πλευρά τους να εκμεταλλευτούν όσα τους προσφέρει ένα τέτοιο κτίριο.
– Ορισμένα θερμοκήπια έχουν μετατραπεί σε επιπλέον δωμάτιο κύριας χρήσης λόγω ανάγκης για περισσότερο χώρο. Όμως, ο χώρος του θερμοκηπίου δεν προβλέφθηκε για τον σκοπό αυτό και εξ’ ορισμού έχει μεγαλύτερο υαλοστάσιο με αποτέλεσμα να παρατηρούνται σε αυτόν μεγαλύτερες θερμοκρασιακές διακυμάνσεις. Η υπερβολική κατάληψή του πολλές φορές με έπιπλα μειώνει την αποτελεσματικότητά του.
– Ορισμένοι ηλιακοί συλλέκτες που βρίσκονται στο μέρος της ταράτσας που είναι προσβάσιμο έχουν αποσυνδεθεί.
– Στα περισσότερα σπίτια χρησιμοποιούνται πρόσθετα σώματα,air-condition και αερόθερμα επειδή πολλά συστήματα δε λειτούργησαν εξ’ αρχής σωστά ή λόγω παλαιότητας και κακής συντήρησης δεν αποδίδουν πια.
– Εξωτερικά των βορινών εισόδων των κατοικιών, έχουν προστεθεί γυάλινες κατασκευές που λειτουργούν ως ανεμοθραύστες. Αυτά τα στοιχεία, αποτελούν μεν παθητικά στοιχεία, αλλά το γεγονός ότι προστέθηκαν μετά την κατασκευή του χωριού, δηλώνει ότι η θερμομόνωση δεν ήταν επαρκής.
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στην έρευνα, οι κάτοικοι φυσικά και εκτιμούν την αξία των κατοικιών γι’ αυτό και πολλοί από αυτούς αν και είχαν τη δυνατότητα δεν έφυγαν αφού αναμφισβήτητα οι κατοικίες τους προσφέρουν ευχάριστη διαβίωση όταν χρησιμοποιούνται σωστά. Οι μονώσεις είναι πολύ καλές και οι οικείες είναι αντισεισμικές. Το χωριό είναι λουσμένο με πράσινο και παρά τα προβλήματα εξακολουθεί να λειτουργεί ως ‘χωριό μέσα στην πόλη’ με ευχάριστο περιβάλλον για τα παιδιά. Αξίζει να σημειωθεί τέλος ότι η έρευνα καταλήγει στο συμπέρασμα ότι τα παθητικά συστήματα όπως τα ενεργειακά συστήματα που χρησιμοποιήθηκαν στο Ηλιακό Χωριό απαιτούν ενεργητικούς χρήστες. Χρήστες που σέβονται το χώρο που διαβιώνουν και διαθέτουν ταυτόχρονα αναπτυγμένη περιβαλλοντική συνείδηση. Χρήστες που κατανοούν την αξία της ορθής χρήσης, την αξία της εξοικονόμησης (οικονομικά, ενεργειακά, περιβαλλοντικά). Πρόκειται για ένα εγχείρημα, συνεχίζει καταληκτικά η έρευνα «που απαιτεί πολίτες που σέβονται το έργο μιας επιστημονικής ομάδας που επιχειρεί να πειραματιστεί και απαιτείται συνεργασία και σεβασμός στο πείραμα που λέγεται ηλιακό χωριό. Βέβαια, εδώ δεν αποκλείουμε και την αμέλεια από την πλευρά των κατασκευαστών-επιστημόνων, διότι εξίσου θα έπρεπε να ενδιαφέρονται για το έργο τους.
Μήπως λοιπόν αυτή η κατάσταση αντικατοπτρίζει τον τρόπο σκέψης μέσα στη σύγχρονη κοινωνία;», διερωτάται στην καταληκτική της πρόταση η έρευνα.
