Το Ινστιτούτο Αστρονομίας, Αστροφυσικής, Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεπισκόπησης λειτουργεί το Κέντρο Επισκεπτών στις εγκαταστάσεις του στην Πεντέλη από το 1995. Το βασικό μέλημα του Κέντρου είναι η διάχυση αστρονομικών γνώσεων προς το ευρύ κοινό και ειδικά στους νέους, και η πληροφόρηση του κοινού για τα νέα επιτεύγματα και ανακαλύψεις στην Αστρονομία και Διαστημική Φυσική. Αυτό επιτυγχάνεται με την οργάνωση σεμιναρίων, διαλέξεων και με νυχτερινές παρατηρήσεις με το διοπτρικό τηλεσκόπιο 62.5 εκατοστών Newall. Επιπλέον, το Κέντρο παράγει ταινίες με αστρονομικό περιεχόμενο, οι οποίες και παρουσιάζονται στους επισκέπτες κατά τη διάρκεια των ξεναγήσεων. Το Κέντρο Επισκεπτών στεγάζεται στο εντυπωσιακό κτίριο του τηλεσκοπίου Newall στο λόφο «Κουφός» στη Πεντέλη, περίπου 18 χλμ από το κέντρο της Αθήνας, σε υψόμετρο 500μ. Το κτίριο κατασκευάστηκε το 1958 εξ’ ολοκλήρου από πεντελικό μάρμαρο.
Tο Newall ήταν το μεγαλύτερο τηλεσκόπιο της Ελλάδας μέχρι το 1975 και το μεγαλύτερο τηλεσκόπιο του κόσμου από το 1869 (έτος κατασκευής του) μέχρι το 1873. Πρόκειται για ένα διαθλαστικό τηλεσκόπιο με φακό διαμέτρου 62.5 εκ., μήκους 9μ και συνολικού βάρους 16 τόνων. Πήρε το όνομα του από το Βρετανό εύπορο μηχανικό και ερασιτέχνη αστρονόμο, Robert Stirling Newall. Η κατασκευή του διήρκεσε 7 έτη πριν τοποθετηθεί σε θόλο στην πόλη Gateshead της Μεγάλης Βρετανίας. Από το 1890 μέχρι και το 1957 το τηλεσκόπιο φιλοξενήθηκε στο Πανεπιστήμιο του Cambridge όπου συνέβαλε σημαντικά σε πλήθος ανακαλύψεων. Δωρήθηκε στο ΕΑΑ το 1957 και τοποθετήθηκε στο θόλο της Πεντέλης, ο οποίος έχει διάμετρο 14 μ., το 1959. Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1980 χρησιμοποιήθηκε για καθαρά επιστημονικούς σκοπούς. Έκτοτε έχει ρόλο αμιγώς εκλαϊκευτικό.
Από τα εγκαίνια του Κέντρου τον Σεπτέμβριο του 1995 έως σήμερα έχουν ξεναγηθεί στο Κέντρο πάνω από 200.000 επισκέπτες από όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό. Το ειδικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα που διοργανώνεται για τις πρωινές αλλά και τις βραδινές ξεναγήσεις για σχολεία παρακολουθούν κάθε έτος μαθητές από περίπου 150 δημοτικά, γυμνάσια και λύκεια της όλης της Ελλάδας.
Το πρόγραμμα των ξεναγήσεων
Το διευρυμένο πρόγραμμα των ξεναγήσεων χωρίζεται σε πρωινό, απογευματινό και βραδινό.
Πρωϊνό: Πρόγραμμα για μαθητές σχολείων όλων των τάξεων, νηπιαγωγεία, ειδικά σχολεία, οργανωμένες ομάδες και συλλόγους. Καθημερινές (9:30-11:00 και 11:00-12:30). Το πρόγραμμα περιλαμβάνει και παρατήρηση του Ήλιου από ηλιακό τηλεσκόπιο (καιρού επιτρέποντος). Υπάρχει η δυνατότητα για επισκέψεις μετά τις 12:30 μόνο για σχολεία της επαρχίας. Για όλες τις επισκέψεις απαιτείται προσυνεννόηση.
Εισιτήριο: 2,5 ευρώ ανά άτομο
Παιχνίδια Αστρονομίας: Ένα διαδραστικό και βιωματικό πρόγραμμα για ηλικίες 5-7 ετών στο οποίο γίνεται με απλό τρόπο παρουσίαση του Ηλιακού μας Συστήματος με πολλά παιχνίδια. Καιρού επιτρέποντος, ακολουθεί ηλιακή παρατήρηση.
Ηλιακό σύστημα για δυνατούς λύτες: Ένα πρόγραμμα για ηλικίες 7-10 ετών που παρουσιάζει το Ηλιακό μας Σύστημα σε ενότητες (Ήλιος, γήινοι πλανήτες κτλ) μέσω Power Point και με την ολοκλήρωση της κάθε ενότητας τα παιδιά λύνουν διάφορα quiz (ακροστιχίδες, αντιστοιχίσεις, επιλογής Σ/Λ ) συμμετέχοντας ενεργά. Καιρού επιτρέποντος, ακολουθεί νυχτερινή παρατήρηση με το μεγάλο τηλεσκόπιο NEWALL.
Πληροφορίες – δηλώσεις συμμετοχής στα 210–3490022 και 6980996139 (Κωνσταντίνα Βάρσου – 
konvar@noa.gr – konstantinavarsou@gmail.com).
Βραδινό: Το κέντρο επισκεπτών προσφέρει ένα μεγάλο αριθμό προγραμματισμένων βραδινών παραστάσεων που αφορούν Σάββατα, Κυριακές αλλά και καθημερινές (Ιούνιος – Σεπτέμβριος) . Το πρόγραμμα περιλαμβάνει εκλαϊκευτική ομιλία, παρακολούθηση ταινίας, ουρανογραφία και νυχτερινή παρατήρηση με το τηλεσκόπιο Newall (τα δύο τελευταία τμήματα πραγματοποιούνται καιρού επιτρέποντος. Σε περίπτωση κακοκαιρίας, η ξενάγηση περιορίζεται στους εσωτερικούς χώρους. Το πρόγραμμα για το κοινό είναι κατάλληλο για ηλικίες άνω των 8 ετών.
Τιμή εισόδου: 5 ευρώ (άνεργοι και ΑΜΕΑ δωρεάν). Εκτός των προγραμματισμένων βραδινών ξεναγήσεων, υπάρχει δυνατότητα επιπλέον ξεναγήσεων, κατόπιν προσυνεννόησης που αφορούν οργανωμένες ομάδες, συλλόγους και εκπαιδευτικές επισκέψεις / εκδρομές σχολείων.
Σε περίπτωση κακοκαιρίας η ξενάγηση περιορίζεται στους εσωτερικούς χώρους του Κέντρου Επισκεπτών και δεν είναι δυνατή η παρατήρηση από το τηλεσκόπιο.
Για τον μήνα Αύγουστο, οι ώρες προσέλευσης του κοινού αλλά και έναρξης του προγράμματος αλλάζουν για τις τακτικές βραδινές επισκέψεις όσο αφορά το Κέντρο Επισκεπτών Πεντέλης. Συγκεκριμένα, η ώρα προσέλευσης μεταφέρεται στις 19:00, ενώ η ώρα έναρξης στις 20:00.
Θεματικές βραδιές: Σε ορισμένες περιπτώσεις πραγματοποιούνται εκδηλώσεις με ειδική θεματολογία η οποία συνήθως άπτεται των επιστημονικών περιοχών που θεραπεύει το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών. Για το Σάββατο 3 και το Σάββατο 10 Αυγούστου έχουν προγραμματιστεί «Παιχνίδια Αστρονομίας». Ώρες: 11.30 -1.30, ώρα προσέλευσης: 11.00.
Πληροφορίες:
-Tο Κέντρο Επισκεπτών μπορεί να δεχτεί έως και 125 άτομα και διαθέτει χώρο στάθμευσης και κυλικείο. Η ώρα προσέλευσης είναι από 18:55 έως 19:55 (εκτός διαφορετικής ανακοίνωσης).
-Παρέχονται πληροφορίες στα τηλέφωνα 210-8109107 και 210-3490022 κάθε εργάσιμη ημέρα από τις 8:30πμ έως τις 2:30μμ. Τηρείται σειρά προτεραιότητας μέχρι την πλήρωση των διαθέσιμων θέσεων.
Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επικοινωνήσετε με το Κέντρο Επισκεπτών: ΑΑΔΕΤ, Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, Τηλ.: 210-8109107, 210-3490022 Fax:2108040453, E-mail: visitorcenter@noa.gr. Υπεύθυνος για την λειτουργία του Κέντρου Επισκεπτών είναι ο Δρ. Β. Κολοκοτρώνης και υποστηρίζεται από τα μέλη του ΙΑΑΔΕΤ: Θ. Βάρσο, Κ. Βάρσου, Δρ. Λ. Κουτουλίδη, και Α. Μυλωνά.
