Πενήντα χρόνια συμπληρώνονται φέτος στις 5 Οκτωβρίου, από την πρώτη εμφάνιση του Τζέιμς Μποντ στον κινηματογράφο («Εναντίον Δόκτορος Νο» – 1962) και πενήντα εννέα χρόνια από το πρώτο βιβλίο του Ίαν Φλέμινγκ (Casino Royal – 1953), αλλά αυτό που έχει σημασία είναι η κινηματογραφική του εμφάνιση που τον έκανε γνωστό και διάσημο στη συνέχεια. Πρόκειται για τον μοναδικό ήρωα, από καταβολής κινηματογράφου, που κατάφερε να παραμείνει στην επιφάνεια μισό αιώνα, κατά τη διάρκεια του οποίου γυρίστηκαν 24 κινηματογραφικές ταινίες, εκ των οποίων οι δύο «εκτός συμβατικής σειράς» (η σατιρική «Καζίνο Ρουαγιάλ» του 1967 και η «Ποτέ μη λες ποτέ» του 1983), καθώς και μια τηλεοπτική (πάλι το «Καζίνο Ρουαγιάλ») το 1953, όταν γράφτηκε το πρώτο βιβλίο από τον Φλέμινγκ.
Στη διάρκεια των πενήντα χρόνων της παρουσίας του, με το «φαινόμενο Μποντ» ασχολήθηκαν πολλοί, δημοσιογράφοι, συγγραφείς, καθηγητές πανεπιστημίων και άλλοι, αφιερώνοντας χρόνο για να το αναλύσουν από κάθε άποψη. Υπάρχουν μελέτες ψυχαναλυτών για τον χαρακτήρα του και τη στάση του απέναντι στο άλλο φύλο, μελέτες στρατιωτικών για τον τρόπο που χειρίζεται τα όπλα και τις προτιμήσεις του πάνω σ΄ αυτά, μελέτες σημειολόγων πάνω στον τρόπο που έγραφε ο πνευματικός του πατέρας και κριτικές κινηματογράφου. Επίσης, κατά καιρούς και ειδικά κάθε φορά που γυριζόταν μια νέα ταινία, έχουν γραφτεί ολόκληρα αφιερώματα στον περιοδικό αλλά και στον ημερήσιο τύπο, για το στυλ των γυναικών που τον περιστοιχίζουν, για τον τρόπο που ντύνεται, που συμπεριφέρεται γενικά, για τα φαγητά που προτιμάει και για τα ποτά που πίνει, ή για τα τσιγάρα που καπνίζει.
Μετά από τόσα χρόνια και τόσα αφιερώματα και με αφορμή ένα ειδικό αφιέρωμα που ετοίμασαν φέτος στο Λονδίνο με την ευκαιρία της τέλεσης των Ολυμπιακών Αγώνων 2012, ήλθε η στιγμή να του γίνει ένα αφιέρωμα, που θα τον βλέπει από άλλη οπτική γωνία και θα αναλύει το πώς αυτός ο μυθιστορηματικός ήρωας είναι εκείνος, ο οποίος από το 1962 δημιούργησε τον όρο «παγκοσμιοποίηση» (globalization), όπως τον ξέρουμε σήμερα.
Ένα αφιέρωμα, το οποίο δεν θα υποστηρίζει ότι ο Μποντ είναι «δημιούργημα της καπιταλιστικής Δύσης ενάντια στον υπαρκτό σοσιαλισμό», αλλά ότι είναι ένας μυθιστορηματικός χαρακτήρας, που έστρωσε το δρόμο της Δύσης προς την παγκοσμιοποίηση, ή μάλλον χρησιμοποιήθηκε για αυτό ακριβώς το λόγο. Αυτό μάλιστα, έγινε από τις πρώτες κιόλας ταινίες, που εμφανίστηκαν από το 1962, θέτοντας έτσι τις βάσεις της παγκοσμιοποίησης σε μια εποχή, που ο όρος δεν είχε ακόμα «εφευρεθεί», αν και η Δύση είχε αρχίσει να «λειτουργεί» έτσι, έχοντας τα χαρακτηριστικά που διακρίνουν την παγκοσμιοποίηση, όπως τα εννοούμε σήμερα.
Γνωριμία με τον ήρωα
Όταν το 1953 ο Ίαν Φλέμινγκ δημοσίευε το πρώτο του μυθιστόρημα, το «Casino Royal», δεν ήταν δυνατόν να φανταστεί ότι θα δημιουργούσε έναν ήρωα, που θα κατακτούσε τις κινηματογραφικές οθόνες επί μισό αιώνα. Ο Φλέμινγκ έγραφε ένα συνηθισμένο μυθιστόρημα με φόντο τις μυστικές υπηρεσίες και χαρακτηριστικά αστυνομικού «noir», στο οποίο όπως όλα τα μυθιστορήματα του είδους, εκείνης της εποχής, είχε όλα τα συστατικά της συνταγής: Έναν μοναχικό ήρωα, την μοιραία γυναίκα και τους κακούς.
Ο Φλέμινγκ ξεκίνησε να γράψει, επηρεασμένος και από τη θητεία του στην υπηρεσία πληροφοριών του Βρετανικού Ναυτικού, το μυθιστόρημά του όμως εμφάνιζε μια διαφορά από όλα τα μέχρι τότε μυθιστορήματα του είδους: Τη διαφορά ότι ο Μποντ δεν ήταν ένας φυσιολογικός άνθρωπος. Ήταν ένας ήρωας χωρίς αισθήματα, χωρίς ηθικές αναστολές και το κυριότερο, χωρίς φιλοσοφικούς προβληματισμούς που θα μπορούσαν, μέχρι το τέλος μιας αφήγησης, να του δημιουργήσουν προβλήματα. Γεγονός που συνέβη στις δύο τελευταίες ταινίες με τον Μποντ του Ντάνιελ Γκρεγκ. Το σημείο, μάλιστα, εκείνο ήταν και αυτό που δυσκόλευε τη ζωή των πρωταγωνιστών των μυθιστορημάτων του Ντάσιελ Χάμετ ή του Ρέιμον Τσάντλερ και άλλων μέχρι τότε συγγραφέων. Η ανθρώπινη δηλαδή υπόσταση των ηρώων τους, που ταυτόχρονα ήταν και η αδυναμία τους, απέναντι στον ήρωα Μποντ.
