1. ΣTAΘHΣ PAΓKOYΣHΣ: Τις παραμονές των Ολυμπιακών Αγώνων, είναι αλήθεια, ότι υλοποιήθηκε ένα εντυπωσιακό πρόγραμμα ανακαίνισης και εξωραϊσμού των σχολικών κτηρίων στο Μαρούσι, μέσα από τη συνεργασία του Δήμου με τον Οργανισμό Σχολικών Κτηρίων. Παρά όμως τη μεγάλη αυτή προσπάθεια είναι γνωστό ότι σήμερα υπάρχουν σχολικά κτήρια στα οποία απαιτούνται πρόσθετες βελτιώσεις και συμπληρώσεις. Όλες αυτές οι ανάγκες στην κτηριακή υποδομή των σχολείων της πόλης έχουν επισημανθεί και καταγραφεί από τις αρμόδιες υπηρεσίες του Δήμου σε συνεργασία με τις σχολικές επιτροπές και τους συλλόγους γονέων και κηδεμόνων και κατά συνέπεια είναι γνωστές.
Πριν πάμε, όμως, στο πρόβλημα της εικόνας των κτηρίων, θα πρέπει να σταθούμε σε κάποιες –ευτυχώς λίγες- περιπτώσεις που απαιτείται πρόσθετη κτηριακή υποδομή. Τέτοιες είναι οι περιπτώσεις ανέγερσης νέων κτηρίων του 8ου Γυμνασίου και 9ου Λυκείου στην Αγία Φιλοθέη, αλλά και του 5ου Γυμνασίου στην περιοχή του κτήματος Βορρέ. Η διεκδίκηση από τον Δήμο της έκτασης του υπουργείου Γεωργίας στην πρώτη περίπτωση και η ανέγερση νέου κτηρίου στον Καρέλλα στη δεύτερη, αποτελούν λύσεις γι’ αυτά τα προβλήματα, στην επίτευξη των οποίων θα επικεντρωθούμε από την πρώτη μέρα δουλειάς, ως επόμενη δημοτική διοίκηση.
Όσον αφορά στην αντιμετώπιση των υπολοίπων κτηριακών αναγκών, και πέρα από τα προφανή και απλά στη λύση τους που μπορούν να αντιμετωπισθούν άμεσα με την ενίσχυση και καλύτερη οργάνωση των συνεργείων του Δήμου, στόχος μας είναι η αξιοποίηση όλων των δυνατών χρηματοδοτικών μέσων και προγραμμάτων που, όχι μόνο θα δίνουν πρόσθετη δραστηριότητα και ζωή στη γειτονιά του κάθε σχολικού κτηρίου, αλλά θα συμβάλλουν και στην κάλυψη βασικών λειτουργικών και επισκευαστικών αναγκών.
2. Ο προγραμματισμός ανακαίνισης και συντήρησης των σχολικών κτηρίων που αναφερθήκαμε προηγούμενα δεν είναι αρκετός εάν δεν συνοδεύεται από έναν διαρκή έλεγχο και επιτήρηση της λειτουργίας τους. Για τον λόγο αυτό άμεσα θα ιδρύσουμε μια νέα υπηρεσία στον Δήμο μας, με μοναδική αρμοδιότητα τη φύλαξη, επιτήρηση και παρακολούθηση της εύρυθμης λειτουργίας των σχολικών χώρων στο σύνολό τους. Τα στελέχη της νέας αυτής υπηρεσίας, σε συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς και τις σχολικές επιτροπές, θα είναι παρόντα τόσο κατά τη διάρκεια λειτουργίας των σχολείων μας (όπως οι επιστάτες) όσο και κατά τη διάρκεια του υπόλοιπου χρονικού διαστήματος που οι σχολικοί χώροι θα παραμένουν ανοικτοί για δραστηριότητες.
Βέβαια για τον συνδυασμό μας η οριστική και μακροχρόνια βιώσιμη λύση στο θέμα της προστασίας της δημοτικής περιουσίας όπως είναι τα σχολικά κτήρια είναι το άνοιγμα των σχολείων στη γειτονιά. Σύντομα θα προσπαθήσω να περιγράψω τι εννοούμε.
Τα σχολικά κτήρια και συγκροτήματα αποτελούν μια πολύ σημαντική δημόσια και δημοτική επένδυση, τόσο στην κατασκευή τους όσο και στη συντήρησή τους. Κι αυτή η επένδυση δεν αξιοποιείται στο μέγιστο αλλά ούτε καν σε ικανοποιητικό βαθμό. Αυτό που θέλω να πω, είναι πως τα σχολικά κτήρια στο Μαρούσι, αλλά και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας όπου τα σχολεία λειτουργούν σε μονή βάρδια, αξιοποιούνται μόνο για 6 ώρες την ημέρα, 5 μέρες την εβδομάδα και λιγότερο από 35 από τις 52 εβδομάδες του χρόνου.
Η αντίληψή μας, αλλά και το πρόγραμμα που θα εφαρμόσουμε ως άμεση προτεραιότητα για τα σχολεία, βασίζεται στη συνολική και ολική διαχείριση του σχολικού κτηρίου από την εκπαιδευτική κοινότητα και τη γειτονιά. Είναι με λίγα λόγια η αντίληψη του «ανοιχτού σχολείου». Δεν αντιλαμβανόμαστε γιατί το παιδί που πάει στην πέμπτη τάξη, για παράδειγμα, ενός δημοτικού σχολείου, θεωρείται «εξωσχολικός παράγοντας», ύποπτος για καταστροφές αν επισκεφτεί το ίδιο του το σχολείο, μαζί με τον αδερφό του ή τον πατέρα του ένα απόγευμα ή ένα Σάββατο, για να παίξει στις μπασκέτες του.
Θέλουμε το σχολείο να αποτελέσει το κέντρο της γειτονιάς, λειτουργώντας και πέραν του τυπικού ωραρίου των μαθημάτων, στεγάζοντας ένα σύνολο δραστηριοτήτων εκπαιδευτικών, αθλητικών, πολιτιστικών ή κοινωνικών. Το σχολείο μετατρέπεται σε μια κυψέλη ζωής για τη γειτονιά και η σχολική κοινότητα γίνεται το κοινωνικό κέντρο της γειτονιάς. Στα σχολικά κτήρια μπορούν να λειτουργούν προγράμματα δημιουργικής απασχόλησης του Δήμου, εκπαιδευτικά προγράμματα ή και αθλητικά, ενώ οι αίθουσες τελετών των σχολείων μετατρέπονται τα απογεύματα και στις διακοπές σε χώρους έκφρασης και πολιτισμού για τη γειτονιά.
Μέσα σε ένα τέτοιο περιβάλλον δεν υπάρχει πια η έννοια του εξωσχολικού παράγοντα, ενώ ταυτόχρονα, με την υλοποίηση των διαφόρων αυτών προγραμμάτων και τη σωστή διαχείριση ανθρώπινων και οικονομικών πόρων επιτυγχάνεται η συνεχής φύλαξη και συντήρηση των σχολείων.
3. Είναι αυτονόητο ότι για την επιτυχία ενός τέτοιου εγχειρήματος, όπως η εφαρμογή του μοντέλου του «ανοικτού σχολείου» απαιτείται η συνεργασία όλων των φορέων της πόλης και της γειτονιάς και πολύ περισσότερο των εκπαιδευτικών και των γονέων. Αλίμονο, αν οι γονείς σε ένα δημοτικό ή ένα γυμνάσιο δεν νοιάζονται, δεν παρακολουθούν και δεν πιέζουν τον Δήμο για την κτηριακή υποδομή, τη θέρμανση ή την καθαριότητα του σχολείου των παιδιών τους. Αλίμονο, αν οι γονείς σε ένα λύκειο δεν ευαισθητοποιούνται, δεν απαιτούν και δεν υποστηρίζουν προγράμματα από τον Δήμο ή άλλους φορείς για την πρόληψη των ναρκωτικών ή την αντιμετώπιση προβλημάτων της εφηβείας. Και αλίμονο, αν εκπαιδευτικοί και γονείς δεν συνεργαστούν, μαζί με τον Δήμο και τους συλλόγους της κάθε γειτονιάς στον σχεδιασμό και την υλοποίηση του «ανοικτού σχολείου».
4. Δεν γνωρίζω αν αποτελεί πεποίθηση, σίγουρα όμως δεν αποτελεί διαπίστωση. Από την εικόνα που οι ίδιες οι σχολικές επιτροπές δίνουν, όλες εμφανίζουν αυτή τη στιγμή ένα θετικό ταμειακό υπόλοιπο, που κατά μέσο όρο, καλύπτει το σύνολο των ετήσιων δαπανών τους. Αυτό σημαίνει δύο πράγματα. Το πρώτο είναι ότι τα έσοδά τους κινήθηκαν κανονικά και ότι από την πλευρά τους έγινε μια αρκετά «σφιχτή» διαχείριση. Κι εδώ θα ήθελα να κάνω δυο επισημάνσεις:
Η πρώτη αφορά στη χρηματοδότηση. Είναι δέσμευσή μας ότι οι σχολικές επιτροπές θα χρηματοδοτούνται απρόσκοπτα, από την αρχή κάθε σχολικής χρονιάς, ώστε να καλύπτονται όλες οι πάγιες ανάγκες των σχολείων. Επίσης, μέσα από τη στενή συνεργασία που θα αναπτύξουμε θα είμαστε σε θέση να καλύπτουμε και τις τυχόν έκτακτες ανάγκες που θα προκύψουν. Αυτό που όμως έχει ιδιαίτερη σημασία είναι να μπορέσουμε, Δήμος και σχολικές επιτροπές να δούμε και πρόσθετες πηγές χρηματοδότησης, μέσα από τη λειτουργία του «ανοικτού σχολείου» που περιγράψαμε παραπάνω. Η συμμετοχή σε προγράμματα, εθνικά και ευρωπαϊκά, η διαχείριση των χώρων τις εκτός ωρολογίου προγράμματος ώρες, η φιλοξενία δραστηριοτήτων του Δήμου που ούτως ή άλλως χρηματοδοτούνται, μπορούν να είναι παραδείγματα τέτοιων χρηματοδοτήσεων.
Η δεύτερη αφορά στον ρόλο των σχολικών επιτροπών σε σχέση με την οικονομική διαχείριση. Τα στελέχη της εκπαιδευτικής κοινότητας και οι δημότες που συμμετέχουν στις σχολικές επιτροπές πρέπει να αντιληφθούν λίγο ευρύτερα τον ρόλο τους. Δεν θα πρέπει να μπερδεύουν την εικόνα της χρηστής και διαφανούς διαχείρισης με το άγχος εμφάνισης θετικού ταμειακού υπολοίπου. Ο ρόλος τους είναι να ξοδεύουν σωστά και με διαφάνεια τα χρήματα των επιτροπών, όχι να μην τα ξοδεύουν. Αυτό, σε σχέση και με την προηγούμενη παρατήρηση για την αναζήτηση και άλλων οδών χρηματοδότησης, πρέπει να οδηγήσει σε μια νέα αντίληψη για τη λειτουργία τους. Προσοχή: δεν υπονοούμε με αυτό ούτε ότι θα μειωθεί η δημοτική χρηματοδότηση, ούτε ότι θα πρέπει να μετατρέψουμε τα σχολεία μας σε επιχειρήσεις. Απλά, το «ανοικτό σχολείο» απαιτεί «ανοικτές αντιλήψεις» και σωστή συνεργασία όλων των φορέων που εμπλέκονται στον σχεδιασμό του.
