Η πλειοψηφία των περιβαλλοντικών μελετών, σχεδόν ολόκληρο το πεδίο έρευνας της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, η σημασία των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, είναι λίγα από τα έργα του Αστεροσκοπείου και του Ινστ. Ερευνών Περιβάλλοντος & Βιώσιμης Ανάπτυξης στην Πεντέλη. Με την αλματώδη αύξηση των Ι.Χ. στους δρόμους, τις ανόδους στις τιμές των ρύπων της Αθήνας, αλλά και τις μεγάλες πυρκαγιές των τελευταίων ετών στην Αττική, η παρουσίαση του έργου του Αστεροσκοπείου, καθώς και των συμπερασμάτων που έχει εξάγει για την κατάσταση στα Βόρεια Προάστια της Αττικής, φαίνεται να είναι πιο επίκαιρη παρά ποτέ.
Στην έδρα του Ινστιτούτου, στον Λόφο Κουφού, την ΑΜΑΡΥΣΙΑ υποδέχθηκε ο διευθυντής του Μιχαήλ Πετράκης, ο οποίος εδώ και χρόνια κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την καταστροφή του περιβάλλοντος στο Λεκανοπέδιο.
«Αρκετά γενικά μπορούμε να πούμε ότι το Ινστιτούτο Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης ασχολείται με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των δραστηριοτήτων του ανθρώπου. Είναι η πρώτη υπηρεσία που ξεκίνησε τη συστηματική μελέτη της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην Αθήνα. Οι πρώτες αυτόματες καταγραφές της ατμοσφαιρικής ρύπανσης έγιναν το 1980. Βέβαια, η πρώτη μέτρηση του όζοντος πραγματοποιήθηκε, με μια παλιά μέθοδο, το 1900!», μας κατατοπίζει ο κ. Πετράκης και συνεχίζει:
΅»Το Ινστιτούτο Περιβάλλοντος είναι από τα παλαιότερα ερευνητικά τμήματα του Αστεροσκοπείου. Οι πρώτοι παρατηρητές, μάλιστα, έκαναν μετρήσεις από το… σπίτι τους! Σιγά σιγά μεταφέρθηκαν στις εγκαταστάσεις του Θησείου και και τη δεκαετία του 30 “μετακόμισαν” στην Πεντέλη, όπου τοποθετήθηκε το μεγάλο τηλεσκόπιο. Το χρησιμοποποιούσαμε μέχρι το 1970, οπότε και εγκαταλείφθηκε, εξαιτίας της ατμοσφαιρικής και της φωτεινής ρύπανσης, που δεν επιτρέπει πια από εδώ παρατηρήσεις.
Το τελευταίο διάστημα οι μελέτες μας εστιάζονται στην Ανατολική Αττική. Έχουμε μια πολύ καλή συνεργασία με τη Νομαρχία Ανατολικής Αττικής κι ερευνούμε τις επιπτώσεις του αεροδρομίου στην περιοχή, καθώς κι άλλων έργων που κατασκευάζονται. Ταυτόχρονα διεξάγουμε έρευνες και γι’ άλλες περιοχές, όπως για παράδειγμα στην Κρήτη, για το νέο αεροδρόμιο εκεί.
Στο Αστεροσκοπείο και στο Ινστιτούτο αφενός γίνεται εφαρμοσμένη ερευνητική δουλειά από τους ερευνητές σε συγκεκριμένες θεματικές περιοχές -σκεφτείτε ότι μόνο το Αστεροσκοπείο κρατά αρχείο δεδομένων από 1850- αφετέρου, όταν υπάρχει ενδιαφέρον για κάτι συγκεκριμένο, μέσω σύμβασης αναλαμβάνουμε τη σχετική μελέτη».
Δράσεις στα Β. Προάστια
Ποια είναι, όμως, η δράση του Ινστιτούτου σε ό,τι αφορά τα Βόρεια Προάστια; Ο κ. Πετράκης μας ενημερώνει:
«Για τα Βόρεια Προάστια πραγματοποιήσαμε εκατοντάδες μελέτες τα προηγούμενα χρόνια. Για τη Λ. Κηφισιάς, για τα κτήρια, για τα επίπεδα και τους λόγους ρύπανσης…
Η περίπτωση του Αμαρουσίου είναι πολύ δύσκολη. Έχει πολύ μεγάλο πρόβλημα με το όζον και τα αιωρούμενα μικροσωματίδια, εξαιτίας της άναρχης δόμησης με εχθρικά προς το περιβάλλον κτήρια. Χρειάζεται να γίνουν συγκεκριμένες ενέργειες που θα σταθεροποιήσουν τα επίπεδα ρύπανσης και σταδιακά θα τα ελαττώσουν, παρεμβαίνοντας στα ρυπογόνα κτήρια.
Έχω συναντηθεί με τον δήμαρχο Γιώργο Πατούλη και με τον Στέφανο Τσιπουράκη κι ίσως στο μέλλον έχουμε κάποια συνεργασία… Αυτό που σίγουρα πρέπει να κάνει το Μαρούσι είναι να προστατέψει το δάσος Συγγρού, μιας και είναι ο μοναδικός πνεύμονας πρασίνου της περιοχής.
Από την άλλη, η περιοχή γύρω από το Αστεροσκοπείο έχει αλλάξει ριζικά κι απότομα. Ο Δήμος της Πεντέλης έχει το μεγαλύτερο πρόβλημα, με όλες αυτές τις καμμένες εκτάσεις».
