Συνέντευξη: Τάσος Μεργιάννης
Ποιο είναι το έργο και οι υπηρεσίες που προσφέρει σήμερα η ψυχιατρική κλινική Λυράκου; Κατά πόσο νιώθετε ότι η λειτουργία της ανταποκρίνεται στο όραμα του διακεκριμένου ψυχιάτρου – νευρολόγου και ιδρυτή της κλινικής Δημήτριου Λυράκου;
Η κλινική Λυράκου λειτουργεί αδιαλείπτως στην περιοχή του Δήμου Πεντέλης – Μελισσίων από το 1973 – δηλαδή σχεδόν 50 χρόνια – και έχει ως όραμα την παροχή υψηλής ποιότητας περίθαλψης στο χώρο της ψυχικής υγείας σε ένα ζεστό και άνετο περιβάλλον με γνώμονα την ανθρώπινη ύπαρξη και τον ανθρώπινο παράγοντα. Η μέγιστη δυναμικότητά της είναι 120 κλίνες και απασχολεί πέριξ των 65 εργαζομένων. Η κλινική έχει τμηματοποιήσει τις υπηρεσίες της σε 4 τμήματα: το ψυχογηριατρικό, το τμήμα χρονίως πασχόντων, το τμήμα οξέων περιστατικών και το τμήμα απεθισμού – απεξάρτησης από αλκοόλ, ουσιών και λοιπών εθιστικών συμπεριφορών.
Η επιλογή των εργαζομένων γίνεται βάσει των δεξιοτήτων τους και των τίτλων σπουδών, που διαθέτουν και στηρίζει ενεργά την εκπαίδευση τους. Πέραν του γεγονότος, ότι πληθώρα εργαζομένων διαθέτει διδακτορικά πτυχία και master, κατά καιρούς οι εργαζόμενοί της έχουν συμμετάσχει ενεργά σε συνέδρια ψυχιατρικής, ενώ παραλλήλως στελέχη του δημοσίου ή ιδιωτικού τομέα χωρών της αλλοδαπής επισκέπτονται την κλινική για ανταλλαγή απόψεων και θέσεων επί επίμαχων ζητημάτων στον τομέα της ψυχικής υγείας. Σύμφωνα με τα προαναφερθέντα, η κλινική Λυράκου προσφέρει υπηρεσίες εφάμιλλες με αυτές, που προσφέρονται σε άλλες χώρες της Ευρώπης. Πέραν της ψυχιατρικής παρακολούθησης και της ψυχολογικής υποστήριξης, στους νοσηλευόμενους παρέχονται υπηρεσίες εργοθεραπείας, θεατρικού παιχνιδιού, κινησιοθεραπείας και γιόγκα.
Τέλος, γίνονται θεραπείες με Ηλεκτροσπασμοθεραπεία (ECT) και επαναληπτικού Διακρανιακού Μαγνητικού Ερεθισμού (rTMS) και διενεργούνται εξωτερικά ιατρεία τόσο σε ανθρώπους, που έχουν νοσηλευτεί, όσο και σε άλλους, που δεν χρήζουν νοσηλείας, προς στήριξής των. Σε γενικές γραμμές, η κλινική Λυράκου τόσο μέσω της ποιότητας υπηρεσιών, που προσφέρει, όσο και λόγω της συνεχούς αναβάθμισης της ξενοδοχειακής της υποδομής, είναι δομή ανεβασμένου κύρους και οι νεότερες γενιές ακολουθούν το όραμα του ιδρυτή της κλινικής Δημητρίου Λυράκου.
Σε επιστολή την οποία στείλατε προς την δήμαρχο Δήμητρα Κεχαγιά προ διμήνου, κάνατε λόγο «για άτομα που επιβουλεύονται την κλινική, υβρίζουν, ασχημονούν και ξεσηκώνουν τους δημότες εναντίον σας». Σήμερα, ποια είναι η σχέση σας με τη δημοτική αρχή και τους συνδημότες σας;
Δυστυχώς, δεν υπάρχει καμία θετική εξέλιξη σε αυτό το πεδίο καθότι η μεν Δήμαρχος συστηματικά αποφεύγει να αποκαταστήσει την βλάβη, που προκάλεσε στην κλινική λόγω των εσφαλμένων ενεργειών της, ενώ μία μικρή μερίδα των δημοτών εξακολουθεί να αντιμετωπίζει με εχθρότητα την κλινική και εν γένει τους ίδιους τους νοσηλευόμενους. Άλλωστε, το γεγονός και μόνο ότι προ δεκαπενταετίας δημότες των Μελισσίων συγκέντρωναν υπογραφές για να «διώξουν» την Κλινική από την γειτονιά τους, ενώ άλλοι καλούσαν το τοπικό αστυνομικό τμήμα ή την Άμεσο Δράση καταγγέλλοντας την Κλινική για διατάραξη κοινής ησυχίας, αποδεικνύει το ποιόν τους και το πολιτιστικό τους υπόβαθρό.
Επιπλέον, κάποιοι περίοικοι βλέπαν τον χώρο της κλινικής ως τον προσωπικό τους σκουπιδότοπο, απορρίπτοντας συστηματικά μπάζα, κλαδιά και λοιπά σκουπίδια στα πεζοδρόμιά πέριξ αυτής. Υποχρεώθηκα, δε, να κάνω την αποκομιδή αυτών των απορριμμάτων με δικά μου έξοδα και έφθασα στο σημείο να απειλήσω με μηνυτήριες αναφορές αυτούς που προέβαιναν σε αυτές τις πράξεις. Τέλος θέλω να τονίσω, ότι αυτές οι ασχημονίες δεν γίνονται από το σύνολο των δημοτών (κάποιοι άλλωστε που γνωρίζουν ότι στα Μελίσσια προϋπήρχαν ειδικά νοσοκομεία και κλινικές πριν καλά καλά η περιοχή ενταχθεί στο σχέδιο πόλεως είναι υποστηρικτικοί προς τους ανθρώπους αυτούς), αλλά από μια μικρή μερίδα η οποία θέλει να εκδιώξει την κλινική, διότι το «ψυχιατρείο» δεν ταιριάζει στην όμορφη γειτονιά τους. Δυστυχώς η Δημοτική Αρχή άθελά της ίσως και να τους παρακινεί με τα λεγόμενά της, τις πράξεις της ή την αδιαφορία της.
Πώς κρίνετε την δομή ασυνόδευτων μεταναστών που δημιουργήθηκε στο πρώην ΑΤ Πεντέλης; Σας ρωτώ γιατί θυμάμαι ότι την περίοδο κατά την οποίο το μεταναστευτικό-προσφυγικό ήταν ψηλά στην ατζέντα της επικαιρότητας στον Δήμο, είχατε απορρίψει την πρόταση να φιλοξενήσει η κλινική Λυράκου έναν αριθμό μεταναστών.
Όσον αφορά το μεταναστευτικό, το όλο θέμα είχε και έχει κλείσει για εμένα. Προφανώς και δεν έχω καμία υποχρέωση να λογοδοτώ σε γειτονιές , σε δημάρχους ή σε πολιτικούς για επιχειρηματικά σχέδια ή προτάσεις από την στιγμή που αυτά είναι σύννομα. Όσον αφορά τη δομή μεταναστών στην Πεντέλη φάνηκε καταρχήν η γύμνια επιχειρημάτων της Δημοτικής Αρχής, καθότι και προσυμφωνημένο ήταν απ’ ότι φάνηκε εκ των υστέρων και ανήμπορη είναι η παρούσα αρχή να «προστατεύσει», όπως διατείνεται τα συμφέροντα των δημοτών.
Έχουν ένα μεγάλο όπλο το οποίο σκοπίμως κατά την γνώμη μου, δεν χρησιμοποιούν: μπορούν να απευθυνθούν σύσσωμα τα δημοτικά συμβούλια της εκάστοτε περιφέρειας στην κεντρική διοίκηση και στα αρμόδια υπουργεία και να απαιτήσουν την οριστική λύση αυτού του ακανθώδους ζητήματος. Όσον αφορά διάφορες φήμες περί αυθαίρετης κατασκευής εντός δασικής έκτασης του οικήματος, που στεγάζονται τώρα οι πρόσφυγες γεννάται ένα καίριο ερώτημα: εάν είναι αυθαίρετο το οίκημα πως στεγαζόταν τόσα χρόνια το αστυνομικό τμήμα της Πεντέλης; Εν πάση περιπτώσει, αρμόδιες αρχές υπάρχουν για να προβούν στον πολεοδομικό έλεγχο και η πλέον υπεύθυνη για να τον προκαλέσει αυτόν η Δήμαρχος.
Πώς αντιμετωπίζει το Υπουργείο Υγείας τον εξόχως ευαίσθητο τομέα της Ψυχικής Υγείας και τους ψυχικά νοσούντες σήμερα; Τι βελτιωτικές κινήσεις θα προτείνατε;
Καταρχήν πρέπει να γίνει μία σύντομη αναφορά για το τι σημαίνει ψυχική υγεία και πόσοι τελικά νοσούν από κάποια ψυχική νόσο. Ψυχική Υγεία είναι ένα επίπεδο ψυχικής ευημερίας ή απουσίας ψυχικής ασθένειας. Σύμφωνα λοιπόν με πρόσφατη μελέτη για την αναθεώρηση του προγράμματος Ψυχαργώς περίπου το 2 % του πληθυσμού νοσεί με κάποια μορφή ψύχωσης (συνήθως σχιζοφρένεια) ή διπολική διαταραχή (συνολικά περίπου 240.000 άτομα), 750.000 άτομα νοσούν ή θα νοσήσουν από μείζων κατάθλιψη, το 1/3 των ηλικιωμένων στο μέλλον θα αντιμετωπίσει προβλήματα λόγω της νόσου Alzheimer, ενώ εάν προστεθούν λοιπές μορφές ψυχικής νόσου, όπως οι διάφορες είδους εξαρτήσεις, αναπτυξιακές διαταραχές, αγχώδεις διαταραχές κλπ τότε περίπου το 1/4 του πληθυσμού της Ελλάδος αντιμετωπίζει ή θα αντιμετωπίσει κάποιο πρόβλημα ψυχικής υγείας και θα πρέπει να απευθυνθεί σε κάποιον εξειδικευμένο θεραπευτή.
Όπως καταλαβαίνεται οι πόροι που απαιτούνται είναι πολύ υψηλοί. Ενδεικτικά σε μελέτη του King’s Fund (2008) το έτος 2026 υπολογίζεται ότι θα δαπανηθούν περίπου 47,5 δις αγγλικές λίρες για υπηρεσίες ψυχικής υγείας στο Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ εάν συνυπολογιστεί και το κόστος των χαμένων εργατοωρών από τους πάσχοντες τότε το συνολικό κόστος εκτοξεύεται σε 88,5 δις λίρες ανά έτος. Όπως καταλαβαίνετε τα ποσά που απαιτούνται είναι τεράστια, πόροι που δυστυχώς η Ελλάδα δεν διαθέτει, με αποτέλεσμα πολλές φορές να μην υπάρχουν οι απαραίτητες δομές, ή ακόμα και αυτές που υπάρχουν να υπολειτουργούν.
Το Υπουργείο Υγείας διαχρονικά προσπαθεί απλώς να διαχειριστεί αυτήν την κατάσταση σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, πολλές φορές δε με σπασμωδικές κινήσεις και χωρίς κανένα απολύτως μακροπρόθεσμο στόχο. Δείγμα γραφής δεν έχουμε ακόμα από την νέα ηγεσία του Υπουργείου Υγείας και αναμένουμε να δούμε το σχεδιασμό και τις δράσεις, που θα κάνει. Η τάση πάντως στο εξωτερικό είναι η συνεργασία των διαφόρων δομών μεταξύ τους (δημοσίων και ιδιωτικών), η παροχή βοήθειας ακόμα και σε εθελοντική βάση από την κοινότητα ή τον Δήμο σε ψυχικά πάσχοντες, η οργάνωση ομάδων αυτοβοήθειας κλπ με κύριο στόχο την καλύτερη κατανομή των πόρων προς όφελος του πάσχοντα.
