Με αφορμή την πρόσφατη κυκλοφορία του τρίτομου έργου της Πηνελόπης Δέλτα με τίτλο «Ρωμιοπούλες» (που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ερμής σε επιμέλεια Αλέκου Π. Ζάννα και παρουσιάσαμε πρόσφατα), ενός έργου που δεν απευθύνεται σε παιδιά και η δημοσίευσή του, 75 χρόνια μετά το τέλος της συγγραφής του, σηματοδοτεί και το τέλος της παρουσίασης των κειμένων της Δέλτα που βρέθηκαν στο αρχείο της και αποτελούν αυτοτελή αυτοβιογραφικά κείμενα, ο αρχιτέκτων Ανδρέας Π. Ζάννας (mail: info@azarchitects.gr, url: http://www.azarchitects.gr), γράφει για την «Κατοικία Δέλτα».
❍ ❍ ❍
Λίγα στοιχεία για τον εκλεκτικισμό
Ο εκλεκτικισμός εμφανίσθηκε στο τέλος του 19ου αιώνα, σε χώρες όπως η Γαλλία και η Γερμανία. Το αρχιτεκτονικό αυτό ιδίωμα άφηνε τέτοια ελευθερία σύνθεσης όγκων και μίξης διαφορετικώς μορφολογικών στοιχείων, που πολλές φορές υπήρξαν παρεξηγήσιμα και αμφιβόλου αισθητικής κτίρια.
Στην Ελλάδα, με την άνθηση της μεσαίας, αλλά κυρίως της ανώτερης τάξης, εκλεκτικιστικά κτίρια άρχισαν να κάνουν την εμφάνισή τους κυρίως στα προάστια. Έτσι ιδιαίτερα στην Κηφισιά, μεταφέρουν αυτούσια παραδείγματα κατοικιών των κηπουπόλεων της Γαλλίας, της Γερμανίας, και των Αλπικών χωρών, άλλοτε με εξαιρετική επιτυχία και προσαρμογή στο κλίμα και την φύση της Ελλάδας και άλλοτε όχι.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμα και ο κατ’ εξοχήν σημαντικότερος νεοκλασικός αρχιτέκτονας της εποχής – ο Ερνέστος Τσίλλερ- υλοποιεί εκλεκτικιστικά κτίρια στα προάστια της Κηφισιάς και του Φαλήρου αφομοιώνοντας με τον δικό του ιδιαίτερο τρόπο τις όποιες εισαγόμενες μορφές της εποχής, πάντα μέσα στα ρομαντικά πρότυπα της εποχής.
Η κατοικία Π.Σ. Δέλτα αποτελεί ένα από τα χαρακτηριστικότερα παραδείγματα αυτής της αρχιτεκτονικής έκφρασης.
Η κατοικία Δέλτα
Η κατοικία αυτή αγοράσθηκε από τον Εμμ. Μπενάκη, πατέρα της Πηνελόπης Δέλτα, το 1912, από τον Αιγυπτιώτη δικηγόρο Λύτσικα. Δύο χρόνια αργότερα το κτίριο μεταβιβάσθηκε στην Πηνελόπη. Η οικογένεια Δέλτα πρωτοκατοίκησε στην κατοικία αυτή το 1916, όταν εγκατασταθήκανε οριστικά στην Ελλάδα.
Η Πηνελόπη Δέλτα έζησε στο σπίτι αυτό τα επόμενα 25 χρόνια, μέχρι που αυτοκτόνησε στις 2 Μαΐου 1941, την μέρα που τα Γερμανικά στρατεύματα μπήκαν στην Αθήνα. Εδώ έγραψε τα πιο γνωστά της μυθιστορήματα και κρατούσε ημερολόγια με πολύτιμες μαρτυρίες που αφορούσαν την ζωή της καθώς και για συνταρακτικά ιστορικά γεγονότα της εποχής.
Εδώ, σ’αυτό το σπίτι, η οικογένεια Δέλτα φιλοξενούσε ανθρώπους του πνεύματος και πολιτικούς. Από εδώ έφυγε ο Ελευθέριος Βενιζέλος της νύχτα της 6ης Ιουνίου 1933, όταν έγινε η εναντίον του δολοφονική απόπειρα.
Μικρό ιστορικό της κατοικίας Δέλτα και των γειτονικών οικοπέδων
Το αρχικό οικόπεδο είχε έκταση περίπου 4.750 μ2 και περιελάμβανε εκτός από το σπίτι, κοτέτσια, διώροφο στάβλο, πηγάδι, στέρνα νερού κλπ.
Από το 1919, η οικογένεια Δέλτα αγοράζει τμηματικά και άλλα όμορα οικόπεδα με αποτέλεσμα να κατέχει το σύνολο σχεδόν του οικοδομικού τετραγώνου. Μερικά χρόνια αργότερα το κτήμα Δέλτα είχε συνολική επιφάνεια πάνω από 37 στρέμματα στο οποίο υπήρχαν βουστάσια, κοτέτσια, καλλιεργούνταν λαχανικά και οπωροφόρα δέντρα. Υπήρχε καθημερινή παραγωγή γαλακτοκομικών προϊόντων, πολλά από τα οποία μοιράζονταν στο προσωπικό και σε απόρους της Κηφισιάς.
Για το ευτράπελο της ιστορίας: οι γείτονες που ήθελαν να πουλήσουν τα κτήματά τους άφηναν να διαρρεύσει ότι θα ανοίξουν ταβέρνα με μουσική, οπότε ο Στέφανος Δέλτα ή ο πεθερός του έσπευδαν να αγοράσουν τη γη.
