Στην ημερίδα που διοργάνωσε o Δήμος Βριλησσίων, ο ΣΠΑΠ, ο ΣΠΑΥ, ο ΑΣΔΑ η ιστοσελίδα OtaVoice.gr, ο και η οποία τελούσε υπό την αιγίδα της ΚΕΔΕ, με θέμα «Αστικό Περιβάλλον και πυρκαγιές», συμμετείχε ο Βλάσσης Σιώμος πρόεδρος της Επιτροπής Πολιτικής Προστασίας και Κλιματικής Κρίσης της ΚΕΔΕ, αντιπρόεδρος του Εποπτικού Συμβουλίου της ΚΕΔΕ και δημοτικός σύμβουλος Πεντέλης Βλάσσης Σιώμος.
Αναλυτικά, η τοποθέτηση του Βλάσση Σιώμου στην οποία, μεταξύ άλλων, κατέθεσε τις προτάσεις της ΚΕΔΕ.
«Είμαστε σήμερα εδώ σε ένα πολύ σημαντικό για τη περιοχή των Βριλησσίων πάρκο, που ελάχιστα μέτρα βορειότερα σταμάτησε η περσινή καταστροφική πυρκαγιά που έπληξε ολόκληρη σχεδόν την Βορειανατολική Αττική!
Η Αττική μας έχει δοκιμαστεί από δεκάδες πυρκαγιές που κατέστρεψαν τα τελευταία χρόνια χιλιάδες στρέμματα δασικών εκτάσεων στους ορεινούς της όγκους. Παράλληλα όμως έθεσαν σε κίνδυνο αστικά δάση και άλση της Αττικής, ακόμα και βασικές υποδομές εντός του αστικού ιστού των πόλεων, στοιχείο που θα πρέπει να ενισχύσει την εγρήγορση και ετοιμότητά μας για τη πρόληψη και την αντιμετώπιση πιθανών πυρκαγιών.
Βρισκόμαστε στην έναρξη της φετινής αντιπυρικής περιόδου και μπορεί να νομίσει κανείς ότι αποτελεί και η σημερινή μας ημερίδα, μια ευκαιριακή ή εποχικού χαρακτήρα πρωτοβουλία ή δράση ενημέρωσης. Αυτό αποτελεί μια λάθος αντίληψη καθώς εμείς στη ΚΕΔΕ, εργαζόμαστε όλη τη χρονιά στη κατεύθυνση βελτίωσης των ισχυουσών θεσμικών ρυθμίσεων, στη διεκδίκησης επαρκούς και έγκαιρης χρηματοδότησης του κάθε φορέα της αυτοδιοίκησης, ώστε να μπορεί ν’ ανταποκριθεί με επάρκεια και αποτελεσματικότητα στις αρμοδιότητες της πολιτικής προστασίας που προβλέπονται στο ισχύον νομοθετικό πλαίσιο.
Όπως γνωρίζεται η Πολιτική Προστασία σε έναν Δήμο περιλαμβάνει ένα σύνολο διαδικασιών και δράσεων που έχουν στόχο την προστασία των πολιτών, των περιουσιών τους και του περιβάλλοντος από φυσικές και τεχνολογικές καταστροφές.
Οι βασικές ενέργειες για την πολιτική προστασία σε έναν Δήµο περιλαμβάνουν τα εξής:
– Καταγραφή, ανάλυση και αξιολόγηση των κινδύνων που απειλούν την περιοχή ευθύνης του κάθε Δήµου.
– Σχεδιασµός ασφάλειας και λήψη µέτρων για την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων των κινδύνων, όπως η ενίσχυση των υποδοµών, η δημιουργία αντιπλημμυρικών έργων ή αντιπυρικών ζωνών κλπ.
– Ενημέρωση και εκπαίδευση των πολιτών, των εργαζομένων στους Δήμους, μαθητών και κοινωνικών ομάδων για τον τρόπο που πρέπει να αντιδρούν σε περίπτωση κάθε έκτακτης ανάγκης καθώς και τρόπους πρόληψης των κάθε κινδύνων.
– Αξιοποίηση των τοπικών ΜΜΕ, κοινωνικών δικτύων για την τρέχουσα κατάσταση και οδηγίες προς τους πολίτες για το τι πρέπει να κάνουν σε περιπτώσεις φυσικών καταστροφών.
– Έμφαση στη πρόληψη ή οποία παρέχει σημαντικά οφέλη για την τοπική κοινωνία και εξασφαλίζει σε μεγάλο βαθμό την προστασία της ανθρώπινης ζωής.
– Ο συντονισµός και η συνεργασία µε το Πυροσβεστικό Σώμα, την Ελληνική Αστυνοµία, το ΕΚΑΒ, την Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας, αλλά και άλλες υπηρεσίες του κράτους για την παροχή συνδροµής αλλά και ασφαλούς απομάκρυνσης πολιτών από σημαντικές δομές των Δήμων ( πχ νοσοκομεία, γηροκομεία, σχολεία, κατασκηνώσεις, αθλητικά κέντρα κλπ) σε καταστάσεις κρίσης.
Κανείς δεν ξέρει καλύτερα τις συνθήκες και τις ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής ακόμα και τα μικρομετεωρολογικά δεδομένα όπως τα γνωρίζει ο οικείος Δήμος και τα στελέχη του.
Θα μπορούσαμε να απαριθμήσουμε αρκετά ακόμα θέματα που αγγίζουν το ρόλο και τις αρμοδιότητες του κάθε Δήμου σε θέματα πολιτικής προστασίας, αλλά θα ήθελα να τονίσω ότι πάνω από όλα, καμία αρμοδιότητα, καμία διάταξη δεν μπορεί να εφαρμοστεί αν δεν υπάρχει μια δομημένη και σταθερή συνεργασία μεταξύ Δήμων , Περιφερειών , αρμόδιων κρατικών φορέων, εθελοντών και πάνω από όλα των πολιτών.
Χωρίς να μασάμε τα λόγια μας εμείς σαν ΚΕΔΕ έχουμε επισημαίνουμε κατ’ επανάληψη, ότι πολλές φορές σχεδιάζονται και νομοθετούνται πολιτικές και αρμοδιότητες για τους Δήμους, από ανθρώπους που δεν έχουν εμπειρία και γνώση, ή έχουν κατά νου έναν ιδανικό Δήμο, με τέλεια οργάνωση, επαρκείς οικονομικούς πόρους και ιδανική στελέχωση! Τέτοιοι δήμοι δεν υπάρχουν στην Ελλάδα ή είναι εξαιρετικά ελάχιστοι.
Οι κίνδυνοι και οι φυσικές καταστροφές δεν έχουν όμως ούτε γεωγραφική αναφορά ούτε διοικητικά όρια. Το μέγεθος εκδήλωσής τους και οι επιπτώσεις τους είναι πολλές φορές πιθανά ίδιες, στην οργάνωση και τη στελέχωση των Δήμων όμως, υπάρχουν χαώδεις διαφορές.
Και εδώ υπάρχει ένα τεράστιο ερωτηματικό για το πως μπορούν διαφορετικοί Δήμοι να ανταποκριθούν με τους ίδιους όρους σε οριζόντιου χαρακτήρα προβλέψεις νόμων και εγκυκλίων .
«Να ξαναδούμε τα κριτήρια κατανομής των ΚΑΠ Πυροπροστασίας»
Ο Βλ. Σιώμος συνέχισε λέγοντας:
«Αλλά ας φύγουμε από τα γενικά αυτά ζητήματα και ας πάμε στα ειδικότερα που είναι και επίκαιρα και καυτά.
Σε σχέση με τη προετοιμασία και την ετοιμότητά μας για τη τρέχουσα αντιπυρική περίοδο να επισημάνουμε ότι υπήρξε μια σοβαρή αύξηση της τακτικής χρηματοδότησης από 31.090.000 ευρώ το 2024 σε 40.000.000 ευρώ φέτος.
Συγκεκριμένα κατανεμήθηκαν από τους ΚΑΠ για την πυροπροστασία 37.750.000 ευρώ στους Δήμους και 2.250.000 στους Συνδέσμους.
Η έκδοση της απόφασης ήταν πραγματικά έγκαιρη, στις 11/3/2025, που βοηθά τους Δήμους στο προγραμματισμό και την έγκαιρη υλοποίηση των εργασιών πρόληψης, όμως έστω και με τις φετινές αυξήσεις η χρηματοδότηση υπολείπεται κατά πολύ των πραγματικών αναγκών των δήμων της χώρας!!
Παραμένει ζητούμενο αν τα κριτήρια κατανομής των ΚΑΠ Πυροπροστασίας των Δήμων ανταποκρίνονται στις πραγματικές τους ανάγκες. Έχουμε ζητήσει να ξαναδούμε τα κριτήρια κατανομής ώστε την επόμενη χρονιά να έχουμε ένα πιο δίκαιο με βάση τα δεδομένα σύστημα κατανομής.
Μείζονος σημασίας ζήτημα που απασχόλησε τους Δήμους με ένταση πέρυσι αλλά απασχολεί και τη τρέχουσα αντιπυρική περίοδο είναι το ζήτημα της εφαρμογής του κανονισμού καθαρισμού των οικοπέδων. Σημείο τριβής της εφαρμογής της πρώτης περιόδου του μέτρου καθαρισμού των οικοπέδων, ήταν η βεβιασμένη χρονικά εφαρμογή, η αδυναμία ενημέρωσης όλων των υπόχρεων, αλλά και χωρίς να ξέρει κανείς τον ακριβή αριθμό των οικοπέδων και άλλων χώρων που εμπίπτουν στην υποχρέωση καθαρισμού.
Στη συνέχεια υπήρξαν κενά για το ποιος ευθύνεται και μέχρι ποιου σημείου, για τη διαχείριση των προϊόντων του καθαρισμού, αφού συχνά εμφανίστηκαν φαινόμενα ανεξέλεγκτης απόθεσης έξω από κάδους, σε ελεύθερους χώρους, αλλά και σε άλλα σημεία, δημιουργώντας επικίνδυνες εστίες πρόκλησης πυρκαγιάς και μεταθέτοντας το πρόβλημα της τελικής διαχείρισης στους οικείους Δήμους».
Οι προτάσεις της ΚΕΔΕ για την τρέχουσα αντιπυρική περίοδο
Ακολούθησαν οι προτάσεις της Επιτροπής Πολιτικής Προστασίας της ΚΕΔΕ προς το αρμόδιο Υπουργείο, για τις οποίες ο Βλάσσης Σιώμος τόνισε στην τοποθέτησή του τα εξής:
«Προτείναμε στην πρόσφατη σύσκεψη στο Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας ως ΚΕΔΕ για τη συνολική βελτίωση της εφαρμογής κατά την τρέχουσα αντιπυρική περίοδο :
-Να δημιουργηθεί ένα σταθερό βιώσιμο και με αποδοχή από τους φορείς εφαρμογής πλαίσιο, που δεν θα αλλάζει κάθε τρεις και λίγο, θα έχει συγκεκριμένα στάδια και προθεσμίες εφαρμογής τα οποία θα είναι γνωστά στους ιδιοκτήτες και στους Δήμους και κάθε άλλο υπεύθυνο φορέα.
-Να κοστολογηθεί η επιβάρυνση των Δήμων από την εφαρμογή του μέτρου για τους καθαρισμούς οικοπέδων και να προβλεφθεί μια έκτακτη και διακριτή στη κατανομή των ΚΑΠ χρηματοδότηση, κατανεμημένη ανά Δήμο, με βάση τον εκτιμώμενο αριθμό οικοπέδων υπολογίζοντας την τελική επιβάρυνση, για την απομάκρυνση και ασφαλή διάθεση της εύφλεκτης βιομάζας.
-Να υπάρξει ένα ειδικό πρόγραμμα από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα ΨΗΦΙΑΚΟΣ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ για τη δημιουργία μιας διακριτής βάσης γεωχωρικών δεδομένων αξιοποιώντας και τη διαλειτουργικότητα των συστημάτων της ΑΑΔΕ και του ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ, ώστε ο κάθε Δήμος να έχει σε ειδικό ψηφιακό χάρτη σε επίπεδο Δημοτικής Ενότητας και Τοπικής Κοινότητας μια βάση δεδομένων με όσα ακίνητα εμπίπτουν στο κανονισμό υποχρεωτικών μέτρων πυροπροστασίας. Για τα ακίνητα αυτά να έχουμε στοιχεία ιδιοκτησίας είτε υπάρχουν έτοιμα μέσω ΚΑΕΚ στις περιοχές που έχουμε κτηματολόγιο είτε όχι. Η βάση αυτή θα πρέπει να επικαιροποιείται κατ’ έτος και έως τις 31 Μαρτίου εκάστου έτους.
-Να υπάρξει ένα ειδικό πρόγραμμα εκπαίδευσης στελεχών ΟΤΑ ώστε να διασφαλίζεται η επάρκεια και το ενιαίο της εφαρμογής του κανονισμού πυροπροστασίας, καθώς και ο ελεγκτικός ρόλος των Δήμων στη βάση των αρμοδιοτήτων που τους αναλογούν.
-Να ληφθεί υπόψη ότι όλοι οι Δήμοι δεν έχουν τη στελέχωση που καθορίζει η Πυροσβεστική Διάταξη για τη συγκρότηση των Επιτροπών Ελέγχου. Αντίθετα θα λέγαμε ότι λίγοι είναι οι Δήμοι που μπορούν επακριβώς ν’ ανταποκριθούν. Απαιτείται συγκρότηση των Τμημάτων Πολιτικής Προστασίας και στελέχωση τους με πρόβλεψη στο προγραμματισμό προσλήψεων της κάλυψης της ανάγκης αυτής και των προβλεπόμενων ειδικοτήτων που απαιτούνται. Διαφορετικά να υπάρξει νομοθετική πρόβλεψη για συγκρότηση των επιτροπών που προβλέπεται να συσταθούν με ευθύνη των Δήμων, με στελέχη από άλλους φορείς της δημόσιας διοίκησης που μπορούν να διατεθούν για το σκοπό αυτό.
-Να υπάρξει ένα δυναμικό πρόγραμμα ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των υπόχρεων έτσι ώστε το σύνολο των ιδιοκτητών και των φορέων εφαρμογής να έχει ενημερωθεί για τις υποχρεώσεις τους και τους χρόνους ανταπόκρισης στη λήψη των μέτρων αυτών. Να επισημάνουμε ότι είναι θετικό το γεγονός, ότι τις τελευταίες ημέρες βλέπουμε και στη τηλεόραση να παίζονται σπότ με το θέμα αυτό.
-Να θεσπιστεί η υποχρέωση του οικοπεδούχου που προβαίνει στο καθαρισμό, να ανεβάζει στη ειδική ψηφιακή πλατφόρμα με τον τίτλο “Ακαθάριστα Οικόπεδα” στην ηλεκτρονική διεύθυνση akatharista.apps.gov.gr. πέραν της δήλωσης ολοκλήρωσης του καθαρισμού και βεβαίωση από το Δήμο, το ΦΟΔΣΑ ή και ιδιωτικό φορέα διαχείρισης για τη τελική διάθεση και διαχείριση της βιομάζας που προέκυψε από το καθαρισμό του οικοπέδου του.
Οι έλεγχοι και οι ποινές για πλημμελή διάθεσή τους θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα αυστηροί ώστε να αποτραπεί και κάθε σκέψη για εμπόριο βεβαιώσεων τυπικής συμμόρφωσης.
Πέραν αυτού επανακαταθέσαμε προτάσεις που συμβάλλουν στη καλύτερη οργάνωση και ενισχύουν τις συνθήκες πυροπροστασίας σε τοπικό επίπεδο και ειδικότερα :
-Οι συμβάσεις του έκτακτου προσωπικού που προσλαμβάνεται για την πυροπροστασία από τους Δήμους και τους Συνδέσμους ΟΤΑ θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 6μηνης διάρκειας ή σε κάθε περίπτωση να ταυτίζονται με το χρονικό εύρος της αντιπυρικής περιόδου, καθώς και να καταργηθεί το προβλεπόμενο 12μηνο κενό μεταξύ των εποχικών συμβάσεων των εργαζομένων στην Πολιτική Προστασία.
-Να διατηρηθεί και να επεκταθεί το πρόγραμμα ΑΝΤΙΝΕRΟ και για επικουρικές παρεμβάσεις καθαρισμών.
-Να δημιουργηθεί ένα ειδικό χρηματοδοτικό πρόγραμμα από το Πράσινο Ταμείο που θα προκηρύσσεται κάθε χρόνο για συμπληρωματικά έργα πρόληψης με τελικούς δικαιούχους τους Δήμους.
Υπενθυμίζουμε ότι η Αυτοδιοίκηση είναι αυτή που κύρια τροφοδοτεί μέσα από τις διοικητικές της αρμοδιότητες τα έσοδα του Πράσινου Ταμείου.
Να επανεξεταστεί η υλοποίηση του προγράμματος ΑΙΓΙΣ ή ευρύτερα του Επιχειρησιακού Προγράμματος ΠΕΚΑ (Περιβάλλον και Κλιματική Αλλαγή) 2021-2027 ώστε οι Δήμοι και οι Σύνδεσμοι να ενισχυθούν μέσα από ειδική πρόσκληση στην οποία θα είναι τελικοί δικαιούχοι με σύγχρονο μηχανολογικό εξοπλισμό , με εξοπλισμό και υποδομές πυρόσβεσης καθώς και με έξυπνα συστήματα έγκαιρης ειδοποίησης (πχ drones, θερμικές κάμερες, αισθητήρες κλπ), επιλέγοντας την διαδικασία της αγοράς ή της μίσθωσης υπηρεσιών. Επίσης να δοθεί στους Δήμους η δυνατότητα από το ίδιο πρόγραμμα ή άλλες πηγές χρηματοδότησης να εκπαιδεύσουν στελέχη, πολίτες, κοινωνικές ομάδες κλπ με την συνεργασία εξειδικευμένων επιστημόνων μέσω προγραμμάτων εικονικής πραγματικότητας, τεχνητής νοημοσύνης και ασκήσεων!
Όπως γνωρίζετε τη περίοδο αυτή συντάσσεται ο νέος Δημοτικός Κώδικας.
Πέραν των αρμοδιοτήτων που κωδικοποιούνται ή και διευκρινίζονται στα θέματα Πολιτικής Προστασίας ως Επιτροπή Πολιτικής Προστασίας και Κλιματικής Κρίσης της ΚΕΔΕ καταθέσαμε ειδικά επεξεργασμένες προτάσεις ώστε να συμπεριληφθούν στις τελικές ρυθμίσεις.
«Να ενδυναμωθούν θεσμικά και οικονομικά οι Σύνδεσμοι Δήμων»
Ο Βλ. Σιώμος κατέληξε λέγοντας:
«Ολοκληρώνοντας λόγω ιδιαίτερης ευαισθησίας και μακρόχρονης εμπειρίας θα ήθελα να μου επιτρέψετε μια ειδική αναφορά στο ρόλο των Συνδέσμων Δήμων στα θέματα πολιτικής προστασίας, που σύστησε και οργάνωσε η αυτοδιοίκηση.
Πίσω από τους συλλογικούς αυτούς φορείς των Δήμων με γεωγραφική και κοινωνική αναφορά, στοιχήθηκαν και συνέδραμαν τις πρωτοβουλίες τους, Τοπικοί Φορείς , ΜΚΟ, Εθελοντικές Ομάδες, η Εκκλησία , τα ΜΜΕ και η ίδια η κοινωνία των πολιτών.
Οι Σύνδεσμοι αυτοί (ΑΣΔΑ, ΣΠΑΥ, ΣΠΑΠ, ΣΥΝΠΑ, ΠΕΣΥΔΑΠ, ΣΒΑΠ, ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ, ΤΡΟΙΖΗΝΙΑΣ, ΤΟΥΡΚΟΒΟΥΝΙΩΝ και άλλοι στην Περιφέρεια που δεν είναι τόσο γνωστοί) αποτέλεσαν μέχρι σήμερα και αποτελούν τους πιο αξιόπιστους, τους πιο άμεσους, τους πιο συνεπείς μηχανισμούς προστασίας των ορεινών όγκων και των παρακείμενων περιοχών της χώρας μας, ασκώντας ενεργή και πραγματική πολιτική προστασία απέναντι σε κάθε κίνδυνο.
Διαθέτοντας σήμερα αρκετό εξοπλισμό, ανθρώπινο δυναμικό και πάνω απ’ όλα εμπειρία, έχουν αναπτύξει ένα μηχανισμό που κινητοποιείται άμεσα, με γνώση των συνθηκών της κάθε περιοχής με συνέπεια και αποτελεσματικότητα. Ο μηχανισμός αυτός συνδράμει στα έργα πρόληψης κινδύνου πυρκαγιάς, με καθαρισμούς περιαστικών δασών, με καθαρισμούς οικοπέδων και απομάκρυνση – διαχείριση της συγκεντρωμένης εύφλεκτης βιομάζας, με επιτήρηση κρίσιμων σημείων και περιοχών σε 24ωρη βάση, με συμμετοχή στην αντιμετώπιση δασικών πυρκαγιών που μπορεί να μετατραπούν σε αστικές πυρκαγιές όπως έγινε το περασμένο καλοκαίρι στη Πεντέλη, τα Βριλήσσια και το Χαλάνδρι.
Τονίζω ότι πρέπει στο νέο κώδικα όσο και σε οποιαδήποτε άλλης μορφής διοικητική μεταρρύθμιση, οι Σύνδεσμοι Δήμων θα πρέπει να ενδυναμωθούν θεσμικά και οικονομικά για να μπορούν να αντιμετωπίσουν πρόσθετες ανάγκες που η κλιματική κρίση και οι περιβαλλοντικές συνθήκες επιβάλλουν».
