Από τη νέα εκδοτική σειρά Μεταβυζαντινά Μνημεία του Κέντρου Βυζαντινών Ερευνών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και τις συνεργαζόμενες εκδόσεις Π. Κυριακίδη κυκλοφόρησε πρόσφατα το νέο βιβλίο του συνεργάτη της ΑΜΑΡΥΣΙΑΣ Γιώργου Πάλλη, με τίτλο Τοπογραφία του αθηναϊκού πεδίου κατά τη μεταβυζαντινή περίοδο. Οικισμοί, οδικό δίκτυο και μνημεία. Θέμα του βιβλίου είναι οι παλιοί οικισμοί –τα χωριά– του λεκανοπεδίου της Αθήνας, όπως σχηματίστηκαν και εξελίχτηκαν στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Η εργασία αυτή βασίζεται στη διδακτορική διατριβή που εκπόνησε ο συγγραφέας, η οποία εγκρίθηκε από το Tμήμα Aρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών το 2007.
Στο βιβλίο περιγράφονται τα 25 χωριά που υπήρχαν άλλοτε στο αθηναϊκό λεκανοπέδιο, καθώς και τα 14 μικρά και μεγάλα μοναστήρια που λειτούργησαν στην ίδια περιοχή. Στα εισαγωγικά κεφάλαια περιγράφονται η γεωγραφία, η διοικητική οργάνωση, ο πληθυσμός, η οικονομία και η ιστορική εξέλιξη του χώρου κατά την υπό εξέταση περίοδο. Ακολουθεί η παρουσίαση των οικισμών ανά διαδρομές, σύμφωνα με τους παλιούς δρόμους που διέτρεχαν την περιοχή. Σε κάθε οικισμό δίνονται στοιχεία για τη θέση, τα χαρακτηριστικά και την ιστορία του, για την οδική επικοινωνία και για τα μνημεία που έχουν διασωθεί σήμερα από την εποχή της Τουρκοκρατίας. Με τον ίδιο τρόπο παρουσιάζονται και οι μονές. Στο τρίτο, συνθετικό μέρος, αναλύονται στοιχεία για την οικιστική οργάνωση, το οδικό δίκτυο, την αρχιτεκτονική και την εκκλησιαστική τέχνη, όπως αναπτύχθηκαν στην περιοχή.
Ο τόμος αριθμεί 588 σελίδες και εικονογραφείται με 253 έγχρωμες φωτογραφίες και σχέδια. Πρόκειται για καρπό τριετούς έρευνας, που συνδύασε την εργασία πεδίου με την βιβλιογραφική αναζήτηση. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι μαρτυρίες των περιηγητών που δημοσιεύονται στο κείμενο, μέσα από τις οποίες αναδύονται εικόνες των περιχώρων της Αθήνας που σήμερα μοιάζουν φανταστικές. Η σύγκριση που αναπόφευκτα κάνει ο αναγνώσης ανάμεσα στο φυσικό τοπίο της περιοχής κατά την Τουρκοκρατία με τη σημερινή κατάσταση, οδηγεί σε δυσάρεστες διαπιστώσεις για την περιβαλλοντική καταστροφή που έχει συντελεστεί στην Αττική.
Ο συνεργάτης μας Γιώργος Πάλλης, που εργάζεται σήμερα στην 24η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων του Υπουργείου Πολιτισμού, έχει δημοσιεύσει το 2004 το βιβλίο Μαρούσι, Δοκίμιο τοπικής ιστορίας, από τις εκδόσεις της ΑΜΑΡΥΣΙΑΣ.
Το νέο του βιβλίο, η Τοπογραφία του αθηναϊκού πεδίου κατά τη μεταβυζαντινή περίοδο, κυκλοφορεί στα κεντρικά βιβλιοπωλεία της Αθήνας και στο Μαρούσι από το βιβλιοπωλείο του Κ. Φακίνου στην οδό Πλαστήρα.
